Tamata verruilt voetbalveld voor collegebanken: ‘Ik heb hier geen obstakels’

AMSTERDAM - In het voorjaar van 2011 speelde Abel Tamata op twintigjarige leeftijd met PSV in de kwartfinale van de Europa League tegen Benfica. Nu, zeven jaar later, heeft de verdediger zijn voetbalschoenen aan de wilgen gehangen. Tamata, eenmalig international van de Democratische Republiek Congo, verruilt het voetbalveld voor de collegebanken.

Door Chris Meijer

De 27-jarige Tamata was sowieso al van plan om dit studiejaar met een master sportmanagement te beginnen en wilde dit in eerste instantie combineren met voetballen in de Jupiler League. In de zomer werkte hij een stage af bij Almere City, maar bij die club kreeg hij opnieuw last van zijn hamstring. Tijdens zijn revalidatie dacht Tamata vervolgens na over het vervolg van zijn carrière. “Ik begon met mijn studie en ik realiseerde dat mijn passie ook niet lag bij het niveau waar ik nu ging spelen”, zegt Tamata in gesprek met Voetbalzone. Hij besloot zich vervolgens volledig te richten op zijn studie aan het Johan Cruijff Institute en zijn werk bij Sportbedrijf Amstelveen. Om die reden ging hij definitief niet meer op zoek naar een nieuwe club.

Was het een moeilijke beslissing om definitief een punt achter je loopbaan te zetten?
“Vooral omdat je een nieuw leven begint. Je slaat een hele nieuwe weg in en je weet niet wat daar op je pad komt. In het voetbal weet je hoe het werkt, daar heb je zekerheid. Dat is het enige wat de keuze moeilijk maakte, omdat je niet weet hoe het gaat verlopen.”

Besef je dat het een bijzondere keuze is dat je al op zo’n jonge leeftijd stopt?
“Ik keek er zelf ook zo tegenaan. Mijn management en mijn familie zeiden dat ik beter kon gaan studeren. Ik heb vwo gedaan, op de middelbare school haalde ik goede cijfers en het leren ging me gemakkelijk af. Als voetballer zie je alleen het voetbal en dat is ook wel goed, want het is je liefde en je passie. Ik besef nu dat er een wereld naast het voetbal is, ondanks dat mijn eerste liefde altijd het voetbal zal zijn. Door mijn blessures ben ik erachter gekomen dat er meer is dan voetbal, ook in mij. Ik had misschien eerder met de studie moeten beginnen, bijvoorbeeld in combinatie met voetballen in de Jupiler League. Maar mijn echte passie ligt niet in de Jupiler League.”

Hoe ben je uiteindelijk tot de beslissing gekomen om te stoppen?
“Het is een beetje vanzelf ontstaan dat ik zou stoppen. Ik merkte dat mijn carrière niet meer de ontwikkeling doormaakte zoals ik dat wilde. Ik kreeg aanbiedingen van Jupiler League-clubs of ik zou in het buitenland het avontuur aan moeten gaan. Ik had, voornamelijk voor het geld, naar het buitenland kunnen gaan, maar dat is niet waar mijn passie in het voetbal ligt.”

Uit wat voor landen heb je aanbiedingen ontvangen?
“Tsjechië. Pfoe, ik ken de naam van het land niet eens, even denken... Kazachstan. Hongarije, dat soort landen. Dan kreeg ik niet eens een contract, maar een aanbieding om stage te lopen. Ze houden je dan wel een goed contract voor, maar je moet eerst een stage afwerken. Maar zelfs als ik al direct een contract had gekregen, had ik het nog niet gedaan. Ik sta voor mijn eigen persoonlijke doelen. Ik voetbalde om mijn persoonlijke doel te halen, om op een zo hoog mogelijk niveau te spelen. Ik had gewoon heel veel last van blessures en daardoor heb ik het niet kunnen halen.”

Tamata speelde sinds 2007 in de jeugdopleiding van PSV, nadat hij eerder voor NAC Breda en DOSKO speelde. Op 16 december 2010 maakte de verdediger zijn debuut in het eerste elftal van de Eindhovenaren, in het Europa League-duel met Metalist Charkov. In seizoen 2011/12 leek Tamata uit te gaan groeien tot vaste waarde in het eerste elftal van PSV, tot hij in oktober 2011 zijn kuitbeen brak. Het betekende einde seizoen voor Tamata, waarna Jetro Willems definitief doorbrak bij de Eindhovenaren. De verdediger werd in seizoen 2012/13 verhuurd aan Roda JC Kerkrade, waarna de Limburgers hem definitief binnen wilden halen.

“Ik had daar kunnen blijven, maar ik koos er bewust voor om terug te gaan naar PSV. Ik wilde dat graag, ik heb er ook geen spijt van en heb daar een mooie tijd gehad. Het is wel zo dat als je alles uit je carrière wil halen qua wedstrijden en ontwikkeling als speler, je altijd zal moeten spelen”, legt Tamata uit. “Als ik bij Roda was gebleven, had ik misschien meer gespeeld. Als, als, als. Dat zou ik zo kunnen zeggen. Aan de andere kant was ik dan nooit kampioen geworden en dan had ik dat niet meegemaakt. Dus als ik nu terugkijk, sta ik achter alle keuzes die ik heb gemaakt. Je maakt keuzes en sommigen pakken goed uit, anderen slecht. Als ik een bepaalde keuze had gemaakt in het verleden, was ik nu misschien nog voetballer geweest. Maar het kampioenschap had ik dan niet meegemaakt.”

Nadat Tamata in de zomer van 2013 terugkeerde bij PSV, was hij voornamelijk bankzitter. In seizoen 2014/15 vierde hij wel met de Eindhovenaren de landstitel, maar aan het einde van die jaargang besloot PSV zijn contract niet te verlengen. “Toen ik niet speelde, had ik extra moeten trainen. Niet op de club, maar met een personal trainer ofzo. Ik had er in ieder geval korter op moeten zitten, omdat ik al blessuregevoelig was. Bij PSV heb ik bijvoorbeeld twee jaar voornamelijk op de bank gezeten en daardoor gaat je lichaam achteruit, dat besef je misschien niet.”

Zie je dat als een reden dat je het uiteindelijk niet gered hebt bij PSV?
“Achteraf zijn er best wel dingen aan te wijzen waardoor ik het niet gehaald heb. Maar als je carrière nu eenmaal zo loopt, is het niet makkelijk om weer in de top of subtop van Nederland te gaan spelen. Zeker niet als je die kans al een keer hebt gehad. Ik had vier of vijf jaar keihard kunnen werken om weer de subtop van Nederland te halen, maar de zekerheid is er niet dat ik dat ook daadwerkelijk zou halen. En zo makkelijk ging het bij mij ook niet. Ik dacht: ik heb al wat meegemaakt, daar ben ik blij mee.”

Na zijn vertrek bij PSV kwam Tamata bij FC Groningen terecht. Bij de Trots van het Noorden was hij in principe eerste keuze, maar ook daar gooide blessureleed uiteindelijk roet in het eten. In de zomer van 2016 werd zijn contract bij FC Groningen ontbonden, waarna Tamata nog kort bij ADO Den Haag onder contract stond. Bij de Hofstedelingen kwam de verdediger alleen tot optredens in het beloftenteam. “Het is heel simpel: je stelt doelen en die wil je bereiken. Ik heb in het voetbal mooie dingen meegemaakt: ik ben kampioen geworden, ik heb de KNVB Beker gewonnen, ik heb in de jeugd van PSV een hele mooie tijd gehad. Alleen je wil je persoonlijke doelen in het voetbal ook omhoog bijstellen. Mijn carrière ging juist omlaag in plaats van omhoog. Dat is gewoon niet wat je wil als voetballer.”

Bevalt het leven buiten het voetbal je?
“Het bevalt zeker. Ik had in het voetbal mijn doelen en ik merkte dat ik tegen obstakels aanliep. Achteraf praten is altijd makkelijk, maar als ik terugkijk zijn er wel een aantal dingen die ik anders had moeten doen. Dat heeft ook te maken met ervaring. Ik merkte gewoon dat ik niet het niveau kon bereiken waarop ik wilde spelen en dat is best frustrerend, ook als je elke keer geblesseerd raakt en niet bij de club of op het niveau speelt waar je wil spelen. Wanneer ik dat wel deed, raakte ik geblesseerd. Dus ik besefte dat ik bepaalde doelen had gesteld en een niveau voor ogen had waarop ik wilde spelen, maar dat haalde ik niet. Ik merk dat ik hier geen belemmeringen heb en dat het gewoon heel lekker gaat. Dat is eigenlijk heel fijn en dat geeft ook de overtuiging dat ik de juiste keuze gemaakt heb.”

Hoe kijk je terug op je carrière?
“Als kind kijk je altijd op zondagavond naar Studio Sport. Mijn vader was voor PSV, ik kwam zelf uit Brabant. Sommige spelers zijn heel talentvol, maar als je ziet welk percentage het uiteindelijk haalt.. Dat is heel klein. Je moet je visie op je carrière aanpassen aan het talent dat je hebt. Met het talent dat ik heb, heb ik er veel uitgehaald. Achteraf had ik dingen anders kunnen doen, maar dat is achteraf. Ik ben gewoon trots dat ik het allemaal heb mogen meemaken.”

“Het is niet zo dat je als je een keer bij PSV heb gespeeld, en je speelt daar niet veel doordat je geblesseerd bent, je als je fit bent meteen weer terug kan naar PSV”, vervolgt Tamata. “Je legt een traject af en dat moet altijd omhoog gaan. Het is een kwaliteit als je kan zien dat het niet werkt, natuurlijk. Heel veel jonge voetballers zien dat niet. De kans die je krijgt, die moet je pakken. Je moet alleen omhoog gaan en niet omlaag, zeker op jonge leeftijd. Het is veel makkelijker om omlaag te gaan dan omhoog. Dus als je eenmaal omlaag bent gegaan, heb je vier of vijf jaar nodig om weer omhoog te komen. Je moet vooral in het begin van je carrière serieus zijn.”

Is er iets dat jij aan jonge talenten mee zou geven?
“Het enige dat ik mee zou kunnen geven aan anderen die alles uit hun carrière willen halen, is dat je altijd moet spelen. Dat advies kan ik wel geven, maar het is niet zo dat ik negatief terugkijk. Ik ben heel trots dat ik in het eerste elftal van PSV heb gespeeld, dat ik op twintigjarige leeftijd in de kwartfinale van de Europa League heb gestaan, op de vriendschappen die ik bij PSV heb opgebouwd en dat ik er acht jaar heb mogen spelen. Ik ben daar een man geworden, dus ik kijk er heel tevreden op terug. Ik ben kampioen geweest, heb in de Europa League gespeeld en heb een interland voor Congo gespeeld, als persoon was dat ook een hele mooie ervaring. Als ik geen voetballer was geweest, was ik daar waarschijnlijk niet gekomen. Natuurlijk zijn er ook momenten geweest dat we onze doelen niet hebben gehaald, maar ik ben er gewoon heel rijk van geworden als persoon.”