Van een zijspoor in Europa naar recordbreker in Amerika: ‘Nergens spijt van'

ATLANTA - Toen Josef Martínez begin 2017 een belletje kreeg vanuit de Verenigde Staten, twijfelde hij. De Venezolaan bevond zich op een zijspoor bij Torino en kreeg bij Atlanta United, dat zijn debuut zou maken in de Major League Soccer (MLS), de kans om zijn carrière nieuw leven in te blazen. Martínez besloot de overstap te maken en een krappe twee jaar later zijn alle ogen komend weekeinde op hem gericht, als Atlanta United het in de nacht van zaterdag op zondag in de finale van de MLS Cup opneemt tegen Portland Timbers.

Door Chris Meijer

“De eerste keer dat ze me belden, had ik mijn twijfels. Ik zat in Europa en wist niet veel van de MLS. Toen ik hier kwam, wist ik dat het een goede stap was en dat Atlanta de juiste plek voor mij is. De journalisten zijn hier aardiger en voetballers worden gelukkig niet zo intensief gevolgd als LeBron James”, zei Martínez in een interview met Goal. Heel verwonderlijk waren die twijfels niet. Op het moment dat Atlanta United zich bij hem meldde, had de club nog geen wedstrijd in de MLS gespeeld. Bovendien staat de Amerikaanse competitie de afgelopen jaren toch voornamelijk te boek als een plaats om af te bouwen voor de Europese sterren. Op het eerste oog lijkt het geen plaats om je carrière nieuw leven in te blazen. Atlanta United pakt het echter tamelijk anders aan dan de meeste andere Amerikaanse clubs. Onder leiding van Gerardo Martino, die eerder onder meer Paraguay, Barcelona en Argentinië onder zijn hoede had, liet Atalanta United de gearriveerde sterren links liggen en kwam de focus te liggen op jonge en talentvolle spelers, voornamelijk uit Zuid- en Midden-Amerika. In zijn eerste seizoen wist de club reeds de play-offs te halen, waarin Columbus Crew te sterk was.

Dit seizoen eindigde Atlanta United in de reguliere competitie als tweede, achter New York Red Bulls. Door in de play-offs af te rekenen met New York City FC en New York Red Bulls, werd de club winnaar van de Eastern Conference en strijdt men komend weekeinde met Portland Timbers om de MLS Cup. Belangrijkste man aan de zijde van Atlanta United is dit seizoen ongetwijfeld Martínez. In de reguliere competitie trof hij 31 keer doel in 34 wedstrijden; nog nooit wist iemand zo vaak het net te vinden in één MLS-seizoen. Sinds zijn komst, begin 2017, scoorde Martínez 54 keer in 60 wedstrijden voor Atlanta United en maakte hij zes hattricks, wat tevens een record is in de Amerikaanse competitie. Vorig seizoen moest de spits door een hamstring- en een voetblessure een aantal wedstrijden aan zich voorbij laten gaan, waardoor zijn doelpuntenproductie toen nog ‘beperkt’ bleef tot twintig. Bij Atlanta United had men al razendsnel gezien dat Martínez behouden moest worden, want na een maand werd zijn huurperiode omgezet in een definitief dienstverband.

Geboren keeper
Het succes in de Verenigde Staten is een enigszins verrassende wending in een opvallende loopbaan. In Venezuela is honkbal de populairste sport, maar doordat Martínez is geboren in een echte voetbalfamilie droomde hij al vroeg van Caracas FC en Real Madrid. “Mijn opa en vader voetbalden, dus dat was dé sport bij ons thuis. Mijn vader was keeper en toen ik begon met voetballen, wilde ik ook doelman worden. Die wens duurde alleen niet zo lang. Ik denk ook niet dat ik het als keeper ver geschopt had, want ik ben te klein. Ik schiet liever op doel dan dat ik het verdedig.” De enige wedstrijd dat hij op doel stond, was zijn allereerste jeugdduel. Dit had er ook mee te maken dat hij nog geen tenue had. In zijn tweede wedstrijd had hij die wel en speelde hij als veldspeler. De jonge Martínez bleek talent te hebben en kwam al snel bij Caracas FC terecht. “Toen ik Caracas FC op televisie zag, droomde ik ervan om met de grootste spelers van Venezuela samen te spelen. Ik had nooit gedacht dat die droom al zo snel in vervulling zou gaan”, sprak Martínez tegenover Marca.

Martínez maakte in 2010 op zeventienjarige leeftijd zijn debuut in het eerste elftal van Caracas. Een jaar later maakte de spits zijn eerste minuten voor het nationale elftal van Venezuela, door als invaller binnen de lijnen te komen in de interland tegen El Salvador. Zijn carrière raakte al snel in een stroomversnelling, want een halfjaar na zijn interlanddebuut maakte Martínez de overstap naar Europa. Na 8 treffers in 36 wedstrijden pikte het Zwitserse Young Boys de spits samen met Alexander González (tegenwoordig speler van Elche) op bij Caracas. In Bern moest Martínez het in zijn eerste anderhalf jaar voornamelijk stellen met invalbeurten en wedstrijden in het tweede elftal, waardoor Young Boys besloot hem in de zomer van 2013 op huurbasis naar FC Thun te laten vertrekken. “Het is moeilijk. In Thun spreken ze een dialect. Daarnaast is het koud, het is niet hetzelfde als in Caracas. Daar is het veertig graden, hier is het soms vijftien of twintig graden onder nul”, zei de spits destijds.

Toch bloeide hij op bij FC Thun, met wie hij zich kwalificeerde voor de groepsfase van de Europa League. Martínez scoorde 10 keer in 32 wedstrijden en werd door Young Boys al na een halfjaar teruggehaald. Hij speelde zes maanden in dienst van de Zwiterse topclub en werd in de zomer van 2014 voor drie miljoen euro weggekocht door Torino. “Ik heb nergens spijt van, dus ook niet van wat er in Italië is gebeurd. Ik heb daar veel geleerd en wil de mensen bedanken die me daar geholpen hebben. Mensen mogen van mij zeggen wat ze willen over mijn tijd in Italië. Alle competities zijn verschillend. De Italiaanse competitie is heel defensief, geen enkele wedstrijd eindigt in 5-0 of 5-5. Je ziet heel veel duels die in 1-0 of 0-0 eindigen. Ik heb niks tegen die stijl, maar in mijn ogen is het te tactisch”, concludeerde Martínez. Bij Torino wist hij nooit echt te overtuigen, wat i Granata deed besluiten om in de zomer van 2015 bijna negen miljoen neer te tellen voor Andrea Belotti. Het zorgde ervoor dat Martínez steeds minder speeltijd kreeg, wat hem deed besluiten om begin 2017 in te gaan op een aanbieding van Atlanta United.

Ronaldo
Dat Martínez in de Verenigde Staten is opgebloeid, is deels te danken aan trainer Martino. Voor zijn komst naar Atlanta United, speelde de 47-voudig international van Venezuela voornamelijk als schaduwspits of als buitenspeler. Martino posteerde Martínez vanaf de eerste wedstrijd in de punt van de aanval. “Voordat Josef hier kwam, had hij amper als centrumspits gespeeld. In het nationale team speelde hij bijvoorbeeld rondom Salomón Rondón. Hij heeft zich hier heel snel aangepast en dat kan je zien aan de cijfers”, liet de Argentijnse coach weten aan Univision. Met zijn snelheid, techniek en doelgerichtheid blijkt Martínez alle kwaliteiten te bezitten voor een centrumspits. In zijn jeugd was de Venezolaan fan van Ronaldo. “Ik keek graag naar Real Madrid en vond het geweldig om Ronaldo aan het werk te zien. Niet alleen vanwege het plezier dat hij bracht en zijn techniek, maar ook omdat hij een killer was. Als je hem een klein beetje ruimte gaf, strafte hij het meteen af. Als hij een kans kreeg, maakte hij die altijd af.”

“Ik zal altijd zeggen dat Rondón de beste nummer negen is die er bestaat. Ik zeg dat omdat ik een Venezolaan ben, met hem de kleedkamer deel en omdat ik kan bevestigen dat hij ook een geweldig mens is”, aldus Martínez over landgenoot Rondón, die bij Newcastle United speelt. Aan de zijde van zijn landgenoot hoopt hij ooit nog een WK te kunnen meemaken. Venezuela is het enige lid van de COMNEBOL dat zich nooit wist te plaatsen voor het mondiale eindtoernooi en Martínez vertelde tegenover the Guardian over de missie om hier ooit in te slagen. “Het voelt sinds de eerste dag in het shirt van de nationale ploeg als een missie om het WK te halen. Dat is een jongensdroom, iedere Venezolaan wil dat moment beleven, dus iedere international kent die verantwoordelijkheid. Ik voel mezelf ook een rolmodel, voor alle latino’s. Je vertegenwoordigt jezelf, een team, een stad en, als je geluk hebt, een land. Je moet het uiterste van jezelf laten zien. Ik heb de verantwoordelijkheid om mensen zo goed mogelijk over mijn land te laten denken, zeker door wat er daar aan de gang is.”

Martínez doelt op de schrijnende situatie in Venezuela, dat in een diepe crisis verkeert. Via Instagram haalde hij al eens uit naar president Nicolás Maduro, al verwijderde hij die post later. “Ik lijd, omdat mijn familie daar nog steeds woont. Maar ik kan niet zeggen wat ik denk, omdat ik zelf niet meer in het land leef. Ik ben niet God, die iedereen kan helpen. Was ik dat maar. We moeten momenteel maar met de realiteit leven, die verschrikkelijk is”, zei hij. Venezuela zal ongetwijfeld meekijken in de nacht van zaterdag op zondag, als Atlanta United het in de finale van de MLS Cup opneemt tegen Portland Timbers. Daarna is zijn toekomst nog in het ongewisse.

Martino heeft al aangegeven dat hij Atlanta aan het einde van het seizoen zal verlaten, terwijl Miguel Almirón, compagnon van Martínez, in de belangstelling van Arsenal staat. Ook voor de spits is er de nodige belangstelling vanuit Europa. “Tegen het einde van het seizoen zullen we wel zien wat er gaat gebeuren. Ik leef van dag tot dag en wil deze club de prijzen bezorgen die het verdient. Op dit moment weet ik nog niet of ik ga terugkeren naar Europa, ik denk alleen aan de volgende wedstrijd. Ik wil graag winnen en als ik niet gefocust ben, verliezen we wedstrijden. Doordat er veel Zuid-Amerikanen in de MLS spelen, ben ik hier gelukkig. We veranderen het idee dat de MLS geen competitieve competitie is. Deze competitie groeit en het is mooi om daar onderdeel van uit te maken.”