‘Manchester United-trekjes’ bij Arsenal door loodzware erfenis Wenger

Voor Arsenal is 20 april 2018 een keerpunt in de clubgeschiedenis, want op deze lentedag ruim anderhalf jaar geleden werd het vertrek van Arsène Wenger aangekondigd, na bijna 22 jaar trouwe dienst. The Gunners stelden een maand later Unai Emery aan als diens opvolger en de Spaanse manager liet in zijn beginperiode in het Emirates Stadium een overwegend positieve indruk achter. Die euforie is inmiddels echter allang verdwenen, want Arsenal lijkt dit seizoen compleet stuurloos te zijn. De crisis in Noord-Londen vertoont overeenkomsten met de uiterst moeizame periode bij Manchester United in 2013, nadat Sir Alex Ferguson na 27 dienstjaren op Old Trafford met pensioen ging.

Door Rian Rosendaal

Ferguson trok bijna drie decennia aan alle touwtjes bij the Red Devils en zorgde er terloops voor dat Manchester United weer een vaste bespeler van de Engelse en Europese top werd. Daarnaast werd onder het bewind van de strenge Schot de prijzenkast in Manchester bijna jaarlijks aangevuld. Wenger op zijn beurt zorgde ervoor dat Arsenal binnen no time teruggekeerde in de top van de Premier League, daar de Londense club achttien maanden voor zijn aanstelling nog op de twaalfde plaats eindigde. Het enige verschil tussen beide legendarische managers is dat Ferguson tweemaal de Champions League veroverde en eenmaal de Europa Cup II, terwijl Wenger in Europees verband steevast bakzeil haalde. Zelfs de Invincibles van de jaargang 2003/04 wisten Europa niet te domineren. Desondanks legden beide elftallen de lat zeer hoog door jarenlang zeer aanvallend voetbal op de mat te leggen. In beide gevallen zou de erfenis loodzwaar zijn en dat is zeker in het geval van Manchester United ook wel gebleken.

We've got our Arsenal back
De recordkampioen van Engeland, met twintig landstitels op de erelijst, koos voor de bij Everton geslaagde David Moyes als opvolger van Ferguson. Het bleek al snel een impossible job te zijn voor de Schotse manager en de directie van Manchester United trok dan ook al na tien maanden de stekker uit de samenwerking met Moyes. The Mancunians is inmiddels drie managers verder, maar de terugkeer in de absolute top van het Engelse voetbal, laat staan de top in Europa, is nog steeds niet gerealiseerd. Arsenal lijkt langer geduld te hebben met Emery, maar de eerste geluiden in de Engelse media over een mogelijk ontslag sijpelen hier en daar al door. De resultaten waren in de jaargang 2018/19 in eerste instantie nog zeer bevredigend, er was zelfs een reeks van 22 wedstrijden zonder nederlaag. 'We’ve got our Arsenal back', zongen de Arsenal-fans zelfs na de 1-5 overwinning op Fulham in oktober. De laatste weken van het eerste seizoen na het vertrek van Wenger verliepen echter rampzalig, met het mislopen van Champions League-voetbal en de pijnlijke 1-4 nederlaag tegen Chelsea in de finale van de Europa League als gevolg.

De tegenvallende resultaten zijn een halfjaar later nog steeds geen halt toegeroepen. Arsenal won tot dusver pas vier van de twaalf duels in de Premier League, grossiert in gelijke spelen en is tevens een tandenloze tijger in aanvallend opzicht. Ook in defensief opzicht zijn er de nodige kopzorgen voor Emery, wiens elftal zelden de 'nul' houdt en om de haverklap een vroeg verkregen voorsprong weggeeft. Het is een opmerkelijk gegeven, want de keuzeheer uit Spanje zweert doorgaans bij een solide organisatie bij balverlies en een hechte defensie. Daarnaast lijkt Emery zijn team vaak aan te passen aan de kwaliteiten van de tegenstander, waar Wenger altijd uitging van eigen kracht en aanvallend voetbal propageerde. Zoals gebruik in de Engelse media worden oorzaken gezocht voor de sportieve malaise van Arsenal. De Londense club zou een manager hebben die de Engelse taal niet voldoende beheerst, waardoor de spelers vaak niet weten wat er op het veld moet gebeuren. De interviews na afloop van wedstrijden werken vaak op de lachspieren van voetballiefhebbers, daar Emery vaak in zeer moeilijk verstaanbaar Engels zijn mening geeft over de prestatie van zijn manschappen.

Henrikh Mkhitaryan zette in een interview met FourFourTwo in bedekte termen vraagtekens bij de tactische keuzes van Emery. "Door zijn oog voor detail op tactisch gebied veranderde mijn rol binnen het elftal", aldus de dit seizoen aan AS Roma verhuurde aanvaller. "Ik begon nog als flankspeler, maar moest gaandeweg een band opbouwen met de verdedigende middenvelder. Daarom kon ik vorig seizoen veel minder mijn bijdrage leveren op het gebied van doelpunten en assists. Ik speel echter liever met meer vrijheid, met oog voor de ruimte. Maar uiteindelijk moet je als speler doen wat de manager van je vraagt." Mkhitaryan koos uiteindelijk voor de ontsnappingsroute richting Rome. "Ik had steeds meer moeite met mijn plaats op de bank voor sommige wedstrijden. Ik ken mijn kwaliteiten en weet waartoe ik in staat ben. Ik ben 30 jaar en wil graag spelen, niet mijn tijd verspillen op de bank. Emery en Raul Sanllehi (hoofd voetbalzaken Arsenal, red.) zeiden dat ik belangrijk was voor Arsenal, maar ik kreeg al snel het gevoel dat ze bij Roma meer in mij geloofden." De analyse over de werkwijze van Emery staat in schril contrast met de lofzang op Wenger, die slechts enkele maanden met Mkhitaryan werkte. "Onder hem spelen was een genot. Hij zei altijd: ‘Ga gewoon voetballen en geniet ervan’. Als je iets doet dat plezier oplevert, dan ben je goed bezig. Ik heb Wenger maar zes maanden meegemaakt. Toen hij vertrok, was dat een grote schok voor iedereen binnen de club. Ik koos voor Arsenal omdat Wenger van mij gecharmeerd was. Maar zo gaat dat in het voetbal, je moet overal op voorbereid zijn."

Van 'Wenger Out' naar 'Emery Out'
'Wenger Out' was een veelgebruikte term in de nadagen van Wenger als manager van Arsenal. De roep om een nieuwe eindverantwoordelijke in de dug-out wordt steeds luider, met de simpele maar veelzeggende woorden 'Emery Out'. En de hevige kritiek beperkt zich niet tot de aanhang van de dertienvoudig kampioen van Engeland. Ian Wright, zeven seizoenen topschutter van Arsenal en nog steeds mateloos populair bij de fans, lijkt de dagen af te tellen tot het vertrek van Emery uit Noord-Londen. Wrighty hield een tirade op Twitter na de 2-0 nederlaag van Arsenal tegen Leicester City op 9 november. "Maar een schot op doel vanavond! Slechts twee overwinningen in de laatste tien wedstrijden in de Premier League!! Geen duidelijke manier van spelen, laat staan een plan. Een negatiet doelsaldo. Geen enkele verbetering in de verdediging. Geen enkele kans afgedwongen. Waarom zouden Pierre-Emerick Aubameyang en Alexandre Lacazette hun contracten verlengen? Je kunt het ze niet kwalijk nemen als dat ze het niet doen! Er moet een moeilijke beslissing genomen worden Arsenal! Het wordt er allemaal niet beter op!"

Emmanuel Petit, tussen 1997 en 2000 een van de dragende krachten van Arsenal, was net als Wright onverbiddelijk voor de Spaanse oefenmeester. "Ik denk dat het tijd is voor Emery om bij Arsenal te vertrekken", zei de oud-middenvelder na Leicester-uit bij Paddy Power. "De resultaten zijn echt dramatisch. Ik herken dit elftal en de club niet meer." Petit was hevig geschrokken van de prestatie van Arsenal tegen the Foxes. "Er was geen spirit, geen honger, niets van dat alles. Ik dacht toen bij mijzelf: Wat gebeurt er binnen deze club, wat is er in godsnaam aan de hand?" De voormalig wereldkampioen uit Frankrijk hoorde hoofd voetbalzaken Sanllehi zeggen dat de baan van Emery niet in gevaar is, maar Petit gelooft daar met het oog op de tegenvallende resultaten maar weinig van. "Het is een politiek correct antwoord en als ik officials of aandeelhouders zo hoor praten dan weet ik al dat ze bezig zijn met het ontslaan van de manager. Het omgekeerde van wat ze zeggen is misschien waar." De voormalige Gunner, die 'passie en emotie' predikt, schoof terloops clubiconen Thierry Henry en Patrick Vieira naar voren als mogelijke opvolgers. Henry is echter niet beschikbaar, want de topscorer aller tijden van Arsenal tekende vorige week donderdag bij Montreal Impact.

Arsenal-DNA verdwijnt
Volgens de Daily Mail kennen veel trouwe medewerkers net als Petit Arsenal ook niet meer terug. Naar verluidt zijn er sinds de aanstelling van Edu als technisch directeur afgelopen zomer al acht belangrijke krachten binnen de organisatie aan de kant gezet. In de meeste gevallen betrof het mensen die jarenlang hadden samengewerkt met Wenger. Vooral over het vertrek van Steve Morrow, verantwoordelijk voor de scouting in de jeugdopleiding, zou intern veel onvrede zijn geweest. Het geeft aan dat de Arsenal-leiding de geest van Wenger min of meer wil verdrijven en een geheel nieuwe koers noodzakelijk wordt geacht om nieuwe successen te bereiken. Steve Rowley, jaren de hoofdscout van Arsenal, moest al vertrekken toen Wenger nog de scepter zwaaide. Steve Bould is niet naar de uitgang begeleid, maar de voormalige assistent van de Franse coach, vorig jaar nog de rechterhand van Emery, is teruggekeerd bij het beloftenelftal. Volgens bronnen dicht bij de club zijn er binnen verschillende geledingen grote zorgen over het typische 'Arsenal-DNA', dat sinds de entree van Emery, met Sanllehi en Edu op de achtergrond, steeds meer lijkt te verdwijnen.

Oud-verdediger Tony Adams, die zijn gehele loopbaan het shirt van Arsenal droeg, is duidelijk minder hard in zijn kritiek op Emery. Mister Arsenal denkt dat de problemen veel verder reiken dan alleen de manager. "Al denk ik niet dat hij zichzelf een dienst heeft bewezen met de rel rond het aanvoerderschap", verwees Adams bij Sky Sports naar Granit Xhaka, die tegen Crystal Palace woedend van het veld liep na zijn wissel en inmiddels de aanvoerdersband heeft moeten inleveren bij Emery. Het vermeende gebrek aan leiderschap is de robuuste verdediger van weleer een doorn in het oog. "Het aankoopbeleid is al een paar jaar van een bedenkelijk niveau. Het is moeilijk werken voor een manager als je niet de juiste spelers hebt, want wat kun je nou werkelijk bereiken? Het is dus te makkelijk om de schuld alleen bij Emery neer te leggen. Hij doet er alles aan om het maximale uit deze spelersgroep te halen, maar het probleem van Arsenal beperkt zich niet tot de manager, dat lijdt geen twijfel."

Alan Smith, die Arsenal in 1994 naar winst in de Europa Cup II schoot, kijkt met enige jaloezie naar de situatie bij Chelsea sinds afgelopen zomer. The Blues ruilden de doorgaans voorzichtige Maurizio Sarri in voor clublegende Frank Lampard, met fris en aanvallend voetbal als gevolg. "Chelsea heeft de zaken weer op orde en de werkwijze van Lampard lijkt aan te slaan. Het is een andere situatie, maar Lampard weet zijn voetbalfilosofie over te brengen op de spelers. Bij Emery is dat geenszins het geval, ben ik bang." Smith is blij dat Mesut Özil weer in beeld is bij Emery, maar volgens de oud-spits is het middenveld van Arsenal nog steeds dringend toe aan een kwaliteitsinjectie. "Je hebt alleen betere spelers nodig en wellicht wordt er in januari een centrale middenvelder binnengehaald." Om vervolgens de aandacht weer te verleggen naar Emery. "Maar boven alles gaat het erom wat er op het trainingsveld gebeurt en dat er een bepaalde hardheid wordt gecreëerd. Die hardheid ontbreekt al een hele poos bij Arsenal, dus daar zou Emery zich vooral op moeten focussen."

Emery blijft zich eigen zeggen onverstoorbaar zijn werk doen en het bestuur van Arsenal geeft de 48-jarige Bask voorlopig het voordeel van de twijfel. Resultaten zijn echter cruciaal, wil hij er een derde seizoen in Londen aan vastplakken. Zolang de crisis op sportief gebied blijft aanhouden, blijven ook de negatieve aspecten van het managerschap van Emery de boventoon voeren, zoals dat ook gebeurt met Ole Gunnar Solskjaer bij Manchester United. Een blik op het speelschema zal Emery waarschijnlijk geen gerust gevoel geven. Arsenal komt tot 1 januari tienmaal in actie, met onder meer regerend landskampioen Manchester City en Chelsea als tegenstanders. Over pakweg vijf weken zal er waarschijnlijk meer duidelijk zijn over de toekomst van Emery als manager van Arsenal. Ondertussen denken ex-aanvoerder Xhaka en Lucas Torreira naar verluidt hardop na over een winters vertrek uit het Emirates Stadium, terwijl de band tussen Emery en Özil onherstelbaar beschadigd lijkt te zijn. Genoeg problemen dus voor de Spanjaar in Engelse dienst, die op Nieuwjaarsdag Manchester United op bezoek krijgt. Een clash tussen twee clubs die worstelen met het verleden, lijdzaam toezien hoe Liverpool en Manchester City de Premier League domineren en snakken naar een nieuwe identiteit.