Nieuwkomer Finland wil eremetaal veroveren: ‘Onze coach is briljant’

Van 19 januari tot en met 6 februari 2022 wordt in Nederland UEFA Futsal EURO 2022 gehouden. In Fables of Futsal vertelt Voetbalzone het verhaal achter de deelnemers aan dit EK. In deze eerste editie het Finland van bondscoach Mico Martic en sterspeler Panu Autio. Een verhaal van een klein futsalland dat de top probeert te bestormen.

Door Tim Klijn

Het is 14 april 1912. De kolossale Titanic, onverwoestbaar geacht, zinkt na een botsing met een ijsberg. Flash-forward naar 107 jaar later, 14 april 2019. Met 1-0 verslaat Finland, dan de nummer 35 van de FIFA Futsal Ranking, de zevenvoudig Europees kampioen zaalvoetbal Spanje. De kolossale Titanic van het zaalvoetbal botst op de Finse ijsberg. Het is het eerste teken dat het nationale elftal uit het land van de duizend meren serieus genomen moet worden door de grootheden uit het Europese zaalvoetbal. Onder leiding van coach Mico Martic, die in 2013 het nationale elftal van Finland onder zijn hoede nam, is de nietige zaalvoetbalnatie bezig om Europa te bestormen. Finland wil in februari eremetaal veroveren op het EK Futsal, in Nederland. 

Waar zevenvoudig Europees kampioen Spanje kan bouwen op de ijzersterke nationale competitie, nummer vier van de Europese ranking Kazachstan in recordtempo Brazilianen naturaliseert en regerend Europees kampioen Portugal kan voortborduren op de legacy van zijn onlangs gestopte held Ricardinho, is Finland eigenlijk een grijze muis in de wereld van het futsal. Voor Finland geen genaturaliseerde spelers, geen sterke competitie en al helemaal geen gestopte grootheden. Het landje in het koude noorden van Europa heeft vrijwel enkel spelers van eigen bodem, die spelen in de eigen competitie. De Futsal-Liiga, de nationale zaalvoetbalcompetitie van Finland, staat niet hoog aangeschreven in Europa. Geen enkel team uit de competitie heeft ooit de laatste vier bereikt van de Champions League. Maar Finland heeft een bevlogen coach uit Kroatië, een tactisch meesterbrein dat luistert naar de naam Mico Martic. 

Toen Martic in 2013 als hoofdcoach instapte was het Finse futsal net aan een transitie bezig. Het nationale elftal was al goed georganiseerd, maar nu werd er ook geïnvesteerd in de nationale competitie. Van twee keer per week trainen gingen de clubs ineens naar drie à vier keer per week. Onder invloed van Martic werd opleiding een belangrijk onderdeel. Clubcoaches werden beter opgeleid, verspreidden hun opgedane kennis en verbeterden het Finse futsal nog verder. Martic zelf is er in gesprek met Voetbalzone erg bescheiden over: “Het is niet zo dat ik kwam en alles veranderde. Heel veel kleine stapjes in de juiste richting werden in dezelfde periode gezet. Gecombineerd met de passie die Finnen voor futsal hebben zorgde dat ervoor dat de sport in dit land heel erg vooruit is gegaan de laatste jaren.”

In 2021 hoopte Finland de wereld alvast te tonen waartoe het in staat was. In een loodzware WK-kwalificatiepoule, met grootmachten Italië, Portugal én Wit-Rusland, werd verrassend de tweede plaats gehaald. De Scandinaviërs moesten in de finale van de play-offs echter hun meerderen erkennen in Servië. Het tweeluik werd met 5-6 verloren. De Finnen waren niet op volle oorlogssterkte. Door het coronavirus werd de wedstrijd tegen Servië telkens uitgesteld, waardoor het lastig was de focus te houden. Ook vielen sommige spelers weg na besmetting met het virus. De uitschakeling was een bittere pil, maar trots overheerste en nu willen ze zo snel mogelijk revanche nemen.

Die instelling leidde tot plaatsing voor het Futsal EURO 2022. Op de allerlaatste speeldag van de kwalificatie werd directe concurrent België in een rechtstreeks duel met 3-2 verslagen. Finland eindigde daardoor als tweede in de poule, achter Italië, waardoor deelname aan het EK veiliggesteld werd. De winnende treffer werd gemaakt door de 36-jarige aanvoerder Panu Autio, die al meer dan 100 keer scoorde in 143 wedstrijden. Wat is het geheim van hem en van het elftal waar de vedette in speelt?

Autio was niet altijd een futsalspeler. In zijn jeugd probeerde hij verschillende sporten uit: van skiën, ijshockey en floorball tot voetbal. Op zijn achttiende begon Autio met futsal. Hij bleek talent te hebben en speelde al snel professioneel. In 2010 verliet hij Finland voor Spanje en werd hij de eerste Fin die professioneel futsal speelde in het buitenland. Ook speelde hij in de Russische competitie en op Malta. Nu de Finse nationale competitie steeds beter wordt is hij teruggekeerd. Autio speelt dit jaar voor het Golden Futsal Team (GFT), dat tweede staat in de competitie. Hij speelt voornamelijk aan de zijkant, maar kan eigenlijk overal spelen.

Als hem wordt gevraagd naar zijn doelpuntendrift, is Autio vooral lovend over zijn teamgenoten: “Ik heb veel geluk met mijn teamgenoten, ze stellen mij vaak in staat te scoren. Je moet natuurlijk vertrouwen hebben in jezelf, de situaties goed kunnen inschatten, waardoor je vaak op het juiste moment op de juiste plaats staat en je moet bovenal met passie spelen. Het team speelt zo goed vanwege een lang proces.” Autio is ook lovend over Martic: “Onze coach is de architect van dat proces, hij is briljant. Hij is er op de een of andere manier in geslaagd om iedereen te besmetten met zijn eigen passie voor futsal. Hij volgt de beste spelers, teams en tactieken op de voet.”

“Hij snapt heel goed waarom bepaalde dingen op het veld gebeuren”, vervolgt Autio. “Hij kan niet alleen nieuwe tactieken en innovaties invoeren, hij kan ook heel goed uitleggen waarom dat moet gebeuren. Het team is al heel lang bij elkaar en wij spelen met passie. We kijken direct na de wedstrijd terug hoe het ging en hoe het beter kan. Al die kleine details maken het verschil. Ik durf te zeggen dat wij van alle futsalelftallen op de wereld het meest gegroeid zijn de afgelopen jaren. We doen alles samen.” Zijn coach vult aan: “Finnen doen alles met passie. Wij hebben misschien niet de individuele kwaliteiten van andere teams maar wij geven alles. De passie is het belangrijkste.”

Een valkuil kan het gebrek aan ervaring op een eindtoernooi zijn. De huidige nummer veertien op de Europese ranking staat voor de eerste EK-deelname ooit. De coach heeft die ervaring echter wel. Martic speelde zelf op het EK 1999, waar hij het allereerste doelpunt ooit van Kroatië op een eindronde voor zijn rekening nam. Hij hoopt zijn ervaring op zijn spelers over te brengen. Finland is ingedeeld in een loodzware poule. De Finnen zijn ingedeeld bij oude bekende Italië (achtste), Slovenië (elfde) en de nummer vier Kazachstan, dat op het afgelopen WK tot de halve finale doordrong.

Voor de noorderlingen is deelname aan het EK een droom die uitkomt. Martic: “Wij zijn slechts een klein landje in de futsalwereld. Wij representeren veel mensen, ze zijn trots op ons. We willen minstens een van de drie wedstrijden winnen en doorgaan in de poule.” Autio zou heel gelukkig zijn om zo ver mogelijk te komen: “Natuurlijk zijn wij op basis van de ranking de nummer vier in de groep. Maar wij geloven in onszelf. Wij willen tot het einde van het toernooi in Amsterdam blijven. We gaan erheen om alles te winnen. Als ik realistisch ben zijn heel veel teams beter. Maar wij willen een indruk achterlaten en gaan vechten voor elke meter.. Dat mensen ons zien spelen en denken van: dit team is something else.