Wordt Heiko Westermann straks de nieuwe Niki Zimling?

Drie dagen nadat PSV verrassend aankondigde zich te versterken met Daniel Schwaab (27), toverde Ajax met Heiko Westermann (32) eenzelfde konijn uit de hoge hoed. Beide spelers zijn voor de meeste Nederlandse voetbalfans geen grote bekenden. Vorige maand dook Voetbalzone in de statistieken van Schwaab om hem wat beter te leren kennen. Op verzoek van de bezoeker en naar aanleiding van het matige optreden van Westermann in de derde voorronde van de Champions League tegen PAOK Saloniki, kijken we ditmaal naar de geschiedenis en cijfers van de Duitse aanwinst van Ajax.

Carrièrestart
Heiko Westermann brengt zijn jeugd door in het Duitse Beieren onder de rook van Frankfurt. Op zeventienjarige leeftijd komt hij terecht bij Greuther Fürth waar hij zich ontwikkelt in de 2. Bundesliga als zowel centrale verdediger als rechtsback. Na bijna vijf jaar verkast hij voor 700.000 euro naar Arminia Bielefeld dat op dat moment in de hoogste divisie actief is. Al na twee seizoenen klopt Schalke 04 aan en maakt hij opnieuw een overstap. In de drie jaar die volgen, speelt Heiko 133 wedstrijden in de hoofdmacht van die Knappen en maakt daarin achttien goals en geeft tien assists. Daarnaast debuteert hij in het nationale elftal onder Joachim Löw. In de zomer van 2010 verkoopt Schalke 04, dat tweede is geworden, hem voor 7,5 miljoen euro aan Hamburger SV dat als zevende geëindigd is.

HSV en Real Betis
In zijn vijf seizoenen in Hamburg speelt Heiko praktisch alles en is veelvuldig aanvoerder, tot Rafael van der Vaart die band overneemt. Sportief gezien maakt de club echter niet zijn beste jaren door en het ontsnapt de laatste twee jaar ternauwernood aan degradatie. Dit leidt onder meer tot een haat-liefdeverhouding met de fans; enerzijds gaat Westermann voorop in de strijd, maar anderzijds is zijn presteren voor veel supporters ook kenmerkend voor het falende team. Afgelopen zomer maakt hij na tien seizoenen Bundesliga samen met Van der Vaart de overstap naar het Spaanse Real Betis. Hij tekent voor één jaar, waarin hij tot twintig duels komt. De nieuwe trainer Gustavo Poyet stelt echter geen prijs op zijn aanwezigheid en Westermanns avontuur in Spanje blijft beperkt tot één seizoen.

Ajax
Ajax ziet zijn kans schoon en legt de Duitse verdediger voor twee jaar vast. Hij wordt gezien als de vervanger van de naar Swansea City vertrokken Mike van der Hoorn. Volgens trainer Peter Bosz is Westermann vooral aangetrokken wegens zijn ervaring in de grote competities en zijn veelzijdigheid. Heiko is tweebenig, kan op elke positie achterin uit de voeten en kan tevens op het middenveld spelen, mocht dat nodig zijn. De speler zelf geeft bij zijn komst aan vooral jonge teamgenoten te willen helpen met de jarenlange ervaring die hij in zowel Duitsland als Spanje heeft opgedaan.

Debuut tegen PAOK
Bij zijn komst laat Westermann optekenen dat zijn debuutwedstrijden meestal catastrofaal zijn, maar wel altijd gewonnen worden. Deze vooraankondiging blijkt in zijn eerste duel op bezoek bij PAOK Saloniki niets minder dan een self fulfilling prophecy. Hij is verantwoordelijk voor een snelle achterstand en lijkt op geen enkele manier te kunnen voldoen aan de eisen die aan een volwaardige Ajax-verdediger gesteld worden. De critici spreken over een totaal gebrek aan wendbaarheid, snelheid en opbouwende kwaliteiten. Daarnaast is er geen spoortje te bekennen van de ervaring en rust die hij zou brengen. Ondanks dit slechte debuut wordt de wedstrijd door twee doelpunten van Davy Klaassen over de streep getrokken, maar dat is eerder ondanks Westermann, dan dankzij.

Statistieken
Kijkend naar de statistieken van Westermann blijkt hij inderdaad een schat aan ervaring te hebben. Alle competities meegerekend heeft hij meer dan 35.000 speelminuten op het hoogste niveau gemaakt. Daarnaast is hij 27 maal uitgekomen voor die Mannschaft, hoewel hij de laatste vijf jaar maar tot tweehonderd speelminuten is gekomen en inmiddels al een poos uit zicht is. Zijn gemiddelde cijfermatige prestaties tijdens tien jaar Bundesliga blijken in vergelijking met Eredivisieverdedigers verder meer dan in orde.

Vooral de duelkracht blijkt een wapen van de fysiek sterke Westermann. Tevens scoorde hij in bijna 20.000 minuten zeventien keer, terwijl door hem gemaakte fouten slechts zeven maal direct tot tegentreffers leidden. Al met al staat zijn presteren in Duitsland redelijk gelijk aan dat van Van der Hoorn in Nederland en van statistisch verval is op basis van zijn jaar in Spanje geen sprake. Desalniettemin is hij inmiddels 32 jaar oud en zal hij eerder minder dan beter worden.

Ondanks zijn goede statistieken heeft Westermann net als zijn voorganger vaak de schijn tegen. In Nederland, en zeker bij Ajax, wordt namelijk veel van de voetballers verwacht. Heiko is een fysiek sterke mannetjesputter met kopdracht en duelvaardigheid. Hij heeft nooit bekend gestaan om zijn wendbaarheid en snelheid en is niet bepaald een moderne verdediger. Dit zijn dingen die ook niet meer beter zullen worden. Daarnaast oogt hij soms iets klungelig doordat hij technisch geen hoogvlieger is. Indien hij op zijn kwaliteiten gebruikt wordt, is hij echter een bruikbare speler. Maar of hij geschikt is voor het Ajax dat Peter Bosz voor ogen heeft, is hoogst twijfelachtig.

Conclusie
Op voorhand was het verrassend dat zowel PSV als Ajax zich versterkte met deze Duitse voetballers. Niet in de laatste plaats omdat de Bundesliga in vele opzichten een stuk aantrekkelijker is voor deze spelers, wat doet vermoeden dat men daar niet overdreven geïnteresseerd was in deze jongens. De crux zit hem vooral in het verwachtingspatroon, want zowel Schwaab als Westermann is geen frivole voetballer die een goede bijdrage levert aan het maken van het spel. Van ervaren mannen van wie dat hun hele voetbalcarrière niet verlangd is, kan dat moeilijk nog verwacht worden.

De kracht van deze voetballers is dat ze goed in een gesloten verdediging onder druk kunnen spelen. In Nederland wordt bij de topteams echter vaak verwacht dat ze ook kunnen opbouwen door het middenveld in te dribbelen of een goede diepe pass of lange bal te geven. In de seizoenouverture om de Johan Cruijff Schaal was het duo Schwaab/Isimat-Mirin degelijk, maar ook statisch en tegen PAOK leek Westermann hopeloos verloren. Peter Bosz houdt hem vooralsnog de hand boven het hoofd, maar als de resultaten tegen gaan zitten, is er geen houden meer aan. In dat opzicht is er wellicht sprake van een mismatch, tenzij de centrale partner de voetballende rol geheel overneemt.

Scouting
Het blijft de vraag hoe Ajax bij een type als Westermann terechtkomt. Bert van Marwijk, die bij HSV met hem werkte, vertelde op FOX Sports niet verbaasd te zijn over zijn debuut en leek allesbehalve gecharmeerd van de speler. In dat opzicht was het geen overbodige luxe geweest als Marc Overmars naast Van der Vaart ook Van Marwijk even een belletje had gegeven. Daarnaast had Westermanns bijnaam die Plumpe, een term die vrij vertaald onbehouwen, hardhandig en lomp betekent, wellicht ook een indicatie kunnen geven over het type dat binnengehaald werd.

Het zal niet de eerste keer dat Ajax zich met ‘ervaring’ versterkt die niet (meer) blijkt mee te kunnen in het spel dat de club nastreeft. In 2014 trok het Niki Zimling aan en vorig jaar kwam routinier John Heitinga terug naar de ArenA. Beiden bleken niet van meerwaarde, waar André Ooijer en Christian Poulsen dat in een eerder stadium wel waren. Vanzelfsprekend is het nog veel te vroeg Heiko Westermann af te schrijven, maar de eerste voortekenen zijn vooralsnog allesbehalve gunstig.