Vooral de directie is schuldig aan de ellende bij Feyenoord

Na drie jaar dreigt Feyenoord weer eens van het Europese podium af te vallen. Het kan zich alleen nog kwalificeren via de play-offs, gelet op de crisis van de laatste weken een vrijwel hopeloze missie. Diep treurig en triest voor het Legioen, dat in Rotterdam recht heeft op meer dan Eredivisievoetbal alleen. Een seizoen zonder uitjes naar het buitenland past niet bij deze (grillige) grootmacht van weleer.

Het uiteindelijke rampscenario tekende zich voor het eerst af in Rome, waar rellen de ondergang in de Europa League aankondigden. Kort daarop gaf Fred Rutten zijn standpunt vrij dat hij na één jaar alweer afscheid zou nemen van De Kuip. Een negatief signaal, temeer omdat de trainer zijn besluit baseerde op de visie van de directie. Te weinig durf om echt te investeren in een potentiële kampioensploeg. Uit statistieken is bekend dat een door Rutten getraind team na de winterstop altijd sterk terugvalt qua resultaten. Dat valt hem zonder meer aan te rekenen. Hij gaat bij lange na ook niet vrijuit bij het opstellen en analyseren van de schuldvraag over de schrikbarende malaise van Feyenoord in de slotfase van de competitie.

Het lukte hem niet het onsamenhangende elftal, waarin hij te vaak van spelers en tactiek wisselde, uit de neerwaartse spiraal te bevrijden. Ofschoon het management een paar maanden geleden nog openlijk opteerde voor verlenging van het contract met Rutten, ontdekte het kennelijk daarna ineens pas de gebreken van de 52-jarige Tukker. Een uitstekende veldtrainer, harde werker ook, maar met te weinig charisma en minder op zijn plaats in een gedreven topsportklimaat. Met een lichte voorkeur voor gevestigde spelers en iets te afstandelijk jegens jongeren als Jean-Paul Boëtius en Tonny Vilhena.

Maar de directie, met name Martin van Geel, zadelde Rutten wel degelijk op met de nodige kneusjes. Khalid Boulahrouz, Luke Wilkshire en pseudo-spits Colin Kazim-Richards als compensatie voor de uitverkoop van Daryl Janmaat, Stefan de Vrij, Bruno Martins Indi en bovenal Graziano Pellè. Bilal Basacikoglu kostte 3,5 miljoen euro, maar haalde zelden de basis. Jens Toornstra was even duur en werd vervolgens constant verkeerd benut als een soort hangende rechtsbuiten. En dan toch Feyenoord durven te tippen als een kansrijke titelkandidaat. Feyenoord moet zich realiseren dat Ronald Koeman, als voorganger van Rutten, in wezen wonderen heeft verricht in Rotterdam-Zuid. Twee keer tweede, één maal derde, mede omdat PSV de interne onrust maar niet kon uitroeien. Als trainer verkeert Koeman bepaald in een hogere categorie dan zijn opvolger. Dat bewijst hij ten overvloede, nu weer bij Southampton in de Premier League. Maar dat valt de zelf opgestapte en daarmee automatisch weggestuurde oefenmeester onmogelijk kwalijk te nemen.

Al in aanloop naar de executie in Zwolle wilden de leiding en directe omgeving Rutten wegsaneren ten gunste van Giovanni van Bronckhorst. De assistent bedankte toen nog nadrukkelijk voor het vervroegde debuut als hoofdtrainer. Ook binnen de selectie keurde een belangrijk deel die maatregel af. Direct na de zielloze afgang tegen PEC was de coach zelf alsnog helemaal klaar met Feyenoord. Hij kon het niet meer opbrengen en dat dwong zijn superieuren hem op non-actief te zetten. Zodoende was hij in elk geval nog verzekerd van een aardig salaris voor de laatste termijn van zijn verbintenis.

Met het opschuiven van Van Bronckhorst, samen met Jean-Paul van Gastel, neemt Feyenoord een schier onverantwoord risico. Er restte geen andere aanvaardbare oplossing, maar de actie illustreerde niet alleen de wanhoop maar voor alles de chaos, onkunde en onmacht binnen de gelederen van de Rotterdammers. Niemand heeft blijkbaar de ellende voorzien. Het lijkt alsof het bolwerk, in een verouderd stadion met al jaren gekrakeel over vernieuwing of nieuwbouw, in één klap minimaal een decennium is teruggeworpen in de tijd. Morgen start de herkansing met een uitwedstrijd tegen sc Heerenveen, waar Feyenoord op 4 februari pijnlijk met 3-1 uitgleed. In de tweede ronde wacht eventueel Vitesse of PEC Zwolle. Een somber perspectief. Die vierde plaats in de Eredivisie was echt nog niet zo slecht, op drie punten van AZ dat zowel kwalitatief als qua scorend vermogen meer heeft te bieden dan de Rotterdammers.

LEX MULLER

Sportjournalist sinds mensenheugenis. Schrijft al sinds 1966 over voetbal. Bezocht WK's vanaf 1974. Werkte tot 1994 voor kranten, waaronder twintig jaar bij het Algemeen Dagblad. Switchte daarna naar de televisie, maar legt zich sinds 1 januari 2011 volledig toe op sport op internet.