Russen vermaken zich massaal met absurditeit over de landsgrens

"Als puntje bij paaltje komt, moet de aanvoerder leiderschap tonen", schrijft Maradona in een bericht op Instagram. De voetballegende begeleidt zijn tekst met een foto van de Argentijnse president Alberto Fernández. Het is een steunbetuiging aan de regering in Argentinië, die onlangs besloot tot een strikte, landelijke quarantaine. “Vandaag zijn we van elkaar gescheiden, maar meer verenigd dan ooit. Kom op Argentinië. Blijf thuis.” Moment van publicatie: vrijdagmiddag 16.15 uur, Nederlandse tijd. Een kwartier eerder, circa 12.500 kilometer van Buenos Aires, begon Dynamo Brest de jacht op titelprolongatie in Wit-Rusland. De club waar Maradona erevoorzitter van is, kwam onder het toeziend oog van 3648 toeschouwers niet voorbij promovendus Smolevichi: 1-1.

Door Dominic Mostert

Wie afkickverschijnselen vertoont, kan voorlopig nog terecht in Wit-Rusland. De Vysheyshaya Liga, ofwel de ‘Opperste Liga’, is de laatste competitie in Europa waar nog ‘gewoon’ gevoetbald wordt. En dus is de competitie populairder dan ooit. De Russische sportzender Match TV heeft zelfs de uitzendrechten voor het gehele seizoen aangeschaft. “Werd er voorheen nooit met een woord gerept in Rusland over de Wit-Russische competitie, nu is het als een heerlijk briesje”, schrijft de populaire Russische krant Argumenty i Fakty. Televisiekijkers hoefden zich inderdaad geen moment te vervelen. De eerste speelronde van het dertigste seizoen in Wit-Rusland werd dit weekend afgewerkt en kende grote verrassingen, met nederlagen voor BATE Borisov (3-1 tegen Energetik-BGU Minsk), Shakhtyor Soligorsk (0-1 tegen Torpedo-BelAZ Zhodino) en Dynamo Minsk (0-1 tegen Rukh Brest).

BATE, dat vorig seizoen werd onttroond na dertien opeenvolgende landstitels, had de eer om het seizoen donderdagmiddag af te trappen. De grootmacht kende een off-day. Na 26 minuten kapte Djasur Yakhshibaev zowel verdediger Zakhar Volkov als doelman Anton Chichkan kinderlijk eenvoudig uit, alvorens de score te openen; acht minuten later verdubbelde hij van dichtbij de marge. Na de pauze leek BATE terug te komen in de wedstrijd, toen keeper Artur Lesko van Energetik-BGU zich volledig verkeek op een terugspeelbal en Maksim Skavysh profiteerde, maar invaller Dusan Bakic zou de eindstand uiteindelijk bepalen op 3-1. Verreweg de meest opvallende wedstrijd ging echter tussen Slutsk en Slavia Mozyr. Scheidsrechter Sergey Chistov kende liefst vijf strafschoppen toe, een nieuw record in de Wit-Russische competitie.

Vier van de vijf penalty’s werden toebedeeld aan Slutsk, dat er twee benutte; Slavia verzilverde de enige strafschop die het kreeg. Het werd 3-1. Russische tv-kijkers vermaakten zich vooral om de reclameborden van vleesbedrijf Slutsk Meat Processing Plant, die veelvuldig in beeld waren. Al gauw werd de link gelegd met Leonid Slutsky, de voormalig trainer van Vitesse en huidig trainer van Rubin Kazan, die met regelmaat grapt over zijn overgewicht. Circa achthonderd fans zaten op de tribune in het kleine stadion waarin nog duizend anderen hadden gekund. Op het duel tussen Isloch Minsk Raion en Neman Grodno (1-0) kwam het minste aantal toeschouwers af: 350. Maar een van de 350 mensen had een accordeon meegenomen, bespeelde het instrument in het stadion en was voortdurend te horen in de live uitzending van Match TV.

De dader werd al snel opgespoord. De accordeonist heet Valery Kolontay. Behalve muzikant die door Europa tourt is hij ook werkzaam geweest als docent geschiedenis. Een van zijn leerlingen was Vitaly Zhukovsky, de huidige trainer van Isloch Minsk Raion. In het stadion putte Kolontay uit een rijk repertoire. Verschillende deuntjes daalden neer op het veld als een speler van de tegenpartij naar de grond ging en vroeg om een gele kaart, als er werd gescoord en toen het laatste fluitsignaal klonk. Konstantin Genich, de bekende commentator van Match TV, vermaakte zich kostelijk. “Het accordeonspel was best goed! Het deed me denken aan een bruiloft in een klein dorp. Het was zeker geen schoffering van de competitie in Wit-Rusland. Het was kleurrijk en origineel. Al met al was het een leuke wedstrijd. Misschien was het voetbal kwalitatief niet fantastisch, maar saai was het niet. Ik heb mezelf ertoe aangezet om positief te blijven en te genieten van alles wat er nog wél is. En dat heb ik gedaan.”

Waarom een man vanaf de tribune zijn accordeon bespeelde? Commentator Genich, zelf oud-voetballer, had wel een idee: hij grapte dat de muzikant de spelers een hart onder de riem wilde steken, nu hun wedstrijden ook over de grens worden uitgezonden en ze wellicht bezwijken onder de zenuwen. Volgens Sandro Tsveiba, verdediger van Isloch Minsk Raion, was daar echter geen sprake van. “Niemand dacht eraan dat onze wedstrijd op Match TV werd uitgezonden. We hebben het er helemaal niet over gehad. We hebben ons op de wedstrijd voorbereid zoals we altijd doen. Ik denk dat Genich maar wat riep”, zegt hij lachend via de officiële clubkanalen. “Voor het Wit-Russische voetbal is het een groot pluspunt dat de rechten zijn gekocht door Match TV. Natuurlijk is de situatie rondom het coronavirus enorm betreurenswaardig, maar iedereen kijkt nu naar onze competitie.”

De reactie van Tsveiba verraadt de absurditeit van de situatie. Niet alleen gaat de competitie door, er wordt voorlopig niet eens gesproken over het sluiten van de stadions voor publiek. Beveiligers dragen mondkapjes, maar supporters lopen door elkaar heen in de stadions. Zo snel als Maradona vertrok als voorzitter van Dynamo Brest - hij kwam aan in een gepantserde wagen, deed wat beloften en liet daarna niks meer van zich horen - zo langzaam reageert Wit-Rusland op de coronacrisis. In de Oost-Europese staat heeft het virus nog niet zo hard om zich heen gegrepen als elders in Europa. Er zijn ‘pas’ 86 geregistreerde besmettingen en voor zover bekend zijn er nog geen dodelijke slachtoffers. Dat is wellicht waarom president Alexander Lukashenko de gezondheidsrisico’s niet al te ernstig acht. Hij spoort zijn bevolking aan om ‘naar de sauna te gaan, wodka te drinken en hard te werken om het virus in het lichaam te doden’. Hij is er ‘absoluut van overtuigd’ dat de ‘paniek’ om het virus gevaarlijker is dan het virus zelf. Aan het sluiten van de grenzen of het verbieden van openbare evenementen denkt de leider van het land dat bekendstaat als ‘Europa’s laatste dictatuur’ niet.

Er gaan wel degelijk stemmen op om het seizoen stop te zetten. Nationale voetballegende Alexander Hleb, die zijn carrière vorig jaar beëindigde bij Isloch Minsk Raion, vindt het bijvoorbeeld onbegrijpelijk dat zijn landgenoten zo onverschillig omgaan met de coronacrisis. "Het lijkt wel of niemand er ook maar iets om geeft in Wit-Rusland", werd de voormalig middenvelder van Barcelona en Arsenal deze week geciteerd in de internationale media. "Het is echt ongelooflijk. De hele wereld kijkt nu met belangstelling naar de Wit-Russische competitie. Iedereen zou zijn televisie moeten aanzetten om naar ons te kijken.” Hleb erkende dat de aandacht voor Wit-Rusland zal toenemen, nu er nergens anders in Europa wordt gevoetbald. “Toen de NHL besloot om de competitie in de Verenigde Staten tijdelijk stil te leggen vanwege de coronacrisis, gingen heel veel ijshockeyspelers naar Rusland om daar verder te kunnen spelen. Misschien komen Cristiano Ronaldo en Lionel Messi hier wel heen om door te kunnen spelen, weet je wel?”

Het is inderdaad een kans voor Wit-Rusland om de competitie in de schijnwerpers te zetten. Volgens Yuri Primakov, woordvoerder van de nationale voetbalbond (BFF), hebben meerdere tv-zenders al interesse getoond in de uitzendrechten. Ondertussen heeft geen enkele speler de onwil uitgesproken om te blijven voetballen, voegt hij eraan toe in gesprek met persbureau AP. Officials van de Vysheyshaya Liga benadrukken dat het seizoen ‘gewoon’ wordt afgemaakt: de jaargang loopt van maart tot en met december, om niet in de koudste wintermaanden te hoeven voetballen. “Ondanks de gespannen situatie begint de Wit-Russische competitie aan de eerste van dertig speelronden”, meldde de nationale voetbalbond in een statement. “Wij zijn er heel blij mee en nodigen de fans van harte uit om naar de stadions te komen.”