Treffen met AZ volgende halte in ongekende opmars van ‘Vollgass-machine’

Voor AZ staat komende donderdag in het AFAS Stadion de eerste ontmoeting met LASK Linz in de tweede ronde van de Europa League op het programma. De huidige koploper van de Oostenrijkse Bundesliga bereikte ten koste van onder meer PSV voor het eerst in de clubhistorie de knock-outfase en tilde een buitengewone opmars daarmee naar een volgend niveau. Amper zes jaar geleden stond het roemruchte LASK namelijk op het punt om een stille en anonieme dood te sterven in de Regionalliga.

Door Chris Meijer

“Op dat moment waren we een patiënt in coma. Nu zijn we weer een actieve atleet.” De omschrijving van president Siegmund Grüber kan niet treffender als hij het over de situatie van LASK in het najaar van 2013 heeft. De enkelvoudig kampioen van Oostenrijk, de eerste van buiten hoofdstad Wenen, stond niet alleen het water aan de lippen, maar was praktisch al meters onder water verdwenen. Al in het begin van deze eeuw ontstonden er grote financiële problemen, doordat de bank van toenmalig president Wolfgang Rieger failliet ging en hij LASK mee dreigde te sleuren de afgrond in. Na slopende onderhandelingen redde Peter-Michael Reichel de club aanvankelijk van de ondergang, maar wel met een duidelijke insteek. De zakenman, die met zijn sport- en entertainmentbedrijf onder meer verschillende tennistoernooien organiseert, hoopte voornamelijk behoorlijk wat geld te kunnen verdienen met LASK.

Dat plan liep echter niet dusdanig voorspoedig als hij afhankelijk gedacht had. LASK spendeerde de eerste vijf jaar van zijn bewind op het tweede niveau, keerde in 2007 terug in de Bundesliga en verliet het hoogste niveau vier seizoenen later weer. Voorgoed, zo leek het. Door de financiële wanorde was de licentie voor de hoogste twee divisies van het Oostenrijkse voetbal al eerder in het gedrang geweest, maar voorafgaand aan het seizoen 2012/13 werd LASK defintief teruggezet naar de Regionalliga. Reichel investeerde om direct weg te kunnen komen van het derde niveau en zag zijn club meteen kampioen worden, alleen bleef het seizoen erna opnieuw de benodigde licentie om in de Erste Liga te mogen spelen uit. In het najaar van 2013 werd duidelijk dat Reichel LASK in een dodelijke houdgreep hield: door politieke en zakelijke problemen kon hij geen geld meer in de club steken en werden de salarissen niet uitbetaald, terwijl hij weigerde om die Laskler van de hand te doen zonder zijn investeringen terug te zien. Om die reden waren eerdere onderhandelingen over een overname al afgeketst, maar iets meer dan zes jaar geleden had Reichel geen andere keuze meer.

Op 24 december 2013, als een waar kerstcadeau voor de fans, werd bekend dat die Freunden des LASK de club hadden overgenomen. “Als we een wens hadden mogen doen, waren we bij dit scenario uitgekomen. We willen het voetbal in Linz geschikt maken voor de Bundesliga”, zei bestuurder Manfred Schill later in gesprek met Der Standard. De groep van veertien investeerders kwam binnen met het doel om ‘de grote traditieclub de sportieve status terug te geven die bij de historie hoort’. LASK stond er echter op z’n zachtst gezegd dramatisch voor, met een schuld van vijf miljoen euro. De club had tevens zijn eigen onderkomen verkocht, waardoor er ook op dat vlak geen waarde aanwezig was. Met het geld en de expertise van die Freunden des LASK klommen die Schwarz-Weißen razendsnel uit het diepe dal. Al een halfjaar na de overname kroonde LASK zich tot kampioen van de Regionalliga, waarna men de licentie toegekend kreeg om op het tweede niveau te mogen spelen.

De voornaamste architect van de sportieve wederopstanding van LASK is Jürgen Werner, een voormalig Oostenrijks international die na zijn carrière werkzaam was als trainer en zaakwaarnemer. Doordat hij met Stars & Friends zijn eigen managementbureau had en belangenverstrengeling op de loer lag, was hij tot afgelopen zomer officieel alleen adviseur van LASK. Feitelijk was Werner, een van de veertien Freunden, in de woorden van voorzitter Grüber de ‘mastermind’ van de sportieve opmars. Werner voerde een duidelijk technisch en sportief beleid in bij LASK, wat gestoeld is op wetenschappelijke aspecten en de club op alle vlakken sterk professionaliseerde. Zo wordt bijvoorbeeld alles tijdens wedstrijden en trainingen uitvoerig in de gaten gehouden met een spelersvolgsysteem, mede aan de hand van videobeelden. De oud-international, die in het voorjaar zijn aandelen in Stars & Friends verkocht en daardoor inmiddels de functie van vice-president bekleedt, was in de zomer van 2015 tevens verantwoordelijk voor de komst van Oliver Glasner, waarmee LASK geen onduidelijkheid liet bestaan over de ambities.

Glasner, die tevens de functie van sportief directeur vervulde, kwam over van toenmalig Bundesliga-club SV Ried en slaagde er in zijn tweede seizoen in om LASK voor het eerst in zes jaar terug te loodsen naar het hoogste niveau. “Als je afkomstig bent uit Oberösterreich, zit LASK in je DNA. Ik ben op mijn zestiende of zeventiende via een vriend verliefd geworden op de club en volg alles intensief, zeker sinds we met mijn bedrijf Hali (een meubelfabrikant, red.) sponsor zijn. Ik ga al vijftien jaar met mijn kinderen naar het stadion”, sprak Grüber, die in september 2016 werd gekozen tot president, na de promotie van tweeënhalf jaar geleden tegenover LAOLA. De opmars van LASK zette zich na de terugkeer op het hoogste niveau voort. Na de vierde plaats in het eerste seizoen, eindigde de club vorig jaar als tweede achter kampioen Red Bull Salzburg.

Het werk van Glasner bleef niet onopgemerkt, want VfL Wolfsburg haalde hem afgelopen zomer weg bij LASK. Met Valérien Ismaël werd een tamelijk opvallende opvolger binnengehaald. De Franse oud-verdediger van onder meer Crystal Palace, Werder Bremen, Bayern München en Hannover 96 kon als trainer van 1.FC Nürnberg, VfL Wolfsburg en Apollon Smyrnis weinig overtuigende resultaten overleggen en stond nergens langer dan een jaar aan het roer. Ismaël was in 2014 echter al in beeld bij LASK en paste nog altijd in de door Werner uitgedokterde filosofie, waarin hij evenals Glasner ook de functie van sportief directeur heeft gekregen. “Het was een geweldig besluit om een coach te kiezen om basis van een filosofie, die leidend is”, zei verdediger Christian Ramsebner in gesprek met OFF. “Iedereen kent het proces, waardoor alles vanzelf groeit. Vorig jaar hebben we ook een belangrijke stap gezet door ons optreden in Europa. Dat we het Besiktas moeilijk konden maken, heeft ons geloof versterkt. We kunnen topteams pijn doen en dat we dat herkenden, was een grote stap.”

Ismaël raakte afgelopen zomer sterspeler João Victor weliswaar kwijt aan het VfL Wolfsburg van Glasner, maar verwelkomde met onder meer Petar Filipovic en Rene Renner tevens twee versterkingen die hij moeiteloos in zijn elftal kon inpassen. De Franse oefenmeester kon de onder Glasner ingezette lijn soepel doorzetten en bereikte met het inmiddels bewierrookte Vollgass-Fussball bijna de Champions League. Na FC Basel te hebben geëlimineerd in de kwalificatiecyclus was Club Brugge nipt te sterk in de laatste voorronde: 0-1 in Oostenrijk, 2-1 in België. In de groepsfase van de Europa League maakte LASK vervolgens ook een uitstekende indruk, bijvoorbeeld door Sporting Portugal (3-0) en PSV (4-1) in eigen stadion van de mat te spelen en de poule als winnaar te overleven. Halverwege de Oostenrijkse Bundesliga toont de formatie van Ismaël zich een uiterst serieuze uitdager van het ongenaakbaar geachte Red Bull Salzburg, dat de afgelopen zes jaar de landstitel veroverde. Door een 2-3 overwinning in het onderlinge treffen in de Red Bull Arena werd afgelopen vrijdag de koppositie in de Oostenrijkse Bundesliga overgenomen.

“Je hebt LASK tegen PSV gezien, het zijn doorzetters. LASK heeft grote jongens, spelen veel duels. Ik ben benieuwd naar het duel met AZ, want ik verwacht veel van AZ. Zij moeten in principe winnen van LASK. Alleen speelt LASK een heel ander systeem, dat we in Nederland niet gewend zijn. Dat is een uitdaging voor Nederlandse clubs”, vertelt Caner Cavlan in gesprek met Voetbalzone. De 28-jarige vleugelspeler van Austria Wien verwijst naar het tot het in de puntjes geperfectioneerde 3-4-3-systeem van LASK, met volle druk vooruit. Echte sterspelers heeft het elftal van Ismaël momenteel niet. “AZ en LASK zijn wel clubs die enigszins te vergelijken zijn, dus ik ben wel echt benieuwd hoe het ervoor staat. Ik weet wel zeker dat de Nederlandse competitie iets hoger staat, naast Salzburg, LASK, Wolfsberger AC, Rapid Wien en wij is de Bundesliga vrij matig. LASK is een heel goed georganiseerd team, een geoliede machine. Met de backs die doorknallen, grote en kopsterke aanvallers, middenvelders die veel lopen, stabiele verdedigers: het is echt een team. Het is niet zo dat er een speler bovenuit steekt. AZ speelt echt mooi voetbal, heeft individuele kwaliteiten, daar kan ik van genieten. Maar ik ben wel benieuwd wat ze kunnen laten zien tegen zo’n geoliede machine.”

Ongeacht het resultaat in het tweeluik met AZ heeft LASK dit seizoen in Europa al bewezen dat de volgende stap in de opmars is gezet. “We hebben behoorlijk wat hordes moeten nemen om hier te komen, er is forse tegenwind geweest. Uiteindelijk is het gelukt om dat te overleven en het is een beloning waar we nu staan. Een tijd geleden had ik nog gelachen als je had gezegd dat we Europees voetbal zouden spelen. Ik had nooit durven dromen dat het zo snel zou gaan. We weten waar we vandaan komen, een aantal jaar geleden speelden we nog in de Regionalliga”, vertelde Grüber in een interview met Sky. Mede door de inkomsten uit Europees voetbal wordt de club steeds meer ontwikkeld. Zo heeft LASK, evenals Red Bull Salzburg met FC Liefering, met FC Juniors OÖ een satellietclub op het tweede niveau, waar jonge spelers na hun komst eerst worden gestald. Daarmee kruipt LASK met een innoverend beleid steeds meer richting de dertienvoudig kampioen van Oostenrijk.

Vanaf 2022 lijkt LASK weer een volgende stap te kunnen zetten, als de club terugkeert in Linz. Sinds 2016 spelen die Laskler in het Waldstadion in Pasching, dat ten zuidoosten van de derde stad van Oostenrijk ligt en na de verhuizing het trainingscentrum wordt. De afgelopen jaren is men intensief bezig geweest met het realiseren van een gloednieuw stadion, maar daar heeft men met de gemeente geen overeenstemming over weten te bereiken. Uiteindelijk is besloten om het Linzer Stadion, waar de Europese wedstrijden afgewerkt worden, te verbouwen, wat betekent dat de sintelbaan in het onderkomen verdwijnt en er de benodigde faciliteiten bij kunnen komen. LASK kan tevens dubbel zoveel toeschouwers ontvangen na de terugkeer en is makkelijker bereikbaar voor de mensen uit Linz, die de laatste jaren in steeds grotere getale naar Pasching afreizen. Het moet LASK op jaarbasis onder aan de streep vijf miljoen euro extra opleveren. “We willen het nieuwe stadion volspelen met mooi en succesvol voetbal”, sprak Grüber. Hij vergeleek de reis van LASK met zijn hobby triatlon. “We zijn net uit het water geklommen na 3800 meter. Wanneer het stadion klaar is, hebben we 180 kilometer fietsen achter de rug. Na 42 kilometer hardlopen, zijn we waar we willen zijn. Je kan geen geld verdienen met een club. Ik wil dat LASK gerund wordt als een professionele en commerciële onderneming. Maar we willen er persoonlijk geen geld aan overhouden en de inkomsten puur gebruiken om iets voor de lange termijn te ontwikkelen. Voor LASK, voor Oberösterreich en voor de jongeren.”