Middeleeuwse moordpartij op een missionaris van het betere voetbal

Afgelopen week keerde Friesland, voor een paar dagen, terug naar de tijd van de Middeleeuwen. De jaren dat Bonifatius als missionaris de Friezen wilde bekeren tot het christendom en uiteindelijk op 5 juni 754 wreed werd vermoord. Een groep van zo’n tweehonderd doorgeslagen hooligans keerde zich tegen Dwight Lodeweges en joeg hem weg als trainer van SC Cambuur.

De 56-jarige in Canada geboren avonturier had het gewaagd een aanbod voor een transfer naar het naburige sc Heerenveen gretig te accepteren. Bepaald even onschuldig als de vrome missie van Bonifatius eeuwen en eeuwen terug. Maar kennelijk niet in Leeuwarden, waar het op zich alledaagse en weinig schokkende nieuws een idiote opstand en oproer ontketende.

De geschiedenis van het voetbal kent meer beladen en voor het publiek ongepaste en onbegrijpelijke overgangen. Spits Henk Grootging in 1963 van Ajax naar Feyenoord, voor 250.000 gulden, en na twee jaar voor 400.000 gulden terug naar Amsterdam. Doelman Eddy Pieters Graafland ging al in 1958 voor het toenmalige recordbedrag van 134.000 gulden van Ajax naar Feyenoord. En wat te denken van Wim Jansen en Johan Cruijff, die beiden spotten met de animositeit tussen de twee steden en onversaagd uitdaagden?

Jansen, icoon van Feyenoord, verbond zich in 1980 op voorspraak van Cruijff voor de laatste twee seizoen van zijn carrière aan Ajax. Uitgerekend tijdens Feyenoord-Ajax op 7 december 1980 zou hij voor de vijand debuteren. Hij kreeg tijdens de warming-up een ijsbal op zijn linkeroog en kon niets meer zien. En Cruijff, symbool van Ajax, tartte de rivaliteit door op 10 mei 1983 voor een seizoen te tekenen bij Feyenoord, dat hij prompt naar de landstitel gidste. Ook in die tijd mokten en morden de fans, die geen enkel begrip konden opbrengen voor de pendeldienst tussen deze twee grootmachten. Overlopen van de hoofdstad naar de havenstad of andersom roept bepaald meer emoties op dan een enkeltje tussen Leeuwarden en Heerenveen. Maar de bedreigingen bleven in het verleden, gelukkig, beperkt tot schelden en kankeren, en een sneeuwbal tot ijs gekneed. Niemand verstoorde of verhinderde daadwerkelijk de overstap, zoals nu in deze verharde en verloederde maatschappij wel gebeurde.

Schandalig, zo veroordeelde de leiding van Cambuur de klopjacht op Lodeweges. Hij moest op die dwaze dinsdag vluchten om te ontsnappen aan de afrekening van een stelletje vandalen, uitgerust met bivakmutsen en rookbommen. Later in de week deed de club aangifte bij de politie en legde veertien relschoppers een stadionverbod op. Hoe stoer eigenlijk, maar achteraf en dus te laat. De trainer zwichtte jammer genoeg voor de terreur van de straat en stopte in het belang van het elftal en het veiligstellen van het heilige en duur verdiende Eredivisieschap. Directeur Gerald van den Belt verontschuldigde zich publiekelijk voor het ergerlijke calimerogedrag van de club, die op deze manier altijd klein en onbetekenend zou blijven. Juist Lodeweges verloste Cambuur uit het benauwende en kleingeestige provincialisme. De succestrainer was bezig de voormalige eerstedivisionist in de richting te duwen van het geslaagde voorbeeld op 30 kilometer afstand: Heerenveen, groot gemaakt door de dynamiek van onder meer Riemer van der Velde.

De directieleden van Cambuur schreeuwden iets te hard dat ook zij rouwen om het onvrijwillige opstappen van Lodeweges. Maar zij hebben net zoveel schuld als de horde onverlaten. Vanuit de leiding werd iets te nadrukkelijk en veelvuldig het precaire sentiment gevoed. De club schatte de kans op escalatie veel te laag in en verzuimde tevens voldoende maatregelen te nemen om de besloten training van dinsdag hermetisch af te schermen. En al die dappere statements rolden pas dagen later naar buiten, toen de storm al lang was uitgewoed. Buiten Leeuwarden hoopt een ieder weldenkende supporter dat Heerenveen volgend seizoen tot tweemaal toe Cambuur kleineert en diep vernedert. Als postume wraak voor een Middeleeuwse moordpartij op een missionaris van het betere voetbal…

LEX MULLER

Sportjournalist sinds mensenheugenis. Schrijft al sinds 1966 over voetbal. Bezocht WK's vanaf 1974. Werkte tot 1994 voor kranten, waaronder twintig jaar bij het Algemeen Dagblad. Switchte daarna naar de televisie, maar legt zich sinds 1 januari 2011 volledig toe op sport op internet.