Noodsituatie bij opponent Oranje: ‘Dit is stijlloos, hij heeft hen gebruikt’

Joachim Löw deed begin maart de Duitse voetbalwereld op zijn grondvesten schudden. De bondscoach van die Mannschaft verraste vriend en vijand door Thomas Müller, Jérôme Boateng en Mats Hummels, respectievelijk 100, 76 en 70 interlands, uit te zwaaien. Löw, die de kwalificatiereeks voor het EK van 2020 op zondag 24 maart tegen het Nederlands elftal opent, wil aan de slag met een nieuwe generatie, waardoor er geen plaats is voor de drie routiniers die in 2014 wereldkampioen werden. Volgens de hevig bekritiseerde Löw waren veranderingen 'onontkoombaar'.

Door Tim Siekman

Spelers, analytici en voetbalfans in Duitsland gisten na 5 maart volop naar de beweegredenen van Löw om het trio van Bayern München te passeren. Hoe kan het dat hij drie zeer gewaardeerde en ervaren spelers van 29 en 30 jaar oud uit het niets bij het grofvuil zet? Mede vanwege de ophef had de Duitse voetbalbond DFB afgelopen vrijdag een speciaal persmoment ingelast waar Löw tekst en uitleg kon geven. Bij zijn redevoering wees de bondscoach niet alleen naar het dramatisch verlopen WK in Rusland, waar de ploeg al in de groepsfase werd uitgeschakeld in een poule met Mexico, Zweden en Zuid-Korea. Ook de prestaties in de daaropvolgende maanden, waarin Duitsland door toedoen van Frankrijk en Oranje naar Divisie B van de Nations League degradeerde, speelden mee in de overweging van Löw.

“Vanwege de resultaten uit het afgelopen jaar was het noodzakelijk om veranderingen aan te brengen”, begon de trainer, die aangaf dat hij lang heeft nagedacht over de ingrijpende beslissingen. “Je neemt zulke beslissingen niet van de ene op de andere dag. We willen met jonge spelers en een nieuw spelidee de EK-kwalificatie ingaan. Ik wil spelers zien die dynamisch zijn, een hoge handelingssnelheid hebben en veelzijdig zijn. Die snel oplossingen vinden als ze onder druk komen te staan.” Löw benadrukte dat hij het trio niet definitief verbannen heeft. “Deze spelers hebben een unieke prestatie geleverd in het shirt van Duitsland. Deze spelers betekenen veel voor mij, niet alleen als voetballer, maar ook als mens. En dat zal altijd zo blijven. De gesprekken die ik met hen heb gevoerd, waren emotioneel gezien waanzinnig moeilijk.”

Verschillende Duitse media berichtten vlak na de bekendmaking van het besluit dat de drie spelers te makkelijk, en op een respectloze manier, zijn afgedankt. Ook onder anderen Franz Beckenbauer vond dat het trio meer respect verdiende, ook omdat de gesprekken relatief kort zouden hebben geduurd. "Een afscheidsduel voor de spelers was in deze kwestie bijvoorbeeld een juiste richting geweest. Maar gewoon vertellen dat ze niet meer hoeven te komen, dat is discutabel. Ik had het waarschijnlijk anders gedaan, op een meer menselijke manier." Löw kon zich niet vinden in de kritiek van de legende van Bayern en de nationale ploeg van Duitsland. "Ik vind het raar als je dingen beoordeelt zoals inhoud en respect als je er niet bij was. Tijd is ook geen kwaliteitskenmerk van een gesprek."

'Zo'n afscheid verdien je niet'
Het veelbesproken drietal reageerde net als de rest van Duitsland verbaasd op het besluit van Low. Müller was het meest uitgesproken. "Ik heb er een nachtje over geslapen om alles te laten bezinken. Ik stond perplex door de plotselinge beslissing van de bondscoach. De trainer moet beslissingen nemen op sportieve gronden, dat is niet meer dan logisch. Maar hoe meer ik erover nadenk, des te bozer ik word. Boven alles snap ik er helemaal niets van dat dit een definitieve beslissing is. Mats, Jérôme en ik kunnen nog altijd op topniveau presteren. Vlak nadat wij op de hoogte waren gebracht van de beslissing, bracht de DFB al van tevoren opgestelde persberichten naar buiten. Vanuit mijn optiek is dit stijlloos en getuigt het van een gebrek aan waardering."

Bayern was niet zozeer verbolgen over het feit dat Müller, Boateng en Hummels gepasseerd zijn, maar was wel verbijsterd over het tijdstip van de bekendmaking van het besluit. Der Rekordmeister was namelijk in voorbereiding op de belangrijke tweede achtste finale van de Champions League tegen Liverpool, een wedstrijd die uiteindelijk met 1-3 verloren ging. Bovendien is de Duitse topclub nog altijd verwikkeld in een felle titelstrijd met Borussia Dortmund in de Bundesliga. "Dit had op een andere manier en op een ander tijdstip moeten gebeuren. Waarom zijn ze niet al in november ingelicht?", doelt bestuursvoorzitter Karl-Heinz Rummenigge op de laatst gespeelde interland van Duitsland tegen Oranje (2-2). "Het gaat om jongens die voor ons heel bepalend zijn. Nu krijgen ze in deze cruciale fase een teleurstelling te verwerken."

Naast de woede van Bayern en de desbetreffende spelers zijn ook teamgenoten en prominenten verbaasd. "Ja, ik was verbijsterd", aldus Joshua Kimmich, die wel is geselecteerd door Löw. "Ik ken de nationale ploeg alleen maar met deze drie jongens erbij. In de afgelopen tien jaar hebben ze de ploeg vormgegeven. Vanuit het perspectief van de spelers kan ik wel zeggen dat de wijze waarop dit is gegaan niet goed was. Ik begrijp echt dat de jongens teleurgesteld zijn. Zo'n afscheid verdien je niet.” Dietmar Hamann, oud-middenvelder van Bayern, ging nog een stap verder bij Sky Deutschland. "Ik kon het niet geloven toen ik het las. Ik dacht meteen dat er iets was voorgevallen. Als je deze stap zet, doe het dan direct na het WK. Dan hadden de mensen het nog kunnen begrijpen. Hij wist dat de vier wedstrijden tegen Nederland en Frankrijk zwaar zouden zijn. Hij heeft hen min of meer gebruikt om zijn baan na het WK te behouden. Om nu te zeggen: 'Ik heb je niet meer nodig...' Ik vind het stijlloos."

'Tweespalt in Duitse selectie'
De rigoureuze koerswijziging is de zoveelste, volgens de Duitse media, ondoorgrondelijke stap van Löw. De keuzeheer ligt al sinds het desastreuze resultaat en dito spel op het WK onder een vergrootglas. Tijdens het mondiale eindtoernooi zou hij de spelersgroep niet goed hebben aangevoeld, zo onthulde de Frankfurter Allgemeine Zeitung op basis van bronnen binnen het team. De ervaren krachten stonden tegenover de jongere garde, waarbij Löw de oudere spelers zonder aanwijsbare reden bevoorrechtte in trainingen en wedstrijden. Zo vond een groot deel van de selectie het onbegrijpelijk dat de trainer bleef vasthouden aan Manuel Neuer, terwijl de doelman pas vlak voor het WK fit werd na bijna een jaar blessureleed. De absentie van Leroy Sané, het grote talent van Manchester City, op het WK kon een deel van de spelersgroep eveneens moeilijk plaatsen.

De crisis bij de nationale ploeg nam eind juli nog grotere vormen aan toen Mesut Özil besloot te stoppen met zijn interlandloopbaan. De middenvelder van Arsenal ging vlak voor het WK, samen met Ilkay Gündogan, op de foto met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, iets wat tot veel kritiek in eigen land leidde. Zo noemde een politicus van de SPD Özil 'een geitenneuker' en werd de middenvelder na de WK-wedstrijd tegen Zweden (2-1 winst) door enkele fans vanaf de tribunes bestempeld als 'Turks varken'. Ook kreeg Özil ontelbaar veel haatmails en dreigtelefoontjes. Hij voelde zich in de rel niet gesteund door de Duitse voetbalbond en richtte zijn pijlen vooral op voorzitter Reinhard Grindel. "Ik weet dat hij mij na de bewuste foto uit het team wilde zetten, maar Löw en Oliver Bierhoff (teammanager, red.) hebben het voor mij opgenomen en hebben mij verdedigd. In de ogen van Grindel en zijn achterban ben ik een Duitser wanneer we winnen, maar een immigrant wanneer we verliezen."

Zonder Özil en de eveneens gestopte Mario Gómez moest Duitsland zich oprichten, maar in de Nations League bleek de ploeg van Löw nog steeds zeer kwetsbaar. Na de 3-0 nederlaag tegen Nederland in oktober kwam het invloedrijke BILD met een vernietigend opiniestuk. “Niemand had verwacht dat we Frankrijk of Nederland met 5-0 zouden verslaan, maar we hadden wel een plan voor de toekomst verwacht. We wilden zien hoe Löw het team wil smeden in de aanloop naar het EK 2020. In plaats daarvan speelden Boateng, Hummels en Müller tegen Frankrijk (0-0, red.). En ook tegen Nederland was het weer Boateng, Hummels, Müller. Hij blijft bang om moeilijke beslissingen te nemen over de spelers met wie hij wereldkampioen werd. Het is genoeg, Yogi. Wat hebben Julian Brandt, Leroy Sané en Niklas Süle gedaan om géén basisplaats te verdienen? Van Nederland verliezen met een gewaagd elftal, met de gezichten van morgen, is wat anders dan verliezen met de gezichten van gisteren."

Oranje als eerste slachtoffer?
Waar het Duitse voetbal in 2014 nog werd bewierookt en er in Nederland volop werd geopperd de filosofie en aanpak van de oosterburen over te nemen, zijn de rollen in 2019 volledig omgedraaid. Ook in clubverband zit het Duitse voetbal in een neerwaartse spiraal. Ajax draait een uitstekend seizoen in de Champions League en plaatste zich ten koste van Real Madrid voor de kwartfinales, terwijl Bayern, Borussia Dortmund en Schalke 04 in de achtste finales werden uitgeschakeld door respectievelijk Liverpool, Tottenham Hotspur en Manchester City. Voor het eerst sinds 2006 zit er geen Bundesliga-club bij de beste acht clubs van Europa en dat doet pijn in Duitsland. Michael Ballack uitte zijn zorgen bij Sky Deutschland. "We zijn al vroeg het WK uitgeknikkerd, zijn gedegradeerd in de Nations League en in de Champions League is het al na de achtste finales gedaan voor Duitse clubs. Dit is een duidelijk signaal dat we niet alles goed doen. We moeten het niet goedpraten", zo stelde de 98-voudig international.

Tweets by FSSrbije

Nu gooit Löw het bij de nationale ploeg over een andere boeg. Waar Sami Khedira eerder al werd geslachtofferd, is nu het trio van Bayern aan de beurt. In plaats van vertrouwen op de door de wol geverfde A-internationals opteert de trainer bijvoorbeeld voor Niklas Stark (Hertha BSC), Lukas Klostermann (RB Leipzig) en Maximilian Eggestein (Werder Bremen), die allen debuteren in de selectie van die Mannschaft. Met een nieuw elan probeert Löw kwalificatie voor het EK van 2020 af te dwingen. Gezien de kwaliteiten van de Duitse spelers en het gebrek aan tegenstand wordt plaatsing voor het eindtoernooi reeds alom beschouwd als een zekerheidje. De twee beste landen per poule plaatsen zich voor het EK, dat in twaalf verschillende steden in Europa wordt afgewerkt. Duitsland zit samen met Nederland en 'kleintjes' Noord-Ierland, Estland en Wit-Rusland in Groep C, waardoor kwalificatie voor Löw en consorten op papier gemakkelijk moet kunnen.

Löw stort zich met ziel en zaligheid in de zoveelste cyclus met de nationale ploeg, waar hij al sinds 2006 eindverantwoordelijke is. Ditmaal wordt iedere stap van hem kritischer dan ooit bekeken. Gaat Löw een succesvolle verjongingskuur doorvoeren, met 'onvoorspelbaar' en 'dynamisch' spel tot gevolg? Durft Löw langzamerhand afstand te doen van de oude generatie of gaat hij op den duur weer terugvallen op zijn loyale wereldkampioenen? Het trio van Bayern blijft ondanks de vreemde gang van zaken beschikbaar voor het nationale team. Hummels sluit een terugkeer niet uit. "Zo slecht zijn we nog niet. We willen alle drie nog een paar jaar op hoog niveau voetballen. We zien wel wat er in de toekomst gaat gebeuren. Misschien komen er wel blessuregevallen. Misschien zijn we dan toch nog wel goed genoeg als er een EK voor de deur staat. Alles is mogelijk. Ik zal nooit weigeren om voor Duitsland te spelen."