Marco Macina, het talent 'dat Lionel Messi had kunnen zijn’

Roberto Mancini beweert dat Marco Macina het grootste talent van diens tijd was. Helaas ging het op elk kruispunt in de carrière van de inmiddels 58-jarige oud-aanvaller mis. Mancini zou uiteindelijk een van de grootste spelmakers in de geschiedenis van het Italiaanse voetbal worden, terwijl Macina zijn laatste wedstrijd zou spelen op 23-jarige leeftijd en daarna letterlijk uit het voetbal zou verdwijnen. Dit is het verhaal over een speler die zó goed was, dat ‘hij Lionel Messi had kunnen zijn’.

Het is 1977 als FC Bologna twee jongens van dertien oproept voor een proeftraining. De ene komt van Jesi en zijn naam is Roberto Mancini. De ander komt uit San Marino, hij speelt voor Tre Penne en is Marco Macina. Het zijn twee spitsen die zeer getalenteerd zijn. Beiden worden overgenomen door de Emiliaanse club en gaan samen in de jeugd van Bologna spelen. “Vooruit”, zegt Mancini daar later over. “Techniek en persoonlijkheid zijn belangrijk, maar niet alles. Ik had kwaliteit die God mij had gegeven. Toen ik dat eenmaal wist, ontwikkelde ik veel door middel van hard werken. Als ik dat niet had gedaan, dan zou ik mezelf zijn kwijtgeraakt, net als Macina. Hij werd net als ik geboren in 1964. Hij was mijn teamgenoot in de jeugdopleiding van Bologna, was de beste ter wereld in de Onder 15 en had net als Messi kunnen zijn. Ik heb nog nooit iemand met zijn talent gezien, maar hij hield niet van trainen en verdwaalde gaandeweg.”

Vergeleken worden met Messi is niet voor iedereen weggelegd. Daarom is het de moeite waard om terug te keren naar het begin van de jaren 80 om te begrijpen hoe het mogelijk is om een voetbalcarrière, die op zo’n hoog niveau begon, zó weg te gooien. Als je in die tijd aan mensen vraagt wie het verst gaat komen in de voetballerij, dan zeggen ze allemaal Macina. Hij heeft veel talent en daarnaast mogelijkheden om het verschil te maken voor zijn team. Mancini en Macina spelen vier jaar samen in het jeugdteam van Bologna, totdat ze in 1981/82 nog geen achttien jaar oud zijn en bij het eerste elftal worden gehaald. Dat is een ongelukkig jaar waarin de Rossoblùs degraderen naar de Serie B. Mancini weet zich in dat seizoen nog steeds te profileren met negen goals in dertig wedstrijden. Daarmee is hij de beste van Bologna dat jaar. Het zijn andere statistieken dan Macina, die slechts acht keer in actie komt zonder te scoren en moeite heeft om zijn niveau van de jaren daarvoor aan te tikken.

In 2018, na jarenlang uit het nieuws te zijn geweest, blikt Macina samen met Mancini terug op zijn debuut bij Bologna in gesprek met San Marino Fixing. “Ik moest een proeftraining doen voor Internazionale, maar door een infectie kon ik niet naar Milaan. Enige tijd later deed ik een proeftraining bij Bologna. Het was ingewikkeld omdat Mancini en ik jonger dan veertien waren. Ondanks het leeftijdsprobleem werden we allebei toch toegelaten. We waren vrienden en konden het goed met elkaar vinden, ook omdat we de jongste waren in Casteldebole. We hadden verschillende rollen. Hij was een halve aanvaller, ik was een vleugelaanvaller. Mijn kenmerk was een tegenstander uitdribbelen en een extra man op het middenveld creëren. Ik was degene met de laatste pass, iemand die met een dribbel de verdediger uitspeelde. We hebben samen het hele proces van de jeugdopleiding doorlopen tot we bij het eerste kwamen.”

De gemiste proeftraining bij Inter is de eerste ongelukkige misser in de carrière van Macina, zoals hij in 2015 zelf uitlegt aan Sportlive. “Welke fouten ik heb gemaakt? Het is moeilijk om daarover te praten, het gebrek aan geluk woog mee op belangrijke momenten. Eigenlijk had ik als jonge speler naar Inter moeten gaan, niet naar Bologna. Dat was de laatste training die ze deden dat jaar, dus ging ik naar Bologna. Als Inter me had genomen, zou mijn leven zijn veranderd. Niet dat Bologna geen hoog niveau was, maar Inter is iets anders. Ik was een groot talent, maar op de belangrijke momenten had ik geen geluk. Als je dat niet hebt, kom je nergens.” Terug naar de zomer van 1982. Mancini neemt afscheid van het gedegradeerde Bologna en gaat op achttienjarige leeftijd naar Sampdoria, waar hij uiteindelijk kampioen zou worden. Voor eens en altijd scheiden de wegen tussen die van Mancini en Macina, die in plaats daarvan bij Bologna blijft om te proberen te promoveren naar de Serie A. Ondertussen wint hij samen met Mancini het EK Onder 16 in het shirt van Italië (San Marino was toen nog niet aangesloten bij de UEFA).

Het seizoen 1982/83 verloopt nóg slechter voor Bologna. Ze wisselen drie keer van trainer, eindigen als zeventiende en degraderen naar de Serie C1. Macina start in dat seizoen veertien keer en maakt twee doelpunten, maar de eerste problemen in zijn carrière beginnen dan te spelen. Op 21 februari 1983 stuurt de toenmalig algemeen directeur Giacomo Bulgarelli hem een aangetekende brief waarin staat dat hij voor onbepaalde tijd uit de ploeg wordt gezet. Hij is door leden van het bedrijf gezien in Club 37 en dat was tegen de regels van het bedrijfsreglement. Club 37 is een beroemde disco in Strada Maggiore, in het hart van Bologna. Aan het eind van het seizoen wordt hij uitgeleend aan Arezzo, dat op dat moment actief is in de Serie B. Hij speelt, wegens een neusoperatie, uiteindelijk elf wedstrijden voor de club. Dan gaat Macina in de zomer van 1984 naar Parma, waarmee hij weer degradeert naar de Serie C. Voor de destijds twintigjarige aanvaller uit San Marino is het echter het beste seizoen uit zijn carrière met drie doelpunten in 26 duels. Kort daarna wordt bekend dat hij in de gaten wordt gehouden door Milan, dat hem vervolgens overneemt en direct doorverhuurt aan Reggiana. Dit is het tweede beslissende kruispunt in de carrière van Macina, zo vertelt hij later aan Sportlive.

“In Parma deed ik het goed en in november 1984 kocht Milan mij, dat een geblesseerde aanvaller in de selectie had. Ik kon echter niet vertrekken omdat het niet toegestaan was om in hetzelfde seizoen twee transfers te maken (hij was al overgestapt van Arezzo naar Parma, red.). Zo kwam ik het volgende jaar, in 1985, aan bij Milan. De trainer, Nils Liedholm, was dol op me. De concurrentie was groot. Er waren spitsen als Rossi, Hateley en Virdis. Als ik het jaar daarvoor was gegaan, had ik waarschijnlijk meer gespeeld gezien de blessures bij hun toen. Wat Liedholm mij heeft geleerd? Niet om arrogant over te komen, maar ik was een getalenteerde speler die acties maakte op intuïtie. Hij heeft me vooral dingen geleerd in menselijk opzicht.” Liedholm is erg tevreden over Macina. Hij beweert dat hij een snellere speler is met de bal aan zijn voeten dan zonder bal. Talent of niet, Macina speelt weinig bij Milan. De Zweedse trainer beschikt over meerdere goede aanvallers en de geruchten over onprofessioneel gedrag van Macina worden steeds hardnekkiger. De 21-jarige aanvaller heeft daarnaast moeite met de stad Milaan, omdat hij zelf altijd in de provincie heeft gewoond.

Op 20 februari 1986 neemt Silvio Berlusconi het stokje over in Milaan, waar Macina niet aan de bak komt. Hij wordt in de zomer van dat jaar uitgeleend aan Reggiana om ervaring op te doen in de Serie C. Hij speelt 23 wedstrijden, waarin hij vier doelpunten maakt. Macina heeft daarmee een groot aandeel in de derde plaats die dat seizoen behaald wordt. Milan leent hem in 1987 vervolgens opnieuw uit, dit keer aan Ancona in de Serie C. Die zomer draait Macina zijn laatste voorbereiding op een seizoen. Op een zondag, in Ospitaletto, voelt hij pijn in zijn rechterknie. Na verschillende onderzoeken realiseren de doktoren zich dat er een ligament is gescheurd. Na een gecompliceerde operatie en een lang herstel speelt de Ancona-spits alleen de laatste wedstrijden van het seizoen, wat helaas ook de laatste profwedstrijden van zijn korte loopbaan zouden zijn. “Het leek gewoon op een verstuiking. De knie was niet opgezwollen”, zegt Macina later tegen Sportlive. “Ik kon rechtdoor rennen, alleen niet van richting veranderen. Ik bleef gewoon trainen. In december had ik een artroscopie en ze ontdekten een gescheurde collaterale band. Ik werd toen geopereerd en het was einde seizoen. Als mijn knie meteen problemen had gegeven, was ik sneller geopereerd en had ik niet drie maanden verloren.”

11 oktober 1987. Dat is de laatste keer dat Macina het veld betreedt voor een officiële wedstrijd met een club. Hij is dan 23 jaar oud. Het lot heeft namelijk besloten dat vanaf dat moment alles mis gaat. “In 1988 liep mijn contract bij Milan af. Er was een mogelijkheid om in Rimini te gaan spelen, dus deed ik een proeftraining bij Lucca. Maar zelfs op economisch vlak waren er minder kansen dan in Ancona. Dus ben ik een jaar gestopt.” Macina speelt zijn laatste wedstrijd in december 1990 voor het nationale team van San Marino. Hij deelt een record met Juventus-speler Massimo Bonini. Ze zijn de enige twee spelers van het nationale team die in de Serie A hebben gespeeld. Macina verlaat, nadat hij zijn schoenen aan de wilgen hangt, de voetbalwereld volledig. Hij werkt inmiddels al twintig jaar bij het VVV-kantoor, waar je terecht kan voor toeristische informatie.

“Maar nee, het is niet waar dat ik wegliep van trainingskampen of te veel naar de disco ging”, ontkent Macina jaren na zijn carrière tegenover La Gazzetta dello Sport. “Ik had die reputatie en ging naar de disco toen het seizoen voorbij was. Ik ben 56 jaar oud, ik zou nu dingen kunnen toegeven. Wat ik zou veranderen? Ik heb niets verkeerd gedaan. Maar in die tijd zijn we misschien op zoek gegaan naar de redenen waarom zo'n talent werd verspild. Het paste niet goed in mijn carrière. Zonder geluk in het leven kom je nergens. Fouten? Ik heb zeker fouten gemaakt. Na de blessure moest ik nog terugkeren en mijn waarde bewijzen. Ik accepteerde geen aanbiedingen omdat ik hoopte op betere oplossingen. Ik heb een fout gemaakt en op een gegeven moment hebben clubs me nooit meer benaderd. Maar als je me nu, na meer dan dertig jaar nog steeds noemt en herinnert, betekent dat dat ik echt iets waard was. Vanuit technisch oogpunt was ik beter dan Mancini. Hij was altijd degene die dat zei. Op een toernooi in Monte Carlo, onder de sterkste nationale jeugdteams van alle landen, won ik de prijs voor beste speler. Tot die leeftijd behoorde ik tot de beste ter wereld. Ik riskeer om arrogant over te komen, maar in werkelijkheid was het zo.”