PSV-opponent houdt in climax van diepe crisis vast aan voorbeeld van Ajax

Voor PSV vormt FC Basel eind juli in de tweede voorronde de eerste horde richting de groepsfase van de Champions League. Lange tijd was een landstitel van RotBlau een zekerheidje, maar de afgelopen twee seizoenen is de club de alleenheerschappij in Zwitserland verloren. Sterker nog, in de voorbije jaargang kroonde Young Boys zich met een eclatante voorsprong van twintig punten tot kampioen van de Super League. Het betrekkelijk kansloze seizoen heeft een flinke crisis gecreëerd in het St. Jakob-Park, die de afgelopen week tot zijn climax kwam.

Door Chris Meijer

Bernhard Burgener verscheen afgelopen week op een persconferentie om de uitslaande brand binnen zijn club onder controle te brengen. Een uur lang vuurde het Zwitserse journaille vragen af op de president van FC Basel, maar al te veel resultaat had dat niet. Over het plotselinge vertrek van sportief directeur Marco Streller weigerde Burgener iets te zeggen. “Ik heb duizenden werknemers. Het is niet altijd een crisis als er iemand vertrekt. Als we niet ons werk hadden gedaan, was dit slecht geweest”, klonk het nuchtere commentaar van de clubpresident volgens de Neue Zürcher Zeitung. Burgener ontkende dat trainer Marcel Koller eigenlijk al zijn ontslag had gekregen en wist niets van het verwijt dat hij bewust interviewverzoeken naast zich had neergelegd. Een twijfelachtig interview van de clubpresident met de zondagseditie van BLICK vormde voor Zwitserse journalisten de kroon op een week van chaos bij FC Basel. De uitspraken van Burgener riepen nog meer onduidelijkheden op en op de belangrijkste vragen weigerde hij antwoord te geven. “We gingen er vanuit dat er discreet zou worden omgegaan met interne informatie. Dat was niet het geval. We hebben fouten gemaakt in de communicatie.” Een vraag van een Zwitserse journalist tijdens de persconferentie was veelzeggend: “Herr Burgener, laat u zich eigenlijk wel adviseren op het gebied van communicatie?”

Vicieuze cirkel
Tussen 2009 en 2017 kroonde FC Basel zich acht keer op rij tot kampioen van Zwitserland. Tot 2012 was RotBlau sterk afhankelijk van de financiële steun van Gisela Oeri, een Duits-Zwitserse miljardair. Na het opdrogen van haar financiële steun moest FC Basel zichzelf zien te redden. Door de catering van het stadion in eigen beheer te nemen, werd een fors deel van de omzet verdiend aan het publiek. Daarnaast voerde FC Basel een transferbeleid waarin men niet schuwde om zijn beste spelers te verkopen, indien er een mooie winst gemaakt kon worden. RotBlau beschikt over een goede scouting én een goede jeugdopleiding, waardoor het de afgelopen jaren de nodige spelers aan topclubs af kon leveren. FC Basel nam zo in financieel opzicht snel afstand van de binnenlandse concurrentie. Doordat de club seizoen na seizoen kampioen werd en zich daardoor meer dan eens kwalificeerde voor de groepsfase van de Champions League, ontstond er een soort vicieuze cirkel.

Jarenlang hanteerde FC Basel een stabiel beleid, dat gebouwd was op het laten doorstromen van spelers. Daarbij was de Zwitserse topclub niet bang om spelers onder hun marktwaarde te verkopen, iets dat men zich toch kon permitteren door de extreem dominante positie in eigen land. Criticasters noemden het beleid van Basel ‘kleurloos en saai’, maar daar had toenmalig sportief directeur Georg Heitz in gesprek met de Basler Zeitung geen boodschap aan. “Ik word niet betaald om iets te doen aan de zogenaamde saaiheid van de Zwitserse competitie. Het is in ieder geval nooit saai bij FC Basel, we willen ook geregeld nieuwe gezichten laten zien aan het publiek. Aan de andere kant moet het elftal ook herkenbaar zijn, dus daar zit een interessante uitdaging.” Inmiddels is gebleken dat het vasthouden van de macht in de Zwitserse competitie niet zo gemakkelijk was als het leek. Heitz, in het algemeen beschouwd als de ‘architect’ van het succes van FC Basel, trok zijn handen in de zomer van 2017 van de club af. Als bestuurslid én aandeelhouder moest de toenmalig sportief directeur eerst zijn aandelen verkopen, alvorens hij de club achter zich kon laten.

Nieuwe leiding
De in Basel geboren mediamagnaat Burgener kocht de aandelen van Heitz en nam de voorzittershamer over van Bernhard Heusler, tussen 2012 en 2017 de clubpresident. Onder het nieuwe bewind moest FC Basel offensief voetbal gaan spelen, met een elftal dat voornamelijk zou bestaan uit jonge en lokale spelers. Als uithangbord van het nieuwe bewind haalde Burgener Marco Streller binnen. De oud-spits begon en besloot zijn carrière bij FC Basel, voor wie hij ruim driehonderd wedstrijden speelde. Streller zou als sportief directeur worden bijgestaan door een soort adviesraad, waarin oud-spelers als Massimo Ceccaroni en Alex Frei zitting hadden. De nieuwe leiding werd gecompleteerd door algemeen directeur Jean-Paul Brigger en trainer Raphael Wicky, die als beloftentrainer werd doorgeschoven als de opvolger van de wat conservatieve Urs Fischer. Onder het nieuwe bewind moest FC Basel de volgende stap zetten: na binnenlandse heerschappij hunkerde de achterban naar meer Europees succes.

De nieuwe leiding van de club bleek alleen niet te functioneren zoals men van tevoren had verwacht. Dat FC Basel in seizoen 2017/18 voor het eerst sinds 2009 geen kampioen werd, hielp niet bepaald mee aan de rust rond de club. Young Boys pakte vorig seizoen met een voorsprong van vijftien punten het kampioenschap in de Super League. Algemeen directeur Brigger verliet FC Basel al na één seizoen, volgens de officiële lezing op eigen verzoek. Wicky mocht in eerste instantie wel aanblijven, maar werd eind juli alsnog de laan uitgestuurd na een uitermate tegenvallende start van het seizoen. De eerste competitiewedstrijd tegen FC Sankt Gallen ging met 1-2 verloren, waarna PAOK Saloniki in de heenwedstrijd van de tweede voorronde van de Champions League met 2-1 te sterk was. Het was verrassend dat FC Basel vervolgens op de proppen kwam met Koller, een wat conservatieve trainer die niet per se binnen het ‘nieuwe en verfrissende’ beleid van de club leek te passen.

“We hebben een ervaren trainer nodig, iemand die rust in de tent kan brengen”, reageerde Streller tegenover verschillende Zwitserse media. Onder het bewind van Koller wist FC Basel voor het eerst in zeventien jaar niet te kwalificeren voor een Europees hoofdtoernooi. Na een dubbele overwinning op Vitesse was Apollon Limassol in de laatste voorronde van de Europa League te sterk voor de Zwitsers. In de competitie moest FC Basel opnieuw zijn meerdere erkennen in Young Boys, dat deze keer met een voorsprong van twintig punten kampioen werd. De winst van de beker vormde een doekje voor het bloeden en tegen het einde van het opnieuw teleurstellende seizoen was de band tussen Streller en Koller ernstig verslechterd, mede doordat er onvrede bestond over het onder zijn bewind vertoonde spel. De sportief directeur wilde afscheid nemen van de voormalig bondscoach van Oostenrijk en drong intern aan op de komst van Patrick Rahmen, de trainer van FC Aarau. Twee jaar geleden had Streller Rahmen al willen binnenhalen in plaats van Wicky, maar hij werd destijds overruled door Burgener en Roland Heri (in eerste instantie sportcoördinator en later als algemeen directeur de opvolger van Brigger). Het duo was het nu andermaal niet eens met Streller, die Koller wilde ontslaan. Uiteindelijk heeft dit verschil van mening tot het einde van de sportief directeur bij FC Basel geleid.

Sms-bericht
Volgens BLICK heeft Streller vervolgens in een sms-bericht aan de spelers laten weten dat hij terugtreedt als sportief directeur. Het breekt mijn hart om mede te delen dat ik per direct stop als sportief directeur. Ik wil jullie bedanken voor de afgelopen twee jaar, dat zal voor altijd in mijn hart zitten. Er zijn twee of drie dingen gebeurd die ik niet kan accepteren. Haal alsjeblieft de titel terug naar Basel, schreef Streller. In een statement op de website van FC Basel is hij een stuk minder stellig: “In het belang van de club, het team en de coach heb ik besloten deze stap te nemen. FC Basel blijft een speciale plaats in mijn hart hebben.” Pikant genoeg behoudt Streller wel zijn plaats in de bestuursraad, waardoor zijn rol bij FC Basel nog niet helemaal uitgespeeld lijkt te zijn. Feit is in ieder geval dat de club vlak voor de start van het seizoen zonder technische baas komt te zitten, wat met het oog op het versterken van de selectie niet ideaal is.

De bestuurlijke onrust zorgt ook voor problemen binnen de selectie. Zo zou de door Arsenal begeerde Éder Balanta om die reden hebben besloten dat hij wenst te vertrekken uit Basel. Het is goed mogelijk dat clubs zich komende zomer ook nog in het St. Jakob-Park gaan melden voor buitenspeler Noah Okafor, spits Albian Ajeti, vleugelverdediger Silvan Widmer en doelman Jonas Omlin. Er volgt dus nog een periode van betrekkelijke onzekerheid, alvorens op 23 of 24 juli de eerste ontmoeting met PSV op het programma staat. Voor FC Basel, dat met Ricky van Wolfswinkel en Martin Hansen twee oude bekenden herbergt, wacht een seizoen van de waarheid, vooral op het Europese podium. “In economisch opzicht kunnen we ons nog een seizoen zonder Europees voetbal veroorloven. Het zou niet onze ondergang zijn, maar uiteraard werken we er hard aan om dit te voorkomen. Het kan zijn dat onze spelers door het mislopen van Europees voetbal minder waard worden, op korte termijn. Maar we kijken verder dan één seizoen, we zijn aan een vijfjarenplan begonnen”, zei Heri, die door het vertrek van Streller waarschijnlijk verder zal stijgen in de pikorde bij FC Basel, eerder in gesprek met Neue Zürcher Zeitung. Ondanks dat het grootste deel van het ‘nieuwe’ bewind alweer vertrokken is, houdt Burgener vertrouwen in zijn uitgestippelde beleid. De president stipte in gesprek met bz Basel de succesvolle Champions League-campagne van Ajax aan als voorbeeld. “Zwitserland en Nederland hebben te maken met dezelfde omstandigheden. Wij kunnen ook voor elkaar krijgen wat de Nederlanders hebben gepresteerd. Ajax gokt op jong talent en is succesvol, de marktwaarde van hun talenten exploderen door het internationale succes.”