VZ telt af - Özil en Gündogan ontmoeten Erdogan: ‘Laat ze maar thuis!’

Het WK in Rusland gaat op 14 juni van start met een wedstrijd tussen het gastland en Saudi-Arabië. Voetbalzone telt met een serie van dertig artikelen af naar het begin van het eindtoernooi. Met vandaag in de aflevering: waarom Mesut Özil en Ilkay Gündogan veel kritiek over zich heen hebben gekregen vanwege een foto.

Door Gijs Freriks

Recep Tayyip Erdogan
Joachim Löw en de DFB hebben de nodige brandjes te blussen gehad in voorbereiding op het WK. Sandro Wagner zette een punt achter zijn carrière omdat hij niet werd opgenomen in de selectie en Mesut Özil en Ilkay Gündogan kregen kritiek nadat zij in Londen op de foto waren gegaan met Recep Tayyip Erdogan. De middenvelders van respectievelijk Manchester City en Arsenal overhandigden de Turkse president voetbaltenues waarop de tekst ‘Voor mijn vereerde president’ stond. De foto werd gedeeld door de AKP-partij en leidde tot discussie omdat de spelers zich voor het karretje zouden hebben laten spannen voor de campagne van Erdogan. Op 24 juni vinden de presidents- en parlementsverkiezingen in Turkije plaats.

Bondskanselier Angela Merkel sprak via woordvoerder Steffen Seibert van ‘een situatie die vragen oproept en misverstanden veroorzaakt’. CDU’er Annette Widmann-Mauz, integratie-gevolmachtigde van de regering, noemde de afbeelding in een interview met Funke Mediengruppe een ‘kleine buiging voor de heer Erdogan’ en Dagmar Freitag, voorzitter van de sportcommissie van het parlement, zei in gesprek met de Berliner Zeitung te begrijpen dat de foto tot discussie heeft geleid. “Zulke foto’s kunnen op veel manieren geïnterpreteerd worden. Ze kunnen ook tot interpretaties leiden terwijl Özil en Gündogan het misschien helemaal niet zo bedoeld hadden.”

Alternative für Deutschland
“Leden van onze teams moeten echter altijd bewust zijn van hun voorbeeldfunctie. Zulke acties passen dus niet bij ons waardesysteem, passen niet bij de fundamentele waarden voor sport in ons land”, aldus Freitag. De AfD toonde zich het meest kritisch: lijsttrekker Alice Weidel betoogde immers dat de bondscoach de voetballers ‘thuis moet laten’. Collega Sebastian Münzenmaier van de rechts-nationalistische partij zei: “Als Erdogan ‘jullie’ president is, waarom spelen jullie dan voor ‘ons’ land?” Er waren echter ook politici die het enigszins voor Özil en Gündogan opnamen, bijvoorbeeld Claudio Roth van de Groenen.

“Hoe fout ik de foto’s ook vind: we hoeven aan voetballers geen hogere eisen te stellen dan aan onze regering. Wapenleveringen aan Ankara of ontmoetingen met premier Viktor Orbán zouden ernstigere gevolgen moeten hebben dan een ongemakkelijk moment waarbij twee voetbalshirts worden overhandigd”, vertelde ze aan Funke. Om de lucht te klaren, gingen Özil en Gündogan in gesprek met president Frank-Walter Steinmeier en de voetbalbond. De 89-voudig international (Özil) en 24-voudig international (Gündogan) verklaarden dat ze geen politieke boodschap hebben willen uitdragen door Erdogan te ontmoeten. Overigens was Emre Can ook door de AKP uitgenodigd, maar hij bedankte.

Druk
Özil verklaarde: “Ik ben geboren en getogen in Duitsland, ik speel voor mijn thuisland.” Gündogan reageerde: “Mijn familie komt uit Dursunbey. Ik ben geboren in Gelsenkirchen. Net zoals het huis van mijn ouders ook een thuis is voor mij, is Duitsland vandaag duidelijk mijn land en de Duitse ploeg mijn team.” Löw liet op een persconferentie weten dat hij er geen moment over heeft nagedacht om de voetballers thuis te laten, maar dat het wel een ‘leermoment’ voor de spelers is. “Ze zullen erover nadenken.” Het is goed mogelijk dat Özil en Gündogan in de basis zullen staan op het WK en het is te hopen dat de Duitse aandacht voor de foto met Erdogan het snel verliest van de aandacht voor het spel op het veld.

Toch vermoedt Axel Hagedorn dat de foto die Mannschaft in sportief opzicht parten kan spelen in Rusland: “De druk op die spelers om goed te presteren wordt enorm groot om daarmee hun meerwaarde voor het Duitse team en hun inzet voor Duitsland aan te tonen”, schreef de ondernemingsrechtadvocaat op 20 mei in een column voor Duitslandieuws. “Ik vrees dat als deze prestaties achterblijven de negatieve commentaren enorm zullen toenemen. Het kan het hele team en de onderlinge verhoudingen verstoren.” Duitsland begint het WK op 17 juni met een wedstrijd tegen Mexico.

De WK-reeks:

14 mei: ‘De vraag is niet óf het stadion zinkt, maar wanneer’
15 mei: Britten tergen Russen met Nazi-vergelijking: ‘Leg dat maar uit’
16 mei: Bondscoach wil nieuw trainingsregime: ‘Spanje loopt 60 jaar voor’
17 mei: ‘Messi heeft een pistool tegen zijn hoofd en moet winnen…’
18 mei: Saudische goalgetter doodt tijd tot WK bij Manchester United
19 mei: Twee weken langer en Thiago Silva was er geweest’
20 mei: De smaakmaker van Nigeria die voor Ajax had kunnen spelen
21 mei: ‘De bodem onder dit stadion is doordrenkt in bloed’
22 mei: Een boze prins en Beenhakker: de kleinste landen ooit op het WK
23 mei: ‘De spelers zagen een verwarde man, voetbal betekende niets’
24 mei: ‘De hooligans waren voorbereid op zeer gewelddadige acties’
25 mei: Hotels plots extreem duur: regering grijpt in met ‘zwarte lijst’
26 mei: Terreurdreiging is ‘zeer reëel’: ‘De jihadisten keren terug’
27 mei: Fan fietst 5.000 kilometer voor Salah : ‘Reis is het belangrijkst'
28 mei: FIFA kon spitsenprobleem Marokko oplossen: ‘Ik voel me schuldig’
29 mei: Nieuwe oudste WK-speler ooit logenstrafte vader: ‘Wees geen dwaas’
30 mei: Peru treurt om dopingzondaar Guerrero: ‘Het leven gaat door’
31 mei: Neemt de opgeleefde ‘Manu’ Portugal bij de hand op het WK?
1 juni: ‘Voor de veiligheid van onze journalisten wordt niet gezorgd’
2 juni: Piqué en Spanje bijna van elkaar verlost: ‘Ik ben er doodmoe van’
3 juni: Felle kritiek op keuze van Egypte: ‘Het is een regelrechte schande’
4 juni: Wie is Victoria Lopyreva, de ambassadrice van het WK?
5 juni: Hiddink weigert rol tijdens WK: ‘Hij wil graag aanvallen’
6 juni: Veteraan komt terug uit pensioen: ‘Een teken van wanhoop’
7 juni: Ibrahimovic oogst kritiek: ‘Hij moet zich vreselijk voelen’
8 juni: Renard rekent op justitie: ‘Haar reputatie moet gezuiverd’