Nieuwe Russen zijn vertrokken

FC Chernomorets is terug bij af. De Russische havenclub uit Novorossiysk hoopte dit seizoen de basis te leggen voor een terugkeer op het hoogste niveau, maar degradeerde jammerlijk naar de Tweede Divisie Zuid. Een reportage over de oudste club van Rusland.

Feyenoord pakte in 2001/02 met de UEFA Cup de laatste Europese prijs voor een Nederlandse club. In de finale werd Borussia Dortmund met 3-2 verslagen, maar mij deed iets anders opveren. Het droompje aan de Zwarte Zee. De Russische club Chernomorets uit de havenstad Novorossiysk, dat ‘Nieuw-Rusland’ betekent, mocht zich namelijk voor het eerst meten met de Europese top. Door de knappe zesde plaats in de competitie plaatsten de Zeilers zich voor de voorronde van de UEFA Cup en hierin werd men gekoppeld aan Valencia. Een schier onmogelijke opgave.

In het archaïsche Central Stadion in het winderige Novorossiysk was het meeste balbezit voor de thuisploeg. Santiago Canizares liet zich echter niet kloppen door de dappere Russische kuitenbijters. Voormalig Spaans international Mista maakte met een frommeldoelpunt de enige treffer van de wedstrijd en bezorgde Chernomorets een slechte uitgangspositie voor de return in Spanje. Chernomorets reisde twee weken later bijna 3200 kilometer af naar de sinaasappelstad om met 5-0 het deksel op de neus te krijgen. Arbiter Dick van Egmond keek raar op. Wat moesten deze rare Russen in Europa?

Inderdaad, niet veel. Maar Chernomorets had de beste spelers in de zomer van de eeuwwisseling verkocht. De topscorer van de Russische competitie, Denis Popov, werd transfervrij binnengehaald door CSKA Moskou. Valencia was dus duidelijk een maatje te groot. De exodus aan sleutelspelers bleek voor de club uit de Heldenstad fataal. Chernomorets werd roemloos laatste en degradeerde naar de Eerste Divisie. In 2005 verloor de club zelfs zijn profstatus en onder de naam FC Novorossiysk maakte het blauwe vlaggenschip weer een herstart in de amateurcompetitie. In 2008 werd de club kampioen van de Tweede Divisie en na een nieuwe degradatie flikte het inmiddels weer Chernomorets gehete het opnieuw: promotie naar de Eerste Divisie. Bovendien werd de beker van de Tweede Divisie gewonnen.

Chernomorets hoopte ditmaal, vorig seizoen dus, zich wel staande te houden in de Russische Jupiler League. Chernomorets, dat ‘een man van de Zwarte Zee’ betekent, begon met vier nederlagen dramatisch. En dat, ondanks de komst van tien nieuwe spelers. Onder wie Maksim Demenko, een voormalig Russisch international en speler van Spartak Moskou en Zenit Sint-Petersburg. Vanaf juni vorig jaar begon de vaart er toch een beetje in te komen.

Sindsdien bivakkeerde het in 1907 opgerichte Chernomorets constant netjes boven de degradatiestreep. Het enige echte hoogtepunt van de ploeg werd in de Russische beker behaald. In de zestiende finales werd de grote rivaal Kuban Krasnodar met 2-1 verslagen.

De zesde plaats werd na 2000 dus nooit meer behaald. Na het verlies op 15 mei op de Russische exclave Kaliningrad was degradatie een feit. Chernomorets hoopte zich in de middenmoot te nestelen om vervolgens een gooi te kunnen doen naar promotie naar het hoogste niveau, maar de club is weer een illusie armer. “We gaan voor de top tien”, had linksback Evgeny Kaleshin voor het seizoen, op trainingskamp nog hoopvol gezegd. Hij had daar eigenlijk ook alle reden toe.

De stemming was optimaal, de hoop onbegrensd. Chernomorets prepareerde zich in alle rust op het seizoen in de Football National League (FNL), oftewel de Eerste Divisie, en kreeg de selectie op volle oorlogssterkte. Zelfs Denis Popov, de vroegere topscorer, leek voor de derde keer terug te keren. Bij CSKA had hij het nog heel aardig gedaan, maar op voor hem vreemde grond kon hij nooit echt aarden. De vijfvoudig international trainde slechts mee in Novorossiysk, om vervolgens de politieke arena te betreden.

Maar Chernomorets versterkte zich met enkele spelers met veel Premjer Liga-ervaring. Trainer Igor Cherny was zo onder de indruk dat hij zijn contract met anderhalf jaar verlengde. De voormalig doelman had begin september Hazret Dyshekov opgevolgd, die na slechts twee winstpartijen in twaalf duels vertrok naar Astrakhan, de stad van de pelsmutsen en kaviaar. Dat was voor de club volgens de algemeen directeur ‘een grote verrassing’.

“Velen denken dat ik naar Volgar ga vanwege het geld, maar dat is niet waar”, verdedigde scheidend trainer Dyshekov zijn keuze. “Ik ontken niet dat ik er iets meer zal verdienen, maar niet heel veel meer. De belangrijkste reden dat ik vertrek, is dat Volgar een stabiele club is.”

En daar heeft Dyshekov wel een punt. De begroting van Chernomorets steeg weliswaar van 2,1 naar bijna 3,8 miljoen euro; nog altijd is dat te weinig voor een stabiele FNL-club. De grote spelers komen niet naar Novorossiysk. Alleen spelers die puur voor speeltijd komen, zijn nog lekker te maken. “Dat is waar. Bij Terek verdiende ik ongeveer vijf keer meer dan hier. Maar ik miste het voetbal”, zei linkshalf Andrey Kobenko.

Weinig financiële armslag zorgt er ook voor dat grote talenten onmogelijk behouden kunnen worden. Aleksey Berezutsky en Kamil Agalarov vertrokken op negentienjarige leeftijd naar respectievelijk CSKA en Anzhi en Aleksandr Bukharov op zijn achttiende naar Rubin. Vroeger, toen speelden er nog wel grote spelers bij Chernomorets. Voormalig international Vladimir But verdiende er bijvoorbeeld een transfer naar Borussia Dortmund, Albert Doguzov maakte tussen 1993 en 2000 bijna veertig goals in 233 duels voor Chernomorets en een van de grootsten in de geschiedenis van de havenclub is Lev Mayorov. De geboren Azerbeidzjaan zorgde tussen 1992 en 2005 bijna eigenhandig voor alle successen van Chernomorets; de middenvelder speelde bijna 420 duels voor de club.

Maar die tijd is niet meer. Dat zei Marat Ksanaev, een ex-middenvelder van de ploeg, ook nog. “De fans zijn verwend door de successen uit het verleden en zijn hierdoor erg veeleisend.” Hij kreeg bijval van zijn trainer: “Niet iedereen kan zoveel scoren als Barcelona. Bovendien, Barcelona is ook niet immuun voor nederlagen.”

De nederlaag op 15 mei tegen Baltika, ruim twee maanden geleden, betekende zodoende voor de zoveelste keer afglijding voor de nieuwe Russen. De oudste club uit Rusland mag zich voor de zoveelste keer op gaan richten voor promotie.