Wycombe & ‘The Beast’: hoe een club zonder jeugdopleiding strijdt om promotie

De hashtag ‘#IWasThereWhenBeanyScored’ zorgde begin februari even voor rimpelingen op Twitter toen Marcus Bean tegen Carlisle United in de 96e minuut zijn eerste doelpunt in 104 wedstrijden voor Wycombe Wanderers maakte. De late 4-3 van de controleur kwam na een knotsgekke wedstrijd waarin Wycombe eerst met 2-0 voor kwam, toen een rode kaart en drie doelpunten van de bezoekers incasseerde, in de 93e minuut gelijkmaakte en uiteindelijk toch met de belangrijke drie punten in de strijd om promotie naar de League One, het derde niveau in het Engelse profvoetbal, aan de haal ging.

Door Robin Bruggeman

Het in 1887 opgerichte Wycombe heeft zich, nadat het vorig seizoen nog op een negende positie in de League Two eindigde, deze voetbaljaargang in de slag om de bovenste drie promotieplekken gemeld en doet dat zonder keeperstrainer, reserveteam en jeugdopleiding. The Chairboys, met onder meer West Bromwich Albion-rechtsbuiten Matt Phillips, Kadeem Harris van Cardiff City en de anderhalf jaar geleden van Liverpool naar AFC Bournemouth overgestapte Jordon Ibe als exponenten geen onsuccesvolle opleiders, trokken in 2012 door toenemende kosten en veranderende regelgeving van de Engelse voetbalbond (FA) de stekker uit hun academy.

De FA stelde nu bijna zes jaar geleden na jaren van tegenvallende prestaties van de Engelse nationale ploeg zijn Elite Player Performance Plan (EPPP) in werking om te zorgen dat de clubs in het Engelse profvoetbal weer meer eigen, en betere spelers, gingen opleiden. In de praktijk betekenden onder meer de afschaffing van de 90-minute rule (dat jeugdspelers binnen anderhalf uur reistijd van het trainingscomplex van hun club moesten wonen), de onderverdeling van jeugdopleidingen in gradaties en de instelling van een vaste vergoeding voor spelers onder de achttien jaar oud echter dat kapitaalkrachtige clubs uit de Premier League en Championship goedkoper talenten op konden pikken bij kleinere clubs.

Voor elk jaar dat een speler tussen zijn negende en elfde deel heeft uitgemaakt van de opleiding van een club moet er volgens de EPPP een kleine 3.400 euro worden betaald en voor de jaren tussen twaalf en zestien 14.000 tot 45.000 euro per jaar, afhankelijk van de categorie waarin een jeugdopleiding is ingedeeld. Doordat de hoogste categorie vooral wordt gevuld met clubs uit de Premier League en enkele grote namen uit de Championship, is een talentvolle jeugdspeler van een club uit de League One of Two in theorie op zijn zestiende voor 66.000 euro op te halen, een fooi in het hedendaagse Engelse voetbal.

Wycombe bevond zich ten tijde van de invoering van de EPPP in grote financiële problemen en werd op 30 juni 2012 door de Wycombe Wanderers Supporters’ Trust overgenomen van eigenaar Steve Hayes, waardoor de club in handen kwam van een groep investerende fans. Doordat er geen geld was voor de kleine 340.000 euro die de jeugdopleiding de club ieder jaar kostte en de kans groot was dat talenten Wycombe voordat zij tonnen waard waren de rug toe zouden keren, werd er besloten helemaal te stoppen met het zelf opleiden van spelers.

“Wycombe was vanaf het begin af aan al tegen de EPPP en heeft tijdens een vergadering met andere Football League-clubs in oktober ook tegen het voorstel gestemd. Er is echter besloten hiermee door te gaan en de club gelooft dat het zeker zijn weerslag zal hebben op de manier waarop clubs in de Football League op jeugdniveau kunnen opereren”, liet de club indertijd weten middels een verklaring. In navolging van Wycombe doekten ook Herefore United en Yeovil Town in 2012 hun jeugdopleidingen op, terwijl Brentford FC in 2016 volgde en de invoering van de EPPP eveneens als belangrijkste oorzaak aanhaalde.

De overname door de Supporters’ Trust en de daaropvolgende bezuinigingen leidden tot een cultuuromslag bij Wycombe, dat in september 2012 afscheid nam van trainer Gary Waddock en Gareth Ainsworth, oud-middenvelder van verder onder meer Preston North End, Lincoln City, Port Vale, Wimbledon en Queens Park Rangers, als speler-coach voor de groep zetten. De inmiddels 44-jarige Engelsman is anno 2018 nog altijd de trainer op Adams Park en staat officieel ook nog altijd als speler-coach in de boeken.

“Ik doe nog steeds mee op de trainingen, maar ik kan de jongens echt niet meer bijhouden. Dit is waarschijnlijk het eerste jaar waarin ik heb gedacht: ‘Moet ik volgend jaar nog steeds als speler geregistreerd staan?’ Het antwoord is ‘nee’, aangezien we deze club uit een positie van chaos echt een solide basis hebben gegeven. Daar zijn we ook erg trots op”, legt Ainsworth, die aangeeft dat ‘als het echt moet’, hij wel zou spelen, uit aan The Guardian.

Ainsworth bouwde in de afgelopen jaren met vooral transfervrije buitenkansjes als Adebayo ’The Beast’ Akinfenwa, de van Queens Park Rangers overgenomen Adam El-Abd en van grotere clubs gehuurde talenten als Tafari Moore (Arsenal) en Josh Umerah (Charlton Athletic) met de hand op de knip aan een elftal dat zich met elke andere club in de League Two kan meten: “Ik geef het geld eerlijk gezegd uit alsof het van mezelf is en dat zal ik altijd blijven doen, zo ben ik ook opgevoed. Als ik iets kan besparen, geweldig. Het voelt alsof het zo hoort en ik denk dat dat ook gewoon is hoe ik ben: ik ben nooit een flamboyante verkwister geweest.”

Ainsworth en assistent Richard Dobson zijn de enige twee leden van de staf die fulltime in dienst zijn en dat brengt automatisch extra verantwoordelijkheden voor de trainer met zich mee: “Het hebben van alleen het eerste elftal is een uniek model, maar het werkt wel”, gaat Ainsworth, die soms nog weleens terugdenkt aan de jaren van financiële chaos die Wycombe inmiddels achter zich heeft gelaten, verder. In de voorbereiding op het seizoen 2014/15 toog de trainer zelf naar eBay waar hij voor dertig pond per stuk een aantal netten voor de doelen op het trainingsveld aanschafte.

“Ik wist dat de club er financieel beroerd voor stond. Ze zeiden dat we geen bestellingen moesten indienen als het niet absoluut noodzakelijk was en ik wist dat als ik er toch eentje zou doen, hij onderop de stapel zou belanden en we misschien geen netten in de doelen zouden hebben voor de eerste dag van de voorbereiding.” De club saneerde echter verder met harde hand en heeft het inlossen van het vijfjaren plan om ‘duurzaam te kunnen bestaan in de League One’ vier jaar nadat ermee gestart werd nu voor het grijpen.

Dat daar de nodige offers tegenover hebben gestaan, moet Ainsworth maar voor lief nemen: “De hoeveelheid mensen die naar me toe komen en zeggen: ‘Mijn zoon is een goede speler, hebben jullie ook een jeugdopleiding?’, doet me pijn, erg veel pijn.” In plaats van zelf opgeleide spelers drijft Wycombe nu op een zorgvuldig samengestelde selectie, met de bonkige spits Akinfenwa als absolute blikvanger en kapstok waaraan het spel van the Chairboys wordt opgehangen.

De twee jaar geleden transfervrij van AFC Wimbledon overgenomen Beast was dit seizoen in 35 wedstrijden, verspreid over alle competities, goed voor 16 doelpunten en weet als een van de sterkste voetballers in de populaire FIFA-reeks de schijnwerpers altijd op zich gericht. Wat betreft de 35-jarige Londenaar moet in de komende maanden alles wijken voor promotie: “Zolang we promoveren hoef ik niet meer te scoren. Dat is de waarheid. Het is altijd mooi voor een doelpuntenmaker om te scoren. Ik ben een spits en die worden beoordeeld op hun doelpunten, maar het blijft ook een teamsport”, legde hij onlangs uit aan Bucks Free Press.

Of Wycombe in het geval van promotie ook volgend seizoen nog geleid wordt door Ainsworth valt te bezien, aangezien zijn prestaties ook bij andere clubs op beginnen te vallen. De naam van de trainer begon januari vorig jaar voor het eerst op te vallen toen Wycombe pas in de 89e minuut door Tottenham Hotspur uit de FA Cup werd gewipt en Ainsworth maakt met de goede prestaties in het huidige seizoen, Wycombe draait met 23 gemaakte doelpunten in het huidige kalenderjaar in die statistiek bovenin mee in het Engelse profvoetbal, stevige reclame voor zichzelf.

Barsnley meldde zich onlangs op Adams Park om de trainer te polsen over een overstap, maar Ainsworth wil voorlopig nog niet van een vertrek weten. Zijn ambities reiken echter duidelijk wel hoger dan de League Two: “Ik zou niet zomaar kunnen vertrekken. Ik wil wel hogerop als manager, maar het zou hoe dan ook een erg pijnlijke scheiding worden”, gaat de op drie na langst dienende manager in het Engelse voetbal verder tegenover The Guardian. “Dat is ook belachelijk, vijf jaar is niets. Er zijn mensen die ergens 25 of 30 jaar zitten en daar nog niet eens het langst werken.”

“Als ik over vijf jaar nog steeds bij Wycombe werk, ga ik er wel van uit dat we gepromoveerd zijn”, maakt hij wel duidelijk. Het werk op het vierde niveau heeft ook zo zijn voordelen voor de trainer, die elke maandagavond kan reserveren om te oefenen met zijn band Cold Blooded Hearts: “We proberen nu wat dingen op een cd te krijgen, dat zou echt geweldig zijn. Het zal alleen nooit de kleedkamer bereiken, neem dat maar van mij aan. Wat ik ook voor elkaar heb gekregen in de voetballerij, als ik een plaat kan maken met een paar nummers erop, zou dat net zo groot zijn.”