Oranje knielt niet tijdens EK: ‘Als groep besloten om dit niet te doen’

De spelers van het Nederlands elftal gaan voorafgaand aan alle wedstrijden op het EK niet door de knieën als protest tegen racisme. “We hebben het daar wel over gehad”, zei aanvoerder Georginio Wijnaldum zaterdag op een persconferentie. “Maar we hebben als groep besloten om dit niet te doen. We proberen het op een andere manier onder de aandacht te brengen.” Het knielen dient als statement tegen raciale ongelijkheid en buitensporig politiegeweld en wordt gemaakt om steun te betuigen aan de Black Lives Matter-beweging.

De ’knielvraag’ is wel besproken binnen Oranje. “Eigenlijk zijn alleen de spelers die in Engeland spelen dit gewend. Bij de vorige interlands hebben we het ook niet gedaan”, zei Wijnaldum, die Liverpool verlaat voor Paris Saint-Germain. “Het was best lastig, want wij willen ook een bijdrage leveren aan deze discussie. Maar we zijn met de KNVB ook al een project tegen racisme gestart.”

“We zeggen niet dat we al genoeg doen, want het is nooit genoeg totdat er geen racisme is, maar nu knielen we niet.” De KNVB is een van de initiatiefnemers van de #onelove-campagne tegen racisme in het voetbal. De spelers van de nationale ploeg van Engeland hebben besloten om ook voorafgaand aan hun EK-duels te knielen. Kroatië, de tegenstander, zal daar niet voor zal kiezen. "De Kroatische voetbalbond en de nationale ploeg keuren alle vormen van discriminatie af. We respecteren ook het recht van ieder individueel en iedere organisatie om zelf te kiezen op welke manier een statement wordt gemaakt", schreef de Kroatische bond in een statement.

"Wij vinden dat spelers het recht hebben om zelf te bepalen hoe zij met onderwerpen als racisme en discriminatie omgaan en of ze willen meedoen aan activiteit om hun mening te uiten." Afgelopen zondag, voorafgaand aan het oefenduel tussen België en Kroatië (1-0), ontstond een soortgelijke situatie: alleen de Belgen zaten op hun rechterknie. “De spelers van Kroatië hebben voor het oefenduel met België besloten om respectvol te blijven staan tijdens het knielen van de Belgen. De voetbalbond van Kroatië heeft respect voor deze opstelling van de spelers en gaat de selectie niet verplichten om te knielen. Dit gebaar staat in de context van de Kroatische cultuur en traditie los van de strijd tegen racisme en discriminatie.”

Voetbalfans in West- en Zuid-Europa staan in meerderheid achter spelers die voorafgaand aan wedstrijden knielen. Onderzoeksbureau YouGov peilde meer dan 4500 voetbalfans in negen Europese landen en merkte dat er in Portugal, Italië, Spanje, Duitsland, Engeland, Wales, Frankrijk en Schotland meer voor- dan tegenstanders zijn voor het statement. Alleen in Nederland zijn er meer tegenstanders dan voorstanders: 45 om 44 procent. Nederland is van de onderzochte landen het enige land dat meer tegenstanders dan voorstanders kent, al valt het verschil vermoedelijk binnen de niet-gerapporteerde foutmarge.

In alle landen zeggen fans de redenen achter het statement te kennen. In Nederland gaat dat om 69 procent, terwijl 28 procent zegt niet bekend te zijn met de redenen om te knielen, een gebaar dat wereldwijd aandacht genereerde toen NFL-speler Colin Kaepernick ermee begon in 2016 tijdens het Amerikaanse volkslied.