Waarom FC Basel kritiek krijgt op het ‘kleurloze en veilige’ beleid

BASEL - Een kampioenschap van FC Basel in de Zwitserse competitie is de afgelopen jaren ongeveer zo zeker als het opkomen van de zon. RotBlau werd reeds acht keer op rij kampioen van de Super League en oogst ook lof met goede prestaties in de Champions League, waarin het woensdagavond aantreedt tegen Manchester United. Het succes heeft echter een keerzijde voor FC Basel, want de club krijgt in Zwitserland steeds meer kritiek.

Door Chris Meijer

Dat FC Basel de afgelopen jaren uitstekend presteert, staat buiten kijf. Sinds 2010 is het oppermachtig in de Zwitserse competitie en overleefde het tweemaal de groepsfase van de Champions League, iets wat voor Nederlandse clubs vooralsnog niet is weggelegd. Geregeld wordt dus, ook in Nederland, de loftrompet gestoken over het beleid van de Zwitserse topclub. Want behalve de uitstekende prestaties heeft FC Basel de afgelopen seizoenen ook de nodige topspelers afgeleverd. Namen als Xherdan Shaqiri, Granit Xhaka, Mohamed Salah, Breel Embolo, Ivan Rakitic, Yann Sommer en Mohamed Elneny droegen het shirt van RotBlau.

Tot 2012 werd FC Basel financieel ondersteund door Gisela Oeri, maar zij besloot vijf jaar geleden haar financiële steun te beperken tot de jeugdopleiding. Basel moest op een andere manier aan geld zien te komen en besloot dat vooral te halen uit 'het publiek'. FC Basel verdient immers 71 procent van de omzet aan het publiek, ook omdat het de catering in eigen beheer heeft. Daarnaast voert FC Basel een transferbeleid waarin het niet schuwt om zijn beste spelers te verkopen, indien er een mooie winst gemaakt kan worden. RotBlau beschikt over een goede scouting én een goede jeugdopleiding, waardoor het de afgelopen jaren de nodige spelers aan topclubs af kon leveren.

Toch zijn er in het Alpenland steeds meer kritische geluiden te horen over het zo bewierookte beleid van FC Basel. De club wordt weliswaar ieder jaar met een straatlengte voorsprong kampioen van de Super League, maar heeft volgens critici helemaal geen serieuze concurrentie. De omzet van Young Boys bedraagt de helft van die van FC Basel (113 miljoen euro), terwijl Grasshopper en FC Zürich een kwart hiervan jaarlijks omzetten.

De suprematie van RotBlau heeft dus niet alleen met beleid te maken, maar is volgens Sport.ch ook een logisch gevolg van de zwakte van de binnenlandse concurrentie. “Ik word niet betaald om iets te doen aan de zogenaamde saaiheid van de Zwitserse competitie. Het is in ieder geval nooit saai bij FC Basel, we willen ook geregeld nieuwe gezichten laten zien aan het publiek. Aan de andere kant moet het elftal ook herkenbaar zijn, dus daar zit een interessante uitdaging” zei Georg Heitz, tot vorig seizoen sportief directeur bij FC Basel, tegenover de Basler Zeitung.

De dominantie van FC Basel in eigen land is een van de oorzaken voor het succesvolle transferbeleid, stelt Helmut Dietl van de Universiteit van Zürich tegenover Cash. Men weet bij FC Basel namelijk vrijwel zeker dat het zich ieder jaar weet te kwalificeren voor de groepsfase van de Champions League. Ieder jaar verkoopt het daarom bewust een aantal spelers, zodat de weg vrij wordt gemaakt voor nieuwe jeugdspelers. Die blijven gemotiveerd omdat ze een kans krijgen in de Champions League en hun marktwaarde schiet door die ervaringen omhoog. Omdat FC Basel die doorstroming van spelers belangrijk vindt, worden er ook geregeld spelers ónder hun marktwaarde verkocht. Geen enkele andere club in Zwitserland kan zich dit laatste permitteren.

Het zorgt bij Basel voor een lastige spagaat. Aan de ene kant houdt het beleid de club aan de Zwitserse top en zorgt het dat de fans een herkenbaar elftal te zien krijgen, iets waar men in Basel veel waarde aan hecht. Anderzijds wordt het huidige beleid bestempeld als kleurloos en veilig. Volgens de Aargauer Zeitung durft men onvoldoende risico te nemen bij FC Basel, bijvoorbeeld in het transferbeleid. Afgelopen zomer haalde de club bijvoorbeeld het laagste aantal spelers van alle clubs in de Super League. Dat FC Basel met het huidige beleid de competitie opnieuw zal winnen, lijkt een zekerheid, maar een deel van het publiek verwacht langzamerhand dat FC Basel een keer de portemonnee trekt om op het Europese podium de volgende stap te maken.

Afgelopen seizoen maakte de club een winst van 25 miljoen euro, dus het heeft in principe voldoende middelen om een keer een forse investering te doen. César Carignano is tot nu toe de recordaankoop van FCB. De Argentijn werd in 2004 voor 4,7 miljoen euro overgenomen van CA Colón. “Ik had altijd een grens in mijn hoofd als het tot drie of vier miljoen euro kwam. Misschien kunnen we nu wel vijf of zes miljoen euro investeren, omdat het zo goed gaat met de club. Maar tientallen miljoenen is nooit een optie geweest. Bovendien kunnen we spelers niet zoveel bieden, terwijl ik denk dat het ook niet werkt als bepaalde spelers vier keer meer verdienen dan de rest”, verklaarde Heitz, die afgelopen zomer bij Basel werd opgevolgd door oud-speler Marco Streller, tegenover Watson.

Met het handhaven van dit beleid lijkt FC Basel in ieder geval de dominantie in eigen land te behouden, want hierdoor kiezen veelbelovende jeugdspelers massaal voor RotBlau. Als de club besluit om fors te investeren en een aantal (dure) buitenlanders te halen, zullen die talenten sneller voor andere Zwitserse clubs kiezen. Hier zit het dilemma voor FC Basel, stellen critici. Zij menen dat het succes van FCB het 'risicoloze' beleid in de kaart heeft gespeeld. De Aargauer Zeitung haalt de aanstelling van trainer Raphael Wicky aan als sprekend voorbeeld hiervoor. De veertigjarige oefenmeester was jaren werkzaam als trainer van de beloften, waardoor de clubleiding exact wist wat voor vlees men in de kuip had.

Volgens de krant had de club ook voor een verrassende naam als opvolger van Urs Fischer kunnen kiezen, maar koos het dus voor een ‘veilige’ oplossing. Overigens was er vorig seizoen al kritiek op Fischer, onder wie de jonge spelers zich niet meer zouden ontwikkelen en de sleutelspelers een uitgebluste indruk maakten. Ook de voorganger van Wicky werd een gebrek aan lef verweten. “Het belangrijkste is de interne en externe communicatie. Er zijn heel veel clubs die de Champions League willen winnen, maar de teleurstelling als dit niet uitkomt kan je opbreken”, aldus Heitz, die beschouwd wordt als de architect van het succes van FC Basel. Mede daardoor trok hij afgelopen jaren al interesse van verschillende clubs uit de Bundesliga. Doordat hij bestuurslid én aandeelhouder van FC Basel was, kon hij niet zomaar vertrekken.

Afgelopen zomer verkocht hij zijn aandelen aan Bernhard Burgener en werd opgevolgd door Streller, die dus probeert voort te borduren op het beleid van Heitz. “Ik zie geen reden om iets te veranderen in dit team”, sprak Streller afgelopen zomer tegenover Tageswoche. Dit seizoen heeft FCB voor het eerst in de Super League de wind tegen, want na veertien wedstrijden bedraagt de achterstand op koploper Young Boys zeven punten en staat FC Basel op de voor de club ‘vreemde’ tweede plaats. In de Champions League had het met een thuisoverwinning op CSKA Moskou zich al kunnen verzekeren van de volgende ronde, maar er werd enkele weken geleden met 1-2 verloren van de Russen. Zo moet FC Basel in de laatste twee groepswedstrijden, tegen Manchester United en Benfica, nog aan de bak. Lange tijd was succes het schild tegen kritiek bij FC Basel, zo schrijft de Neue Zürcher Zeitung. Nu Burgener en Streller het voor het zeggen hebben, is het de vraag welke weg FC Basel inslaat.

De suprematie van FC Basel zou na acht jaar weleens enigszins kunnen wankelen, al houdt men daar ieder seizoen eigenlijk wel rekening mee. Bernhard Heusler, tot vorig seizoen voorzitter van RotBlau en opgevolgd door Burgener, vertelde tegenover de Solothurner Zeitung dat men de dominantie nooit als vanzelfsprekend heeft ervaren bij FC Basel. In 2009 nam Heusler risico door Heitz aan te stellen als sportief directeur, Thorsten Fink binnen te halen als trainer en vierenhalf miljoen euro op tafel te leggen voor de geroutineerde aanvaller Alexander Frei. Het bleek een goede gok, want het was het begin van de suprematie van FC Basel. “Ieder seizoen start op nul. FC Zürich werd tussen 2006 en 2009 ook drie keer kampioen en dat is niet eens zo lang geleden...”