Tottenham mogelijk twee jaar zonder smaakmaker: ‘Niet ideaal, wel realiteit’

Het fluitje van scheidsrechter Gehad Grisha dat op 13 augustus 2016 in het Mineirão door de Braziliaanse avond klonk betekende niet alleen het einde van de Olympische droom voor Zuid-Korea. De Aziaten waren in de kwartfinales van het voetbaltoernooi van de Spelen van Rio de Janeiro de bovenliggende partij tegen Honduras, maar moesten door een doelpunt van Alberth Elis na een klein uur spelen het bereiken van de halve finale toch uit hun hoofd zetten. De uitschakeling van de Koreanen nam echter ook een kans voor de spelers weg om onder de dienstplicht uit te komen.

Door Robin Bruggeman

Hoewel de Korea Oorlog inmiddels bijna 65 jaar achter ons ligt zijn de gevolgen van die strijd op het Koreaanse schiereiland vandaag de dag nog overal merkbaar. De aanval van het communistische Noord-Korea op de zuiderburen in juni 1950 escaleerde in de jaren erna tot een verwoestende strijd die niet alleen de Verenigde Naties en China tot actie aanspoorde, maar ook miljoenen doden en gewonden tot gevolg had. Doordat de strijdende partijen de oorlog op 27 juli 1953 beëindigden met een wapenstilstand en nooit een vredesverdrag ondertekenden, leven Noord- en Zuid-Korea nog altijd officieel op voet van oorlog met elkaar.

In de praktijk betekent dit dat de grens tussen de Korea’s als gedemilitariseerde zone bij de zwaarst bewaakte overgangen ter wereld hoort, waar militairen van beide landen elkaar 24 uur per dag in de ogen kijken. Om het gevaar van de noordelijke buurman het hoofd te bieden voerde Zuid-Korea in 1957 een dienstplicht in voor alle gezonde mannen, die qua looptijd, afhankelijk van het legeronderdeel, varieert van 21 maanden tot 24 maanden. Deze verplichte toetreding tot het leger moet normaal gesproken gebeuren als mannen tussen de 18 en 30 jaar oud zijn.

Topsporters, acteurs en andere artiesten verschillen voor de Koreaanse wet in dit geval niet van ‘gewone’ mannen, waardoor ook zij net als de rest van hun landgenoten aan hun dienstplicht moeten voldoen. Waar normale burgers de dienstplicht echter doorgaans op hun achttiende, of eventueel na het halen van een universitair diploma, af kunnen strepen, vallen deze twee jaar voor voetballers en andere topsporters precies in een periode waarin zij eigenlijk op hun toppen van hun kunnen zouden moeten presteren.

Een van de voetballers waarbij dit voor problemen kan zorgen is Tottenham Hotspur-uitblinker Heung-Min Son. De nu 25-jarige aanvaller werd in 2015 door the Spurs voor dertig miljoen euro opgepikt bij Bayer Leverkusen en is na een moeizaam eerste seizoen in de laatste anderhalf jaar uitgegroeid tot een van de absolute blikvangers in de ploeg van coach Mauricio Pochettino. Son tekende in het Champions League-avontuur dat enkele weken geleden door Juventus in de achtste finales werd beëindigd voor vier doelpunten, terwijl de teller voor de Koreaan in de Premier League inmiddels ook alweer op twaalf treffers en vier assists staat.

Voor Son, die in juli officieel zijn 26e verjaardag viert, maar doordat men in Zuid-Korea op 1 januari start met tellen daar voor de wet al 27 is, begint de tijd echter te dringen. Mannelijke Zuid-Koreanen moeten normaal gesproken voor hun 30e verjaardag gestart zijn met hun, minstens, 21 maanden in het leger, al kan dit in uitzonderingsgevallen worden uitgesteld tot de 35e verjaardag. Hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan een belangrijke opleiding in het buitenland of als het gezin van de dienstplichtige in kwestie zonder kostwinner zou komen te zitten, waardoor het de eindjes in dat geval niet meer aan elkaar zou kunnen knopen.

Het is echter de vraag of Son als welgestelde voetballer aan deze criteria kan voldoen. Voor sporters is er echter nog een andere route om onder de verplichte periode in het leger uit te komen. Een medaille op de Olympische Spelen, van welke kleur dan ook, of een gouden medaille op de Aziatische Spelen, die net als de Olympische tegenhanger één keer in de vier jaar worden georganiseerd, is ook voldoende om niet in dienst te hoeven. De Koreaanse regering riep deze regeling jaren geleden in het leven vanuit de redenering dat sporters met dergelijke prestaties vanzelf al een ‘belangrijke bijdrage’ aan de maatschappij zouden leveren. De dienstplicht van twee jaar wordt in dat geval teruggebracht tot een wapentraining van slechts vier weken.

Met de uitschakeling op de Spelen van Rio zag de in Chuncheon geboren Son, als dispensatiespeler aanwezig in Brazilië, een kans om onder de dienstplicht uit te komen in rook opgaan, nadat hij eerder ook al twee keer weinig geluk kende. In 2014 gaf toenmalige werkgever Bayer Leverkusen de aanvaller geen toestemming om deel te nemen aan de Aziatische Spelen die de Koreaanse voetbalploeg uiteindelijk een gouden medaille opleverden, terwijl hij twee jaar eerder niet van de partij was toen er op de Olympische Spelen van 2012 een bronzen plak werd gewonnen. Toenmalig bondscoach Myung-Bo Hong stak verdediger Ki-Hee Kim tijdens dat toernooi in Londen zelfs de helpende hand toe door hem in de troostfinale, bij een 2-0 voorsprong op Japan, zijn enige vier minuten van het toernooi te gunnen en hem daarmee vrij te pleiten van de dienstplicht.

De Aziatische Spelen van later dit jaar in Indonesië zijn normaal gesproken een van de laatste kansen voor Son om nog het benodigde zilverwaar in de wacht te slepen. Dat toernooi stelt Tottenham echter ook voor een lastig dilemma, aangezien het in dezelfde zomer wordt gehouden als het WK en het Son, als het hem toestemming geeft om deel te nemen, in de eerste wedstrijden van het nieuwe Premier League-seizoen zou moeten missen. Dit offer zou zich echter weer op de lange termijn uit kunnen betalen als Son tijdens zijn gehele carrière in Europa kan blijven en zodoende nog van grote waarde kan zijn voor the Spurs.

Bondscoach Hak-Beom Kim lijkt in ieder geval van plan om de linksbuiten als dispensatiespeler op het toernooi dat normaal gesproken gespeeld wordt door spelers onder de 23 jaar een kans te gunnen: “Als er zich geen speciale situaties voordoen ga ik hem selecteren. Son is het soort speler dat we nodig hebben en die een kans verdient. We zullen op het laatste moment pas weten of hij wel of niet bij het team kan komen, maar ik denk niet dat dit een groot probleem zal gaan worden. Deze selectiekwestie is niet alleen belangrijk voor de speler zelf, maar ook voor de club”, vertelde de keuzeheer onlangs aan de Asia Times.

Als Son daadwerkelijk het leger in moet, wordt hij overigens waarschijnlijk niet aan de grens met Noord-Korea gestationeerd. Het Zuid-Koreaanse leger heeft met bijvoorbeeld Sangju Sangmu een speciale voetbalploeg die actief is in K League en de kans is groot dat Son daar, of in een van de andere legerteams die actief zijn in de lagere afdelingen, een kleine twee jaar zijn wedstrijden zou spelen. Dat dit van grote invloed is op zijn loopbaan, leidt ook in het Aziatische land zelf tot discussie: “De dienstplicht mag dan niet ideaal zijn voor professionele voetballers en hun carrières, maar het is wel de realiteit”, legde Steve Kim, voormalig hoofd competities bij de overkoepelende Aziatische voetbalbond, uit. “Iedereen weet dat het voor Son beter zou zijn als hij niet hoefde te gaan, maar de Koreaanse bond kan daar niets aan veranderen. Hij moet behandeld worden als elke andere atleet.”

De kwestie Son roept in Zuid-Korea herinneringen op aan andere professionele atleten en voetballers als Ji-Sung Park en Chu-Young Park. Eerstgenoemde, voormalig middenvelder van onder meer PSV en Manchester United, reikte in 2002 met de Zuid-Koreaanse voetbalploeg op het WK in eigen land tot de halve finales, waarna de regering als blijk van waardering besloot om de gehele selectie vrij te stellen. De regeling dat het overleven van de groepsfase van een WK ook genoeg is om onder de dienstplicht uit te komen werd in 2007 na beschuldigingen van vriendjespolitiek echter onder publieke druk weer ingetrokken, waardoor dat pad voor Son deze zomer in Rusland, waar Zuid-Korea ingedeeld is in een poule met Duitsland, Mexico en Zweden, niet meer begaanbaar is.

Chu-Young Park, voormalig aanvaller van onder meer AS Monaco en Arsenal en tegenwoordig uitkomend voor FC Seoul, kreeg in 2012 toen hij 27 jaar was een tienjarige verblijfsvergunning in Monaco waardoor hij min of meer onder zijn dienstplicht uit kon komen. Dit kwam de spits, die in datzelfde jaar toevallig ook een medaillewinnaar werd op de Olympische Spelen van Londen, echter op zoveel kritiek te staan in zijn thuisland dat Steve Kim verwacht dat Son niet voor een soortgelijke oplossing zal kiezen: “Sommigen zouden het begrijpen, maar bij Park waren het publiek en de media niet blij met deze oplossing. Het zou erg controversieel zijn.”

Dienstweigering valt ook af als optie, aangezien de Koreaanse wet ‘gewetensbezwaring’ niet als legitieme reden erkent om niet het leger in te hoeven. Op dit moment zitten er ruim vierhonderd Zuid-Koreanen gevangen die aan hebben gegeven uit principiële overwegingen niet aan hun dienstplicht willen voldoen. De beste mogelijkheid voor Son ligt daarom aankomende zomer op de Aziatische Spelen in Jakarta, waar hij met een goede prestatie en een gouden medaille in één klap een einde kan maken aan alle onzekerheid.

Sung-Yeung Ki, middenvelder van Swansea City en doordat hij in 2012 wel van de partij was toen er brons werd gewonnen op de Olympische Spelen uitgesloten van dienstplicht, gelooft dat zijn landgenoot hoe dan ook de juiste keuze zal maken: “Het is iets waar we allemaal respect voor hebben. Het is niet eerlijk om te zeggen dat wij het niet hoeven te doen omdat we beroemde voetballers zijn. Sonny en ik kunnen niet anders worden behandeld omdat we Premier League-spelers zijn. Er zijn andere Zuid-Koreanen die veel belangrijkere banen hebben dan tegen een bal trappen.”

“Zij moeten hetzelfde doen, dat begrijpen we allemaal. In het Verenigd Koninkrijk heb je die situatie niet. We zijn nog steeds verdeeld in twee landen en blijven officieel met elkaar in oorlog, ondanks dat er al 65 jaar een staakt-het-vuren is. Als mijn land mij nodig heeft, zal ik er voor hen zijn en ben ik klaar om te vechten. Maar om klaar te zijn om te vechten, moet je ook leren hoe je moet vechten”, vertelde hij, doelend op de dienstplicht in het algemeen en de wapentraining van een maand die hijzelf moet afwerken in het bijzonder, eerder aan The Sun.