Van het verslaan van kanker naar mogelijke EK-winst met boezemvriend

Onder leiding van Roberto Mancini doet het indrukwekkende Italië een serieuze gooi naar de Europese titel. Na elk doelpunt en overwinning viert de Italiaanse bondscoach uitgebreid feest met teammanager en boezemvriend Gianluca Vialli. De voormalig aanvallers sleepten in 1991 met Sampdoria de Scudetto in de wacht en de onderlinge band is 30 jaar later nog steeds zeer hecht, zeker ook omdat Vialli vanwege kanker behoorlijk zware tijden achter de rug heeft. Het winnen van het EK zou zondag de ultieme bekroning zijn op de hechte vriendschap tussen het tweetal.

Mancini en Vialli, allebei 56 jaar oud, kennen elkaar al ruim 40 jaar. De topspitsen van weleer kwamen elkaar begin jaren tachtig voor het eerst tegen op Coverciano, het trainingscomplex van de Italiaanse voetbalbond in Florence. Al snel kreeg men aldaar in de gaten dat er chemie was tussen de aanstormende talenten uit respectievelijk Jesi en Cremona. Al snel aten de jeugdspelers geregeld in het restaurant Carmine's in de Italiaanse provincie Lombardije, terwijl in het weekend de populaire nachtclub Carillon in Portofino werd bezocht door de nog piepjonge Mancini en Vialli. Laatstgenoemde heeft sinds die allereerste ontmoeting enorm veel bewondering voor de huidige keuzeheer van La Squadra Azzurra.

Adoratie voor Mancini
"Roberto is sinds mijn veertiende mijn grote idool", liet Vialli optekenen in een interview met de RAI. "Op Coverciano was onze eerste kennismaking en toen al sprak men volop over hem als speler. Hoelang kennen we elkaar nou eigenlijk al, iets van veertig jaar? Ik stelde hem in staat om doelpunten te maken en vice versa." Vialli was een laatbloeier die droomde van een loopbaan bij het bescheiden Cremonese uit zijn geboorteplaats Cremona. Mancini was toen al op de radar van het grote AC Milan verschenen, al koos de aanvaller uiteindelijk voor Bologna als eerste stap naar het spelen van betaald voetbal. Hij maakte al snel naam als echte afmaker en in 1982 durfde Sampdoria de gok met hem aan. Vialli groeide uit tot held van Cremonese, dat voor het eerst in vijftig jaar promotie naar de Serie A af wist te dwingen.

Ondertussen vormden Mancini en Vialli een ijzersterk duo in het Onder 21-elftal van Italië. Eerstgenoemde spits bleef er bij zijn goede vriend op aandringen om Cremonese in te ruilen voor het veel grotere Sampdoria, waar onder meer Trevor Francis en Liam Brady onder contract stonden. In 1984 was het dan eindelijk zover: Vialli rondde de verhuizing richting Genua af. Het duo had al snel een groot aandeel in het veroveren van de Coppa italia in 1985. In de eindstrijd tegen AC Milan lukte het de normaal gesproken oerdegelijke Franco Baresi niet om de toptalenten van Sampdoria af te stoppen. De Italiaanse media waren lovend over de samenwerking tussen Mancini en Vialli, die de bijnaam Goal Twins meekregen. Toenmalig clubpresident Paolo Mantovani was zó onder de indruk van het tweetal dat hij zijn honden de namen Roby en Luca gaf.

Sampdoria won met de twee topspitsen nog tweemaal de Coppa Italia, in 1988 en 1989. In 1990 werd de Europa Cup III in de wacht gesleept en een jaar later zelfs de Italiaanse landstitel. Het kampioenschap leverde de club een plaats op in de Europa Cup I. Prompt werd de finale gehaald in 1992, met Barcelona als tegenstander op Wembley. De Europese droom van Mancini en Vialli werd in de 112e minuut aan flarden geschoten door Ronald Koeman. Het was gelijk de laatste keer dat beide spitsen samen de voorhoede van Sampdoria vormden. Juventus slaagde er namelijk in om Vialli weg te lokken uit het Stadio Luigi Ferraris. Hij speelde later nog enkele jaren voor Chelsea, waar de Italiaan ook nog even als manager fungeerde. Mancini arriveerde in de herfst van zijn loopbaan ook in de Premier League, nadat hij enkele jaren het shirt van Lazio had gedragen. Zijn verblijf bij Leicester City bleef echter beperkt tot slechts vier optredens.

Mancini kende later als coach de nodige successen bij Internazionale en Manchester City. De Italiaanse voetbalbond achtte hem in 2018 rijp genoeg als trainer om de rol van bondscoach op zich te nemen. Vialli was na zijn ontslag bij Chelsea nog even verbonden aan Watford. Ondanks de nodige investeringen eindigden the Hornets in het seizoen 2001/02 op een teleurstellende veertiende plaats, waarna een voortijdig ontslag volgde voor de oud-aanvaller. Sindsdien staat zijn trainersloopbaan op een laag pitje. Vialli schreef in 2006 samen met de Italiaanse journalist Gabriele Marcott een boek over de verschillen tussen het voetbal in de Premier League en Serie A. Daarnaast richtte hij het bedrijf Tifosy op, een platform dat mensen de mogelijkheid geeft om te investeren in sport. Tevens was de 59-voudig international van Italië door de jaren heen geregeld te horen als commentator bij wedstrijden die werden uitgezonden door Sky Italia. In 2019 haalde Mancini hem als delegatiechef bij de nationale ploeg. Deze positie was niet meer ingevuld sinds het vertrek van de Italiaanse legende Luigi Riva in 2013.

Een zware strijd buiten het veld
Voor Vialli was de hernieuwde samenwerking met Mancini een welkome opsteker. Bij de rechterhand van Mancini werd in 2017 namelijk alvleesklierkanker ontdekt, wat hij pas een jaar later naar buiten bracht. In het televisieprogramma Sogno Azzurro van de RAI wist hij het omgaan met kanker treffend te verwoorden/ "Vechten tegen kanker is zinloos, want deze tegenstander is veel sterker dan ik. Kanker is een ongewenste reisgenoot, maar helaas kan ik er niet veel aan doen. De ziekte is samen met mij aan boord gegaan van de trein en ik zal de reis moeten ondergaan, in de hoop dat deze ongenode gast moe wordt en uiteindelijk vredig zal vertrekken. Hopelijk blijft hij dan ook jarenlang weg, want ik wil nog zoveel doen in mijn leven." Het was ondanks het optimisme van Vialli een zwaar gevecht. Hij moest chemotherapie ondergaan en verloor maar liefst vijftien kilo aan gewicht. De Italiaan droeg extra dikke kleding en grote jassen om het gewichtsverlies te maskeren, terwijl zijn dochters wenkbrauwen boven zijn ogen tekenden en met make-up in de weer waren.

Vialli putte ondertussen hoop en kracht uit het lezen van Aziatische filosofie en hij maakte een boek met inspirerende quotes om de strijd tegen kanker wat dragelijker te maken. Het intensief samenwerken met Mancini helpt Vialli ook om zijn leven weer op orde te brengen na enkele zware en angstige jaren. "Het werken met Roberto en de overige stafleden brengt de nodige emoties met zich mee", zo liet de oud-speler van Sampdoria, Juventus en Chelsea optekenen in de Italiaanse media. "Roberto zegt dat we oud worden, maar door dit werk hier blijf ik jong van geest." In zijn rol op de achtergrond kijkt Vialli met bewondering en trots naar het goede werk dat Mancini levert als bondscoach. "Het is een geweldige trainer, dat had ik echt niet verwacht toen we nog actief waren als spelers!", zei hij in het Italiaanse televisieprogramma Notte Azzura. "De sfeer in de selectie is geweldig en de spelers blaken van zelfvertrouwen. Als een speler het vertrouwen van de coach voelt, dan kan hij over water lopen. Maar dat is niet alles, want Roberto heeft het vermogen om de discipline in het oog te houden."

Voor Vialli kwam in april 2020 het verlossende bericht dat hij volledig genezen was van kanker. Het nieuws kwam een maand nadat de UEFA had besloten om EURO 2020 vanwege de coronacrisis met een jaar uit te stellen. Een jaar later dan gepland is hij samen met Mancini bezig met zijn ultieme missie: Italië voor het eerst sinds het gewonnen WK van 2006 een grote prijs bezorgen. Vialli en Mancini doen dat samen met de stafleden Attilio Lombardo, Alberico Evani en Fausto Salsano, ploeggenoten uit de succesvolle jaren van Sampdoria. Vialli koestert de goede onderlinge band die er tussen de voormalig spelers is. "Het helpt als je ook buten het veld vriendschappelijk met elkaar omgaat. Je werkt op dezelfde manier en kijkt op dezelfde manier tegen dingen aan. En zeker met Roberto kwam dat gewoon op een natuurlijke manier, we werden al snel goede vrienden." De Sampdoria-helden kunnen zich onsterfelijk maken in eigen land door vanavond de Europese titel te veroveren op Wembley, bijna dertig jaar na de dramatische avond tegen Barcelona in de eindstrijd van de Europa Cup I.