Klappen

Hoewel het EK en de Olympische Spelen nog moeten beginnen is de aangrijpendste sportieve nederlaag al in beeld geweest. In Boekarest stroomden Baskische tranen met dezelfde snelheid waarmee de Nervión, de rivier waarop Athletic traditioneel zijn overwinningen viert, door Bilbao raast. Zilte druppels daalden over dermate getekende gezichten af, dat ze onderweg op grimmige huidplooien uiteenspatten; de fysieke uiting van een versplinterde droom.

Niemand kan zo mooi huilen als Iker Muniain, de negentienjarige linksbuiten die een fantastisch seizoen in een anticlimax zag eindigen. Ook Gaizka Toquero, Fernando Llorente en Javi Martinez oogden alsof ze alles hadden verloren wat hen dierbaar was. Emoties van spelers die niet uitsluitend voor het geld in San Mamés voetballen, maar eveneens waarde hechten aan de glorie van Athletic en Baskenland. Sentimenten ook van eerzuchtige profs die prijzen willen winnen en voor wie een tweede plaats het equivalent van sterven is.

De finale werd nooit een wedstrijd. Als toeschouwers bij een toneelstuk hadden de Basken Atlético bewonderd. Het koste moeite niet te applaudisseren voor Falcao’s openingsgoal. Hoeveel Karajo’s Bielsa er ook uitgooide, zijn ploeg bleef statisch als de Euromast op een windstille dag. In niets leek Athletic op de soepele machine die op weg naar de finale zoveel indruk had gemaakt met fris spel, geschraagd door strakke driehoekjes over het hele veld. Na afloop van deze vertoning trok de coach het boetekleed aan. Zijn tactiek had gefaald. Zijn spelers zagen het iets anders, en gaven toe dat de zenuwen het verstand hadden lamgelegd.

Deze gemiste kans, de zelfaangedane vernedering was terug te zien in de vochtige ogen en verwrongen gezichten van de jonge ploeg die historie had kunnen schrijven. Een Europacup toevoegen aan de prijzenkast is iets waar spelers als Fernando Llorente hun hele leven van dromen. Na de gewonnen halve finale tegen Sporting Lissabon viel hij huilend van geluk op het veld. Dit was de reden dat de nog steeds gewilde spits zijn Athletic trouw bleef; Europese glorie. Als geen ander gelooft hij in het grote talent dat de ploeg kenmerkt.

Ook voor de club was Boekarest de belangrijkste wedstrijd ooit. Niet alleen vanwege de mogelijkheid om na 28 jaar weer een prijs aan de collectie toe te voegen. Het was ook om aan te tonen dat ook in de 21e eeuw deze club, (acht landstitels, 23 bekers) met uitsluitend Basken op het veld en zonder schulden, Europees kon zegevieren. Een signaal aan het oude continent, dat met oude waarden en normen, aangepast aan deze tijd, nog steeds iets te halen viel. De dreun van de finale, en vooral de wijze waarop die werd verloren, kwam hard aan.

Na enkele dagen herpakte men zich weer, dankzij die andere kans op nieuwe glorie; La Copa del Rey is een prestigieuze prijs in Spanje. Anderhalve week later vertroebelden de gebeurtenissen een nieuwe kans. Het slechts denkbare scenario voor Athletic werd geschreven door een coach die tegen zijn vermoeidheid streed.

Nadat Guardiola zijn afscheid had aangekondigd werd het in Bilbao nog stiller dan in Catalonië. De bekerfinale, een herhaling van die in 2009, werd nu gereduceerd tot een onmogelijke opgave. Immers, de blaugranas zouden nog eenmaal aantonen waarom zij de afgelopen vier jaar met afstand ’s werelds beste waren geweest. Bovendien zouden zij hun coach niet met lege handen laten vertrekken. Ineens was die zinderende 2-2 in San Mamés van afgelopen november waardeloos geworden. Die wedstrijd, één van de mooiste van het afgelopen seizoen, eindigde in een laat gelijkspel, dankzij een goal in blessuretijd van Messi.

Baskenland en Catalonië zijn de twee autonome regio’s die het felst gekant zijn tegen het Spaanse centrale gezag. Voorafgaand aan de bekerfinale van 2009 floten alle socio’s tijdens het volkslied dermate furieus op hun vingers, dat de TV zender de hymne vanuit de studio moet spelen; in Spanje is voetbal politiek. Voor deze finale had de Spaanse pers de pijlen op de Catalaanse aanhang gericht. Het uitfluiten van de nationale hymne moest maar eens afgelopen zijn. Puyol en Piqué waren niet onder de indruk, er is toch vrijheid van meningsuiting, nietwaar?

Opmerkelijk genoeg bleef Athletic dergelijke kritiek bespaard. Ook zij laten immers geen mogelijkheid onbenut om hun eigen land te promoten, en daar zat hem, volgens ‘deskundigen’ de kneep. Zij uiten zich, volgens hen, pro-Baskisch terwijl hun collegae zich anti-Spaans opstellen. Een wonderlijke constatering, omdat de aanhang van beide clubs dezelfde sentimenten deelt. De supporters van Athletic worden weliswaar tot de beste van Spanje gerekend en hebben daardoor meer krediet dan hun Catalaanse geestverwanten. Toch blijft de harde kritiek richting Catalonië opvallend, al zullen de grote successen van FC Barcelona bij hun criticasters niet in goede aarde zijn gevallen.

De bekerfinale gaf een ander beeld dan de Europa League-eindstrijd. Een superieur Barça had na de treffers van Pedro en Lionel Messi geen zin om de Basken met dubbele cijfers naar huis te sturen. Athletic miste kwaliteit en mentale hardheid om na de snelle achterstand nog iets terug te doen. Na afloop maakten de Barçaspelers een erehaag voor hun geplaagde collegae van Athletic, terwijl haar supporters beleefd voor de overwinnaars applaudisseren. Carles Puyol hield in zijn linkerhand zijn geliefde Catalaanse vlag, en in de rechterknuist zat een Baskische banier stevig verankerd. Het respect voor de ploeg van Bielsa is dit jaar enorm.

Zelf kopen zij daar niets voor. Twee kansloos verloren finales, twee grote klappen in het trotse Baskische gezicht. Applaudisseren doen de socio’s van Athletic inmiddels weer. De teleurstellingen zijn op de laatste waterlanders naar de vergetelheid gedreven. Zij overwonnen clubs met torenhoge schulden en bijeen gesprokkelde selecties met goed voetbal en verworven internationaal aanzien. Indien zowel Bielsa als de meest gewilde spelers, Javi Martinez, Muniain, en Llorente, in San Mamés blijven zullen ereplaatsen voor komend seizoen niet meer volstaan. De Gabarra, het scheepje waarop de selectie van Athletic over de Nervión wordt vervoerd, moet volgend jaar weer varen. En anders het jaar daarop.