Krim vecht voor voetbaltoekomst: ‘Barcelona wil toch ook Frankrijk in?’

SIMFEROPOL - Toeterende auto’s rijden in colonne door de straten. Duizenden mensen verzamelen zich op het Leninplein met vlaggen van Rusland en de Krim. Op de gevel van het regeringsgebouw staat in groene letters de tekst ‘Wij zijn thuis’. We schrijven maart 2014 en het is feest in het centrum van Simferopol. De Republiek de Krim is na de uitkomst van een referendum geannexeerd door Rusland en dat wordt gevierd. De theorie dat de annexatie ook grote negatieve gevolgen zou kunnen krijgen voor het profvoetbal op het schiereiland, zal in het stemhokje bij geen enkele burger zijn opgekomen. Laat staan dat dat een reden geweest had kunnen zijn om tégen aansluiting bij Rusland te stemmen. “Het voetbal op de Krim is bijna dood.”

DOOR GIJS FRERIKS

De annexatie vond ruim tweeënhalf jaar geleden plaats en in de tussentijd is het Leninplein in Simferopol nog één keer volgestroomd. De plaatselijke trots TSK-Tavrya kroonde zich in juni jongstleden tot de kampioen van de Krimcompetitie en werd op een podium op het plein gehuldigd, al hadden de festiviteiten ook iets aandoenlijks. Het plein stond weliswaar vol, maar slechts in de eerste drie rijen achter de dranghekken leken fans te staan. Daarachter hadden zich omstanders verzameld die zich af leken te vragen wat er gaande was en ook tijdens de ereronde met de bus door de stad hadden niet veel inwoners oog voor de kampioenen van Tavrya. Er werd beleefd naar de spelers gezwaaid, maar daar bleef het ook bij. Het titelfeest van de Krymchyany was over het geheel bezien weinig spectaculair en de viering zal waarschijnlijk niet tot in de late uurtjes zijn doorgegaan.

De bescheiden belangstelling voor het kampioenschap van TSK-Tavrya lijkt eenvoudig te verklaren, want de wedstrijden in de Krimcompetitie halen lang niet het niveau van de Oekraïense of de Russische competitie en worden dan ook slecht bezocht. Slechts twee clubs draaiden voor de annexatie op het hoogste niveau mee, want SKCF Sevastopol en Tavrya maakten deel uit van de hoogste afdeling van Oekraïne en wilden na de annexatie een doorstart maken in Rusland. Sevastopol, Tavrya én het minder bekende Zhemchuzhina uit Jalta deden enkele wedstrijden mee in de derde divisie, maar het uitvoerend comité van de Europese voetbalbond UEFA verbood hen op 1 januari 2015 om nog langer aan het Russische voetbal mee te doen. Het lot van de ploegen uit de Krim bleef daardoor onduidelijk.

Een half jaar later werd echter de Krimcompetitie opgericht. De competitie, waaraan acht ploegen deelnemen, wordt bestuurd door de voetbalbonden van de Krim en Sevastopol en staat onder auspiciën van de UEFA. De Europese bond is naar eigen zeggen geen financier van de competitie, maar sponsort wel kleding, leidt trainers op en helpt bij de organisatie van de wedstrijden. Rusland legde zich er direct bij neer dat de UEFA de wedstrijden van de Krimclubs in Rusland niet erkent, omdat men anders vreest voor sancties met het oog op het WK van 2018 en op het eventueel uitsluiten van Russische clubs uit het Europese voetbal. Bondsvoorzitter Vitaly Mutko zei echter ook dat hij er niet aan twijfelt dat de clubs op de Krim in de toekomst aan de Russische voetbalpiramide worden toegevoegd.

“Wij kennen hier geen twijfels over. De Krimclubs vallen tijdelijk onder de bevoegdheid van de UEFA, tot dat politieke problemen zijn opgelost. Als die problemen voorbij zijn, zullen we de clubs van de Krim opnemen in het Russische voetbal”, zei Mutko in april 2015. Het is echter de vraag wanneer dat gaat gebeuren, want hoewel de Europese sancties tegen Rusland in januari aflopen, lijkt een politieke oplossing voor de Krimcrisis voorlopig niet in zicht. Voorlopig probeert men er op de landtong wat voetbal betreft het beste van te maken. Afgelopen maandag maakten de voetbalautoriteiten zelfs bekend een ‘nationale voetbalploeg’ van de Krim te hebben opgericht. Het team wordt gecoacht door de 61-jarige Oekraïener Valery Petrov en wordt op 9 december officieel gepresenteerd.

Petrov maakt al eerder, rond 2 december, zijn eerste selectie van de voetbalploeg bekend. Het team gaat van 2 tot 10 december namelijk op trainingskamp op een trainingscomplex in Jalta, maar eigenlijk weet niemand waarvoor de voetbalploeg moet trainen. Yuri Vetokha, de voorzitter van de voetbalbond van de Krim, wil vriendschappelijke wedstrijden organiseren tegen onder meer Abchazië, Brazilië, India en China, maar daarover is nog geen duidelijkheid. “We willen wedstrijden spelen, maar we willen de internationale betrekkingen ook geen slechte dienst bewijzen. We zijn daarom van plan om te voetballen tegen landen die niet deelnemen aan de sancties tegen Rusland, zoals Brazilië”, zei Vetokha onlangs.

“Dit soort wedstrijden zou ons voetbal een ongelooflijke boost bezorgen. We willen ook spelen tegen India en China en de kans is denk ik groot dat we in de nabije toekomst tegen een BRICS-land spelen”, zei Vetokha in een interview met LIFE. De bondsvoorzitter zei, in tegenstelling tot vele anderen, ook niet teleurgesteld te zijn in de huidige status van het voetbal op de Krim. “Ik durf het best te zeggen: op de Krim is er qua voetbal sprake van een heuse boom! Het eerste seizoen van de Krimcompetitie trok 75.000 toeschouwers. Dat is voor een kleine competitie een heel mooi aantal. Dat is toch drie, vier keer meer publiek dan de regionale kampioenschappen van bijvoorbeeld Tambov en Krasnoyarsk. Daarnaast worden alle wedstrijden op internet uitgezonden en hebben we vier kunstgrasvelden.”

Vetokha kreeg twee weken geleden Aleksander Ceferin nog op de koffie en de voorzitter van de UEFA reageerde volgens de Oekraïener enthousiast. “Maar de woorden moeten nu worden omgezet in daden. We moeten erkend worden als deel van het Europese voetbal. Nu Ceferin er zit, moet de situatie zich hier weer stabiliseren en normaliseren en ik heb er goede hoop op dat we vervolgens snel weer een degelijk voetbalniveau kunnen halen”, aldus Vetokha, die in mei al de vergelijking trok met Kosovo. Dat land, een de facto onafhankelijke staat op het Balkanschiereiland, werd in mei toegelaten tot de wereldvoetbalbond FIFA en werd daarna ook ingedeeld in de kwalificatieronde voor het WK in Rusland. Zoiets zou in de ogen van Vetokho ook met de Krim moeten gebeuren.

“Ik zie eerlijk gezegd niet in hoe de situaties van Kosovo en de Krim van elkaar verschillen. Kosovo is ook een niet erkende republiek”, zei de baas van de voetbalbond van de Krim. In Rusland denkt men daar nog altijd iets anders over. Mutko zei al dat de Krimclubs op termijn aan het Russische voetbal worden toegevoegd en daar sloot Igor Igor Ananskikh, de voorzitter van het Doemacomité inzake Lichamelijke Opvoeding en Sport, zich bij aan. De Rus zei er weinig van te begrijpen dat Sevastopol, Tavrya en Zhemchuzhina van de UEFA niet meer in Rusland mogen spelen: “Een erg raar besluit. Ik geef twee voorbeelden: AS Monaco speelt al jaren in de Franse competitie en daar stelt niemand vragen over. En Barcelona heeft gezegd misschien in de Ligue 1 verder te gaan wanneer Catalonië onafhankelijk wordt. Waarom zouden de Krimclubs dan niet zelf mogen beslissen in welke competitie ze willen spelen?”

Parlementslid Igor Lebedev, de zoon van de stichter-voorzitter van de ultranationalistische LPDR, plaatste eveneens zijn vraagtekens bij het besluit van de UEFA en gelooft ook niet dat de Krim op eigen houtje een fatsoenlijke competitie kan organiseren. “Dat is bullshit. Men moet gewoon wachten tot de economische sancties zijn opgeheven en de clubs daardoor weer gesponsord kunnen worden. Als de wereld dan ook nog erkent dat de Krim van Rusland is, dan zijn de problemen van de clubs op de Krim ook meteen opgelost. Ik zie dus maar één mogelijkheid: de Krimclubs moeten deelnemen aan de Russische competitie. Een eigen Krimcompetitie onder toezicht van de UEFA is volgens mij totale nonsens.” Een voorbeeld van een Krimclub die is getroffen door de sancties, is Tavrya. De autoriteiten op de Krim verboden het clubs na de annexatie om nog langer geld aan te nemen van in Oekraïne gevestigde sponsoren en dus kon men niet meer op de steun van oligarch Dmytro Firtash rekenen.

Firtash - die verdacht wordt van omkoping en corruptie bij internationale zakendeals - was de grote suikeroom van Tavrya. Zijn favoriete club kon na de sancties zelfs geen vlucht meer betalen en dus kwam het in maart 2014 voor dat men de reis naar Odessa voor de uitwedstrijd tegen Dynamo Kiev per trein af moest leggen. Na een 1-2 nederlaag kon de spelersgroep van Tavrya zich daarna opnieuw opmaken voor een treinreis van dertien uur. Ondanks het wegvallen van de steun van Firtash en het verdwijnen uit de Oekraïense competitie, richtte Tavrya zich toch nog aardig op. Het allereerste seizoen ooit van de Krimcompetitie werd zoals eerder beschreven gewonnen door het team uit de hoofdstad van de Krimrepubliek. De ‘nationale beker’ ging vorig seizoen naar FC Bakhchysarai.

Het lopende seizoen van de Krim is bijna halverwege. De laatste speelronde wordt dit weekeinde afgewerkt en hét affiche is het duel tussen Tavrya en Krymteplytsia Molodizhne, de nummers twee en één van de competitie. Dat duel begint zaterdag om 13.00 uur Nederlandse tijd en is via deze livestream te volgen. Het kampioenschap van de Krim levert momenteel niets meer op dan de eer omdat de competitie geen officieel karakter heeft. De Krim wordt door de UEFA als een ‘speciale zone’ gezien waardoor de clubs wel competitievoetbal mogen spelen, maar voorlopig niet in actie mogen komen in de Europa- en Champions League. De UEFA heeft wel aangegeven dat dat binnen twee jaar kan veranderen.

De UEFA liet weten dat als het niveau binnen twee jaar grote sprongen maakt, de Krim mogelijk alsnog wordt erkend door de UEFA. Zo’n vaart zal het door alle politieke spanningen waarschijnlijk niet snel lopen en ook Andriy Nesmachny ziet de toekomst somber in. De oud-verdediger van Tavrya en Dynamo Kiev zei in mei 2015 op de website van Dynamo: “Het is jammer dat het voetbal in de Krim bijna dood is. Er kwamen in het verleden veel goede voetballers vandaan”, doelde de 37-jarige Oekraïener op onder anderen Evgeni Aldonin, Aleksandr Danishevsky, Sergiy Kovalets, Sergiy Leshentsev, Igor Leonov en Oleksandr Shutov. “Dat waren erg goede voetballers, maar het is nu gewoon heel triest allemaal. De situatie in de Krim is heel instabiel en het is met name verdrietig voor de kinderen.”

“Want”, zo ging Nesmachny verder. “ik denk niet dat het jeugdvoetbal op dit moment verder ontwikkeld kan worden. Ik denk ook niet dat de UEFA hier veel tegen kan doen, want de situatie is gewoon door en door corrupt en ik geloof niet dat de Krimclubs er iets aan hebben dat zij niet meer in Oekraïne spelen. Het belangrijkste voor nu is dat er geen oorlog is in de Krim en in het Donetsbekken en daarna moeten we maar zien wat er gebeurt”, aldus Nesmachny, die 67 interlands speelde. Bondsvoorzitter Vetokha blijft er, ondanks alles, vertrouwen in houden dat het voetbal op de Krim zich positief zal ontwikkelen, zo vertelde hij in oktober. “De Koude Oorlog over de Krim duurt niet eeuwig, daar ben ik van overtuigd. Ik weet ook zeker dat de Krim een welkome toevoeging zou zijn voor de voetbalgemeenschap en dat ook de Russische ploegen hier binnen drie of vier jaar tegen topeams zullen spelen.”