Trio treffers in Engeland bevestigt opmars over EK dromend Kosovo

Kosovo stond dinsdagavond al na dertig seconden met 0-1 voor tegen Engeland, maar verloor desondanks in een doelpuntrijk treffen: 5-3. De verliesbeurt in het St. Mary’s Stadium van Southampton, de eerste nederlaag in zestien interlands voor Kosovo, hoeft echter geen fatale gevolgen te hebben voor het restant van de kwalificatiecampagne van het nog zeer jonge voetballand. De passie en de vurige wens om een ticket voor het EK van 2020 te bemachtigen blijft onverminderd groot in Kosovaarse voetbalkringen, waar deelname aan een groot toernooi nog niet zolang geleden nog een utopie leek te zijn. Een verhaal over een nationaal elftal met spelers die overwegend elders de gang richting de voetbalwereld wisten te maken.

Door Rian Rosendaal

De voornoemde passie leeft niet alleen bij de internationals van Kosovo, ook bondscoach Bernard Challandes maakt doorgaans een energieke indruk. De 68-jarige oefenmeester uit Zwitserland gaf hier blijk van op de persconferentie voorafgaand aan het treffen met the Three Lions, al had de tactische analyse van Challandes bij vlagen meer weg van een komische voorstelling. “In een gekke wedstrijd is het gaan, terugkeren, gaan, gaan, gaan, gaan!”, liet de keuzeheer van de Kosovaarse nationale ploeg met stemverheffing weten aan zijn toehoorders. “Dat is niet tactisch, misschien maak je juist wel de verkeerde loopactie. Maar het gaat om de mentaliteit en de wilskracht om de bal te veroveren. We doen dat niet alleen om te verdedigen, het is ook direct de voorbereiding op een doelpunt voor ons.” De ‘ongelooflijke pressing’ waar Challandes over sprak bracht het gelouterde Engeland dinsdagavond niet van zijn stuk, maar het geeft wel aan dat het Kosovo menens is in de jacht op een EK-ticket.

De clash met Engeland in Southampton is een volgend hoogtepunt in de nog jonge voetbalgeschiedenis van het ambitieuze Kosovo. Pas vijf jaar geleden, in 2014, werd tegen Haïti de allereerste door de FIFA erkende vriendschappelijke interland afgewerkt, al was het nog niet toegestaan om het volkslied te laten horen en het nationale symbool op het shirt te dragen. Later dat jaar werd in een oefeninterland tegen Oman (1-0) de eerste overwinning in een oefeninterland bijgeschreven in de geschiedenisboeken. In 2016 begon het voetbalverhaal van Kosovo serieuze vormen aan te nemen, toen het lidmaatschap van zowel de UEFA als de FIFA in de wacht werd gesleept. In datzelfde jaar nam Kosovo voor het eerst deel aan de kwalificatiereeks van een WK, met de uitwedstrijd tegen Finland (1-1) in september als officieel startpunt van de nog piepjonge voetbalnatie. De kwalificatiereeks voor het WK in Rusland eindigde ondanks de hoopvolle start tegen de Finnen in een deceptie voor Kosovo, met negen nederlagen in tien wedstrijden. Het deed toenmalig bondscoach Albert Bunjaki in het najaar van 2017 besluiten om op te stappen, met Muharrem Sahiti als zijn tijdelijke opvolger in de dug-out.

De bondscoach die de EK-droom van Kosovo uit moet laten komen
De aanstelling van Challandes als bondscoach in maart 2018 bleek een gouden greep te zijn van de Kosovaarse voetbalbond, want met de komst van de doorgewinterde Zwitser braken succesvolle tijden aan in de Balkanstaat. Kosovo wist groep 3 van de Nations League D, het vierde en laagste niveau van het nog jonge toernooi, als groepswinnaar af te sluiten. De afsluitende thuiswedstrijd tegen Azerbeidzjan (4-0 overwinning) in november was een waar voetbalfeest. Besar Halimi sprak voorafgaand aan het duel in de hoofdstad Pristina vol trots over de opmars van zijn land. “Er kan iets heel groots gaan gebeuren in Kosovo”, zei de middenvelder destijds in gesprek met Goal. “We zijn erg enthousiast en de mensen hier worden nu al gek. De aankomende wedstrijd is het belangrijkste duel in onze geschiedenis. Een gelijkspel is genoeg, maar iedereen verwacht dat we winnen. Daar geloof ik ook in. Ik denk dat we ons potentieel kunnen laten zien en daarna gaan feesten.” Aanvaller Donis Avdijaj, die tot maart voor Willem II uitkwam, deelde toendertijd het optimisme van zijn eveneens in Duitsland opgegroeide ploeggenoot. “Voor veel mensen in Kosovo betekent voetbal alles. Het maakt hen ongelooflijk trots om ons te zien winnen. De tickets voor de wedstrijd tegen Azerbaijan waren in 32 minuten uitverkocht. De vraag was zo hoog dat wij als spelers niet eens kaartjes voor onze familie konden regelen.”

Avdijaj, inmiddels uitkomend voor Trabzonspor, is niet de enige international van Kosovo met een verleden in de Eredivisie. Doelman Arijanet Aro Muric werd afgelopen seizoen door Manchester City uitgeleend aan NAC Breda. Zijn bijdrage aan de Parel van het Zuiden bleef echter beperkt tot een optreden, want door een blessure bij Claudio Bravo werd Muric al snel weer teruggeroepen door de Engelse kampioen. Rechtsback Mergim Vojvoda, tegen Engeland verantwoordelijk voor een eigen doelpunt, maakte in het seizoen 2010/11 deel uit van de jeugdopleiding van MVV Maastricht, al bleef een doorbraak in de hoofdmacht van de Limburgse club uit. Bersant Celina is een van de meest bekende spelers van Kosovo die ooit op de Nederlandse velden te bewonderen was. De door Manchester City opgeleide middenvelder, thans in dienst van Swansea City, droeg in de jaargang 2016/17 op huurbasis het shirt van FC Twente. Ook bij Celina voerde trots de boventoon rondom het uitduel met Engeland. “Niemand in Kosovo wil deze wedstrijd missen, zeker niet de miljoenen Kosovaren die over ter wereld wonen en net als ons ooit de oorlog zijn ontvlucht”, verwees de middenvelder van the Swans tegenover de Daily Mirror naar zijn eigen vlucht richting Noorwegen op tweejarige leeftijd. Celina vertegenwoordigde het Scandinavische land in verschillende jeugdelftallen, maar de lokroep van de voetbalbond van Kosovo bleek te groot te zijn. “Het uitroepen van de onafhankelijkheid (in 2008, red.) is misschien wel de grootste mijlpaal in de geschiedenis van Kosovo, het lidmaatschap van de FIFA staat in mijn optiek echter op een goede tweede plaats.”

Arber Zeneli is net als Celina buiten Kosovo opgegroeid, want de behendige middenvelder annex aanvaller leerde in Zweden het vak van profvoetballer. Ook Zeneli doorliep verschillende jeugdteams van een ander land, in zijn geval Zweden, om uiteindelijk met volle overtuiging voor Kosovo te kiezen, het land van zijn ouders. In 2018, twee jaar na zijn debuut in de nationale ploeg, werd de sierlijke spelbepaler uitgeroepen tot Speler van het Jaar in Kosovo, grotendeels door zijn sterke optredens namens sc Heerenveen. Zeneli dwong deze zomer een transfer af naar Stade Reims, dat circa 3,5 miljoen euro overmaakte op de rekening van de Friezen. De ex-speler van Heerenveen miste tot zijn spijt de EK-kwalificatiewedstrijd in en tegen Engeland wegens een blessure, net als Milot Rashica, die eveneens niet meer in de Eredivisie te bewonderen is. De razendsnelle vleugelaanvaller, winnaar van de TOTO KNVB Beker in 2017 met Vitesse, tekende in januari 2018 bij Werder Bremen. Rashica speelde ooit twee interlands voor Albanië, dat als vluchtoord diende voor zijn familie toen Servië Kosovo eind jaren negentig binnenviel tijdens de Joegoslavische burgeroorlog. De buitenspeler stond zelfs op het punt om in 2016 met de Albanese ploeg deel te nemen aan het EK in Frankrijk, maar hij overleefde de definitieve schifting uiteindelijk niet. “Dat ik toen niet naar het EK ging speelde uiteindelijk niet mee in mijn keuze voor Kosovo. Ik koos met mijn hart. Het was geen keuze tegen Albanië, maar Kosovo is mijn geboorteland”, liet Rashica kort na zijn entree bij Bremen optekenen door ELF Voetbal.

Plaatsing voor het EK van 2020 met Kosovo als ultiem doel
Celina koos naar eigen zeggen ook met zijn hart voor Kosovo. “Mijn liefde en respect voor Noorwegen is onverminderd groot, maar ik heb mij diep van binnen altijd Kosovaar gevoeld”, zo liet de voormalige huurling van Twente in duidelijke bewoordingen weten aan de Daily Mirror. “Mijn vader en moeder hebben mij alles geleerd over de geschiedenis en cultuur van Kosovo. We spraken thuis Albanees, ik heb mijn roots altijd gekoesterd. Ik heb altijd met veel trots voor de jeugdteams van Noorwegen gespeeld, maar toen ik een uitnodiging voor het nationale elftal van Kosovo ontving was de keuze snel gemaakt. Ik moest gewoon mijn hart volgen.” Celina en consorten imponeerden eerder al in de Nations League en ook de resultaten in kwalificatiecyclus van het EK zijn indrukwekkend te noemen. Zaterdag werd Tsjechië, verliezend EK-finalist in 1996, met 2-1 verslagen. In een eerder stadium leverden de kwalificatiewedstrijden tegen Bulgarije, halvefinalist van het WK in 1994, vier punten op. De 5-3 nederlaag op Engelse bodem zal de spelers van Kosovo waarschijnlijk geen nachtmerries bezorgen. “Ik denk ook dat Engeland deze kwalificatiegroep gaat winnen”, sprak Celina zijn verwachting uit in een onderhoud met The Independent. Een optimistisch bedoelde toevoeging volgde echter al snel. “Wij staan er ook goed voor en gaan er alles aan doen om ons voor het EK te plaatsen.” Kosovo bezet momenteel de derde plaats in groep B, met acht punten uit vijf wedstrijden. Mocht plaatsing voor het EK via de kwalificatiereeks niet lukken, dan is er in maart altijd nog een herkansing. Georgië, Wit-Rusland of Noord-Macedonië, de overige groepswinnaars van de Nations League D, is dan over een halfjaar de tegenstander in de play-offs om een toegangsbewijs voor het EK.

Het optimisme is dankzij de recente resultaten groot in de Kosovaarse voetbalwereld, maar op sommige onderdelen staat de opmars van het elftal van Challandes nog in de kinderschoenen. “We moeten nog veel inhaalslagen maken om bij de toplanden te komen. Veel velden zijn erg slecht. Soms moeten we twee uur met de trein reizen om bij het beste trainingsveld van ons land te komen, maar toen ik er voor het eerst kwam, schrok ik enorm, want die plek zag er ook niet uit!”, zei Avdijaj vorig jaar rondom het Nations League-duel van Kosovo met Azerbeidzjan met een kwinkslag tegen Goal. De hier en daar beperkte faciliteiten horen waarschijnlijk bij de groeistuipen van een voetballand in opkomst. De missie om het WK in Rusland te bereiken mislukte jammerlijk, maar de hoop op een ticket voor het EK van volgend jaar is springlevend. Dit alles zonder gevestigde namen als Xherdan Shaqiri en Granit Xhaka, de middenvelders van respectievelijk Liverpool en Arsenal die ondanks hun Kosovaarse roots voor Zwitserland kozen. De huidige nummer 120 van de FIFA-wereldranglijst, vijf jaar geleden begonnen als nummer 190, krijgt op 17 november een herkansing tegen Engeland en de kans is zeer groot dat alle 13.429 plaatsen in het knusse Fadil Vokrristadion te Pristina dan bezet zijn.