Voormalig wonderkind Sergio Canales zag droom vrijdag in vervulling gaan

Dit artikel verscheen eind januari op Voetbalzone. Omdat Sergio Canales vrijdag door de Spaanse bondscoach Luis Enrique is opgeroepen voor de EK-kwalificatieduels van deze maand met Noorwegen en Malta, valt onderstaand verhaal nu te herlezen. Het betekent voor Canales zijn eerste uitnodiging voor la Roja.

In de nieuwe rubriek Opgebloeid licht Voetbalzone wekelijks een speler uit het binnen- of buitenland uit wiens loopbaan na een mindere periode weer volledig tot bloei is gekomen. Met deze keer aandacht voor Sergio Canales (28), balkunstenaar op het middenveld van Real Betis.

Door Demen Bülbül

Ook dit seizoen is het weer een feest om seizoenkaarthouder van Real Betis te zijn. De club uit Sevilla behoort onder succestrainer Quique Setién tot de attractiefste ploegen van LaLiga en herbergt met Canales ook nog eens een van de fijnste voetballers op de Spaanse velden. De aanvallende middenvelder was in de laatste vijf duels die hij speelde goed voor drie doelpunten en één assist en toont weer een glimp van het toptalent waar Real Madrid aan het begin van dit decennium miljoenen voor betaalde. Canales werd in een periode van vier jaar tussen 2011 en 2015 liefst driemaal teruggeworpen door een gescheurde kruisband, maar de balvirtuoos lijkt zijn blessurerijke verleden inmiddels achter zich te hebben gelaten en is in de luwte bezig aan een topseizoen.

De carrière van Canales begon bij Racing Santander, dat jarenlang tot het meubilair van LaLiga behoorde. Los Racinguistas waren tussen 2002 en 2012 onafgebroken actief op het hoogste voetbalniveau van Spanje, maar door de financiële wanorde bij de club is men inmiddels afgedaald naar de Segunda División B, de derde afdeling. Dat Racing Santander pas in 2012 verdween uit LaLiga, mag achteraf bezien een klein wonder heten, daar het in de jaren ervoor al de stuipen op het lijf was gejaagd door het degradatiespook. Zoals in het seizoen 2009/10, toen de formatie uit Cantabrië uit de eerste tien competitiewedstrijden slechts zeven punten pakte en daardoor direct achter de feiten aanliep. Racing Santander leek ten dode opgeschreven, maar op 21 november 2009 volgde de kentering in nota bene de uitwedstrijd tegen Real Madrid.

In het Santiago Bernabéu werd door een doelpunt van Gonzalo Higuaín weliswaar met 1-0 verloren, maar debuterend trainer Miguel Ángel Portugal hield toch een voldaan gevoel over aan de verliespartij. Racing Santander bood het grote Real Madrid namelijk verdienstelijk tegenstand en was in het laatste halfuur door de introductie van de toen achttienjarige Canales ook nog eens bijzonder dicht bij een stunt. Canales had in het seizoen ervoor onder Juan Ramón López Muñiz zijn debuut gemaakt voor de club waarvan hij nagenoeg de gehele jeugdopleiding doorliep, maar na diens ontslag in de zomer van 2009 moest hij lang wachten op zijn kans. Muñiz’ opvolger Juan Carlos Mandiá deed in de korte tijd dat hij Racing Santander leidde slechts tweemaal een beroep op de creatieve middenvelder, maar de aanstelling van Portugal bood uitkomst voor Canales. "Ik had meteen door dat hij het ontbrekende puzzelstukje was in onze ploeg", onthulde Portugal jaren later in gesprek met ABC de Sevilla. "Voor mij is hij niet een speler die de opbouw moet verzorgen, maar juist een speler die de tegenstander pijn kan doen tussen de linies. Sergio beschikt over het inzicht en kan daarna ook nog eens de laatste pass geven."

Portugal gebruikte Canales in het thuisduel met Deportivo de La Coruña (0-1 nederlaag) opnieuw als invaller, maar daarna ging de oefenmeester om: in de wedstrijd erna, uit bij Espanyol, was Canales voor het eerst dat seizoen basisspeler en stal hij met twee doelpunten en een assist de show in een 0-4 overwinning. Daarna volgde voor Racing Santander een imposante reeks van acht wedstrijden, waarin viermaal werd gewonnen en drie keer gelijkgespeeld. Het hoogtepunt was een 1-2 zege in januari 2010 op bezoek bij Sevilla, vrijwel geheel geïnitieerd door Canales. De technicus genoot een vrije rol op het middenveld en dreef het Ramón Sánchez Pizjuán met twee zalige doelpunten tot wanhoop. De openingstreffer zette hij na 26 minuten voetballen zelf op met een hakbal, waarna hij oog in oog met doelman Andrés Palop een fantastische lob in huis had. Op slag van rust volgde zijn tweede treffer: na een steekpass van Xisco Jiménez omspeelde Canales Palop, waarna ook Adriano Correia nog even het bos in werd gestuurd, vlak voordat hij afdrukte voor de 0-2. Daarna brak de Canales-gekte los.

"Hij ontketende een revolutie, in alle opzichten. Sergio liet ons op een topteam lijken; hij was de Justin Bieber van het voetbal. Hij zorgde daarnaast voor een enorm mediaspektakel: meisjes en jongens kwamen voor onze wedstrijden naar het spelershotel vanwege hem. We waren altijd in het nieuws", herinnert Portugal zich. Een maand na zijn masterclass tegen Sevilla werd Canales gepresenteerd bij Real Madrid. De Koninklijke betaalde minimaal vierenhalf miljoen euro voor de diensten van de middenvelder, die het seizoen nog wel afmaakte bij Racing Santander en in 31 duels uiteindelijk goed was voor 7 doelpunten en 6 assists. De selectie van Real Madrid herbergde destijds met Kaká, Guti en Rafael van der Vaart minimaal drie spelers met vergelijkbare kwaliteiten. Van Guti en Van der Vaart werd in de zomer van 2010 afscheid genomen, maar José Mourinho, die Manuel Pellegrini verving als eindverantwoordelijke in de Spaanse hoofdstad, kreeg met Mesut Özil de beschikking over de op dat moment meest begeerde nummer tien van Europa.

Wijlen Johan Cruijff had Canales al gewaarschuwd voor de moordende concurrentie op het middenveld van Real Madrid: "Ik weet niet of hij uiteindelijk voor Real Madrid zal tekenen, of voor een andere grote club, maar het enige dat ik hoop, is dat hij niet op zo’n jonge leeftijd al wordt geruïneerd", schreef de legendarische nummer veertien in januari 2010, slechts enkele weken voordat de transfer van Canales beklonken werd, in zijn column voor El Periódico. "Ik adviseerde de jonge talenten die bij Ajax uitblonken altijd om tot minimaal hun 21ste, het liefst hun 23ste, bij de club te blijven. Als je op achttienjarige leeftijd na een handjevol wedstrijden de kans krijgt om naar een club te verkassen, dan is dat aantrekkelijk. Het brengt echter ook een groot risico met zich mee, want je verkast niet naar een jeugdploeg. Op je achttiende heb je als voetballer en mens nog zoveel te leren. Als je te vroeg naar een grote club trekt, kan dat je duur komen te staan; het kan je zelfs ruïneren. Ik weet dat Canales verhuurd kan worden nadat hij heeft getekend voor een grote club, maar ook dat is riskant. De carrière van een voetballer is weliswaar kort, maar niet zó kort. Als je op je achttiende over kwaliteiten beschikt, heb je nog jaren voor je. Op je achttiende heb je geen miljoenen nodig; wat je nodig hebt is speeltijd en ontwikkeling."

Canales sloeg het advies van Cruijff in de wind en sloot zich in de zomer van 2010 aan bij Real Madrid. De tiener tekende voor zes seizoenen en leek aanvankelijk te kunnen rekenen op het vertrouwen van Mourinho: hij was op de openingsspeeldag van het seizoen basisspeler tegen Real Mallorca en hield miljoenenaankoop Özil daarmee op de bank. Real Madrid kwam op eigen veld echter niet verder dan een doelpuntloos gelijkspel, waarna Canales onmiddellijk door Mourinho werd gedegradeerd tot reserve. De geboren Cantabriër verdween al snel uit de plannen van zijn trainer en kwam in zijn debuutjaar uiteindelijk niet verder dan vijftien optredens. In november 2010 werd Canales na het bekerduel met Real Murcia publiekelijk bekritiseerd door Mourinho: "Ik ben niet tevreden over Canales. Ik werk elke dag samen met mijn spelers en ik weet dus welke spelers klaar zijn om goed te presteren. Canales behoort op dit moment niet tot die spelers", liet The Special One optekenen door diverse Spaanse media. Canales moest in het tweede duel met Real Murcia genoegen nemen met een invalbeurt, nadat hij in de heenwedstrijd, die teleurstellend in een doelpuntloos gelijkspel was geëindigd, nog basisspeler was.

Canales kwam daarna nog maar sporadisch in actie voor Real Madrid en werd in het seizoen 2011/12 op huurbasis ondergebracht bij Valencia. Trainer Unai Emery zag bij de club uit de sinaasappelstad een sleutelrol weggelegd voor de Spaans jeugdinternational en liet hem in de eerste maanden van het seizoen regelmatig opdraven. Op 23 oktober 2011 sloeg het noodlot echter toe voor Canales in de thuiswedstrijd tegen Athletic Club: een gescheurde kruisband in zijn rechterknie hield hem maandenlang aan de kant. Hij maakte op 11 april 2012 na een afwezigheid van bijna zes maanden zijn rentree, maar twee weken later ging het in het Europa League-treffen met Atlético Madrid wéér mis voor Canales. Dezelfde diagnose volgde, met dezelfde revalidatieperiode in het vooruitzicht. Uiteindelijk kwam hij in zijn debuutjaar voor Valencia tot slechts zestien wedstrijden. Toch was men bij los Che overtuigd van de spelmaker: voor een slordige acht miljoen euro werd Canales in de zomer van 2012 definitief overgenomen van Real Madrid.

Het herstel van Canales verliep ditmaal echter minder snel. De op dat moment nog altijd pas 21-jarige middenvelder maakte pas in het nieuwe kalenderjaar zijn eerste minuten van het seizoen en hoewel hij in april tegen Málaga en Espanyol nog wel wist te scoren, bleef zijn topvorm uit. Uiteindelijk beleefde Valencia weinig plezier aan Canales. De linkspoot belandde in het seizoen 2013/14 onder Juan Antonio Pizzi op een zijspoor en werd in de winterse transferperiode uiteindelijk voor een kleine vier miljoen euro verkocht aan Real Sociedad. In zijn tweede volledige seizoen in San Sebastián scheurde Canales voor de derde maal in zijn loopbaan zijn kruisband, ditmaal in zijn linkerknie, maar sindsdien houdt hij zichzelf op wonderbaarlijke wijze gezond. Dat dankt hij zelf mede aan een speciaal dieet, gevrijwaard van gluten en zuivel. "Maar ik zou het geen dieet willen noemen: ik heb gewoon geleerd hoe ik moet eten. Ik neem de juiste voedingsmiddelen tot me en dat is ook nodig, gezien het drukke speelschema. Mijn vrouw en ik houden er beiden van, dus dat maakt het eenvoudiger vol te houden", vertelde Canales in oktober 2018 aan Marca.

Toeval of niet: de laatste jaren is de creatieveling fitter dan ooit. Canales speelde in zijn laatste seizoen voor Real Sociedad 43 wedstrijden, een aantal dat hij nooit eerder haalde in zijn loopbaan. De club uit Baskenland eindigde de voorbije voetbaljaargang op een teleurstellende twaalfde plaats in LaLiga, maar Canales bleef zelf heel en was in totaal betrokken bij vijftien doelpunten (vier treffers en elf assists). Real Sociedad wilde graag langer door met de middenvelder, maar die vond het afgelopen zomer na vierenhalf jaar tijd voor een nieuwe uitdaging, zo liet hij optekenen bij zijn vertrek. Canales koos er uiteindelijk voor om transfervrij over te stappen naar Real Betis, waar hij met Setién een oude bekende trof. Setién is net als Canales kind van Santander en heeft Real Betis sinds zijn komst in 2017 een eigen gezicht gegeven.

Setién leidde los Verdiblancos vorig seizoen naar een zesde plaats in LaLiga – de beste eindklassering van de club sinds 2005 – en deed dat op geheel eigen wijze, met aanvallend voetbal. Real Betis eindigde als enige club uit de top zes met een negatief doelsaldo, maar scoorde in 38 competitieduels wel liefst 60 keer. Setién is een Cruijff-adept en schaamt zich daar absoluut niet voor, zo liet hij in mei 2018 blijken in een column die hij schreef voor Marca: "Als speler wilde ik vrij bewegen en gewoon mijn ding doen, maar toen ik het Barcelona van Johan Cruijff zag spelen, begon ik het spelletje pas te begrijpen. Ik heb veel geleerd van die ploeg. Mijn visie is voornamelijk gebaseerd op balbezit, want als je de bal hebt, kan de tegenstander niet scoren, tenzij je in eigen doel schiet uiteraard. Daarnaast genieten spelers meer van het voetbal als ze de bal hebben. Ik probeer mijn spelers altijd te overtuigen van deze filosofie. Ik adviseer mijn spelers om de bal zo lang mogelijk te behouden en in het strafschopgebied van de tegenstander te komen, waardoor je je winkansen vergroot." Canales gaf bij zijn presentatie in juli toe dat de aanwezigheid van Setién doorslaggevend was geweest bij zijn keuze voor Real Betis: "Ik heb veel met hem gesproken. Hij kent me natuurlijk als geen ander en ik ken hem. De manier waarop hij Real Betis vorig seizoen heeft laten spelen, past bij de wijze waarop ik over voetbal denk", zo zei hij.

Real Betis draait dit seizoen opnieuw verdienstelijk mee in de Spaanse subtop en maakte het afgelopen halfjaar ook furore in de Europa League. De Andalusiërs eindigden in een groep met AC Milan, Olympiacos en F91 Dudelange als poulewinnaar en mogen zich nu gaan opmaken voor een tweeluik met het Franse Stade Rennes. Canales lijkt de club uit Sevilla samen met andere zomeraanwinsten zoals William Carvalho en Giovani Lo Celso naar een hoger niveau te hebben getild. Real Betis speelt zijn wedstrijden in de geest van Cruijff en gaat te allen tijde uit van eigen kracht: van alle teams in LaLiga heeft dit seizoen alleen Barcelona gemiddeld gezien meer balbezit in zijn wedstrijden (65,3% om 64,6%). Daarnaast is het zo dat alleen Barcelona (14.125 verstuurde passes, slagingspercentage van 88,3%) en Real Madrid (12.893 verstuurde passes, slagingspercentage van 88,2%) dit seizoen meer passes verstuurden in de Spaanse competitie dan de huidige nummer acht van LaLiga (12.180 verstuurde passes, slagingspercentage van 87,3%). Real Betis boekte onder Setién al de nodige opzienbarende resultaten, met als hoogtepunt een 3-4 overwinning op Barcelona, afgelopen november in het Camp Nou.

Canales geniet onder Setién een vrije rol in de as van het veld. Doorgaans is het voormalig wonderkind van Real Madrid de meest aanvallende middenvelder in het 3-4-2-1- of 3-4-1-2-systeem van Real Betis. Incidenteel, zoals begin deze maand in de thuiswedstrijd tegen Real Madrid toen Real Betis aantrad in een 4-3-3-systeem, wijkt hij met zijn linkerpoot af naar de rechterflank, maar dat is eerder uitzondering dan regel. Setién kiest op de flanken normaliter voor lopers, waardoor Canales centraal zijn creativiteit kwijt kan. Cijfermatig is Canales in elk geval bezig aan een uitstekend seizoen: in 29 officiële wedstrijden wist hij 7 doelpunten te maken, waaronder tegen Barcelona en Real Madrid, en 2 treffers voor te bereiden. Andere statistieken die wellicht minder tot verbeelding spreken, maar minstens net zoveel zeggen over zijn waarde voor Real Betis: slechts zeven spelers in LaLiga, waaronder Lionel Messi (57), creëerden dit seizoen meer doelkansen voor een ploeggenoot dan Canales (36), die met 33 gecompleteerde dribbels ook nog eens tot de veertien beste dribbelaars van de competitie behoort.

Het talent van Canales heeft nimmer ter discussie gestaan en langzaam maar zeker begint de middenvelder, die in februari zijn 28ste verjaardag vierde, zijn belofte in te lossen, constateerde ook Setién anderhalve week geleden. "Sinds zijn komst is hij een voorbeeld voor iedereen, in elk opzicht. Hij verricht enorm veel werk voor het team en zijn spel is fantastisch. Hij is eindelijk de speler geworden waar we jarenlang op hoopten. Hij is een voorbeeld voor iedereen als je beseft wat hij allemaal heeft moeten doorstaan", werd de zestigjarige oefenmeester geciteerd door El Desmarque.

Canales zelf gaf ook onlangs te kennen zich beter dan ooit te voelen, maar de grootste beloning moet nog volgen voor het toptalent van weleer. Diverse Spaanse media, waaronder Onda Cero, verzekerden afgelopen augustus dat bondscoach Luis Enrique de verrichtingen van Canales nauwlettend in de gaten houdt en de naam van de middenvelder zelfs op een schaduwlijst had geplaatst, met het oog op de Nations League-duels van Spanje met Engeland en Kroatië. Luis Enrique opteerde uiteindelijk voor anderen, maar Canales durft voor het eerst in zijn loopbaan hardop te dromen van een interlanddebuut: "Het was al een droom om op de voorlopige lijst te staan en het zou helemaal geweldig zijn om ooit daadwerkelijk geselecteerd te worden", aldus de meervoudig jeugdinternational.