‘Ik zou niet zeggen dat hij naar Real Madrid zou gaan, maar Ajax? Ja, dat wel’

Voor de wedstrijd tussen Ajax en Young Boys in de achtste finale van de Europa League keert Miralem Sulejmani donderdag weer terug in Nederland. Het is de plek waar de voetbalwereld bijna vijftien jaar geleden kennismaakte met een ware sensatie, die als een wervelwind over de Nederlandse velden raasde. Hoe Miki in één jaar bij sc Heerenveen de meest gewilde speler van de Eredivisie werd en Ajax deed besluiten om een voor die tijd recordbedrag voor hem neer te tellen.

Door Chris Meijer

Het moet een frisse winterdag zijn geweest, in januari 2007. Hans Visser, destijds assistent-trainer bij sc Heerenveen, kan zich de bewuste oefensessie op trainingscomplex Skoatterwâld nog scherp voor de geest halen. Voor het eerst stond er een bleu, net achttienjarig ventje op het trainingsveld. “We kenden hem niet en er stond een centraal duo met Petter Hansson en Michel Breuer, twee gelouterde jongens. Op een gegeven moment had hij een actie: hij begon vijf meter achter ze, eindigde vijf meter voor ze en schoot die bal erin. Dat was ook naar de andere spelers een signaal dat hij een heel talentvol mannetje was.”

De komst van Sulejmani naar Heerenveen had de nodige voeten in aarde gehad. AZ was aanvankelijk de eerste gegadigde om hem in het najaar van 2006 naar Nederland te halen, nadat hij al een stage had afgewerkt in Alkmaar. Zijn reputatie was hem vooruitgesneld: een van de grootste talenten van Servië, maar ook wispelturig en omgeven door schimmige zaakwaarnemers. Sulejmani debuteerde al op zestienjarige leeftijd in de hoofdmacht van de Servische topclub Partizan Belgrado, waar hij een jaar later niet meer welkom was omdat hij weigerde een profcontract te ondertekenen. Daardoor was Sulejmani ook voor alleen een opleidingsvergoeding op te pikken in Belgrado. AZ liet hem lopen vanwege de betrokkenheid van een dubieuze entourage, maar Heerenveen sloeg wél toe en bereikte in november 2006 een persoonlijk akkoord.

“Er zaten verschillende clubs achter hem aan, waaronder AZ. Er was nog één wedstrijd en Heerenveen was daar ook gaan kijken. Heerenveen had toen een betere naam dan AZ, dat is nu misschien wel omgekeerd. Maar er werden in die tijd veel talenten binnengehaald, vooral vanuit Scandinavië”, vertelt Visser, tussen 2005 en 2008 assistent-trainer in Heerenveen, in gesprek met Voetbalzone. De komst van Sulejmani naar Heerenveen bleek alleen niet zo makkelijk als het op het eerste oog leek. Partizan bleef steeds meer geld eisen en toen Heerenveen zich niet bereid toonde deze opleidingsvergoeding op tafel te leggen, legde de Servische topclub Sulejmani een schorsing op. Die schorsing werd overgenomen door de Servische voetbalbond én de FIFA. Ondanks dat de wereldvoetbalbond tussendoor nog concludeerde dat de uitsluiting onrechtmatig was en Heerenveen daarop ageerde, bleef de schorsing staan. Het betekende dat Sulejmani in zijn eerste maanden - tot 11 mei 2007 - alleen trainde en enkele vriendschappelijke wedstrijden speelde.

Door de schorsing van Sulejmani trainde Visser in de eerste maanden rond wedstrijddagen geregeld individueel met hem. “Rond een wedstrijd train je van tevoren tactisch en doe je erna niet al teveel. Dan ging ik wat werken met een of twee spelers apart en daarin zag je helemaal hoe makkelijk hij de ballen binnen legde. Als iemand het snel oppakt en vorderingen maakt, kan je snel doorgaan en de focus leggen op dingen die écht belangrijk zijn”, zegt de huidige assistent-trainer van NAC Breda, die in het verleden ook voor onder meer MVV Maastricht, KRC Genk en Roda JC Kerkrade werkte. Ondertussen maakte Sulejmani al grote indruk tijdens de groepstrainingen en de vriendschappelijke wedstrijden met de beloften en de Onder-19. “Hij kwam binnen als een soort broertje van Danijel Pranjic”, zo herinnert Calvin Jong-A-Pin zich tegenover Voetbalzone. “Ze zaten altijd naast elkaar, in het Servisch te praten. Dat begreep niemand. Vanuit persoonlijke ervaringen weet ik dat het prettig is om iemand te hebben in het begin, het was voor mij in de eerste maanden in Japan ook geen pretje.”

Ook Visser weet nog dat de Kroatische Pranjic zich over Sulejmani ontfermde. “Pranjic haalde hem op bij de training, ze aten af en toe samen. Dat was wel belangrijk voor hem, denk ik. Het was een heel groot voordeel. Als je helemaal alleen uit een bepaalde cultuur komt, is het een stuk moeilijker. In dit geval had hij iemand die hem kon helpen, met hoe hij zich moest gedragen bijvoorbeeld. Pranjic was ook een behoorlijk gelouterde speler.” Sulejmani begon in eerste instantie bij Heerenveen in het beloftenteam, dat in de woorden van Jong-A-Pin destijds een ‘belachelijk goed elftal’ was. “Michael Bradley, Samuel Armenteros, Thomas Prager, Reza Ghoochannejhad, Niklas Tarvajärvi, Jakob Poulsen”, somt de nu 34-jarige centrumverdediger van het Japanse Yokohama FC op. “Het zijn bijna allemaal internationals geworden. Ik denk dat het wel de mooiste tijd uit mijn carrière is geweest. Iedereen werkte keihard om zijn droom te verwezenlijken.”

Jong-A-Pin, die in dezelfde periode doorbrak bij Heerenveen, had al snel in de gaten dat Sulejmani nauwelijks bij de beloften zou gaan spelen. “Ik heb een aantal spelers in mijn leven meegemaakt die wanneer ze je opzoeken, je niks kan doen. Ik ken ze nog allemaal bij naam, want het zijn er niet veel. Sulejmani is er één van. De anderen zijn Royston Drenthe, Ryan Babel en Afonso Alves. Als die opendraaien, kunnen aanzetten en die krachtige stap kunnen zetten, ben je geslacht. Je moet in de aanname zitten of voorkomen dat ze de bal lekker kunnen leggen met een tweede tik. Want als dat gebeurt, ben je de sjaak en moet je rugdekking en hulp zoeken”, lacht Jong-A-Pin. “Als hij je op snelheid kwam opzoeken en hij tikte de bal erlangs, schoot hij ‘m er vervolgens in de verre hoek in. Ondanks dat hij niet zo groot was, was hij enorm sterk. Je kon niks doen als hij je één-op-één opzocht. Ook al wist je dat hij je linksom of rechtsom voorbij zou gaan. Je kon wel heel overdreven links gaan staan, maar dan ging hij er rechts omheen. Hij was zo snel op de eerste meters en kon ook gewoon dwars door je heen lopen, waardoor blokken niet zo makkelijk ging.”

Vanaf de eerste dag op Skoatterwâld moet het Abe Lenstra Stadion, dat je enkele honderden meters verderop kunt zien liggen, voor Sulejmani het doel geweest zijn. In de eerste officiële wedstrijd na het opheffen van zijn schorsing liet trainer Gertjan Verbeek hem daar direct debuteren, in het eerste Eredivisie-duel van het seizoen met Willem II. Die kans had hij mede te danken aan Afonso Alves, die op dat moment nog in Brazilië zat om een transfer te forceren. Toen de Braziliaanse spits zich in het najaar van 2007 toch nog even in Heerenveen meldde, moest Sulejmani het een aantal duels stellen met een reserverol. Na het winterse vertrek van Alves voor zeventien miljoen euro naar Middlesbrough, veroverde hij definitief een basisplaats en raakte hij buitengewoon op stoom.

“Bij Heerenveen stond er op de een of andere manier altijd iemand klaar. Het was gewoon normaal dat iemand die kroon overnam. Het begon met Giorgios Samaras en Klaas-Jan Huntelaar, daarna kreeg je Alves en Bas Dost. Er stond altijd wel iemand op”, constateert Jong-A-Pin. Visser bevestigt dat het vertrek van Alves wel in het voordeel is geweest voor Sulejmani, maar stelt tegelijkertijd dat hij toch wel in de basiself was gekomen. “Alleen had het dan misschien wat langer geduurd. Nu was hij superjong toen hij zijn debuut maakte. Door zijn snelheid én doordat hij vrij stevig op zijn benen stond, was het geen probleem. Het ging steeds beter. We speelden een beetje met twee spitsen: Gerald Sibon als aanspeelpunt en Miki er omheen met zijn snelheid. Dat was heel lastig te bespelen voor tegenstanders.”

“Hij was heel gewoon. Als hij minder speelde of gewisseld werd, had je nooit problemen. Het was een heel fijn jochie om mee te werken. Daarin werd hij goed begeleid door Pranjic. Hij besefte zelf wanneer hij goed of slecht speelde. Gertjan Verbeek was daarin ook heel duidelijk, hij besteedde er veel tijd en aandacht aan”, gaat Visser verder. Het is een lezing die Jong-A-Pin kan beamen. “We waren geen matties dat we gingen bellen, maar op de club en daarbuiten was het altijd goed. Heerenveen is klein, dus we kwamen elkaar ook weleens tegen in een restaurant. Dan was hij het type jongen dat dan zomaar ineens de rekening oppakte. Ik zat daar met mijn vriendin, hij was er ook en ging eerder weg, maar pakte toch mijn rekening. Zoiets is niet Nederlands, zeg maar. In het buitenland doen ze dat weleens, ik doe het in Japan ook wel. Het was altijd lachen, gieren, brullen. Hij was lol aan het maken en was goed in wat hij deed. Alsof hij met zijn vrienden in het park speelde, zo was hij en dat was denk zijn kracht.”

Voor de winterstop stond de teller van Sulejmani al op vier doelpunten en vier assists, maar in de tweede seizoenshelft was hij helemaal niet meer te stoppen. De teller stopte in het seizoen 2007/08 uiteindelijk op veertien doelpunten en elf assists. “Die cijfers had Robben op die leeftijd volgens mij niet eens toen hij bij Groningen debuteerde. Dat zegt wel wat”, knikt Visser. “Hij presteerde heel constant en dat is vrij uniek voor een jonge speler, in het eerste jaar zijn ze vaak nog wat wisselvallig. Het gaat dan met pieken en dalen: van heel goed naar heel slecht. Dat was bij hem absoluut niet het geval. Er zaten al na een paar maanden elke week scouts op de tribunes. Een wedstrijd tegen Ajax heeft de doorslag gegeven, volgens mij. Toen speelde hij er eentje van Ajax helemaal zoek, daar is de interesse gewekt.”

Sulejmani bleek na een jaar niet te houden voor Heerenveen. Ajax telde ruim zestien miljoen euro neer om hem over te nemen. “Heerenveen was best wel stug in onderhandelen, waarschijnlijk dat ze daardoor de hoofdprijs hebben gehad. Dat waren gewoon de bedragen voor de spitsen van Heerenveen die het goed deden. Samaras ging ook voor een hoge transfersom naar Manchester City, Huntelaar leverde een aardig bedrag op. Middlesbrough betaalde zeventien miljoen voor Alves”, zegt Jong-A-Pin. Toch denkt hij, evenals Visser, dat Sulejmani misschien wel te vroeg naar Amsterdam vertrok. Misschien had hij nog één à twee jaar bij Heerenveen moeten blijven, zo is hun lezing. “Maar ik had wel verwacht dat hij zou knallen bij Ajax.”

Jong-A-Pin trekt opnieuw de vergelijking met Royston Drenthe, met wie hij samenspeelde in Jong Oranje. “Van Drenthe dacht ik toen wel dat hij het talent van Real Madrid ging zijn, weet je. Dat Real Madrid hem kocht, klopte voor mij. Ik zou niet zeggen dat Sulejmani naar Real Madrid zou gaan. Maar Sulejmani naar Ajax? Ja, dat zou ik voor honderd procent begrijpen. Of naar een subtopper in de Premier League of Italië, dat ook wel. Maar niet als Babel of Drenthe naar Liverpool of Real Madrid, dat niet. Babel had op dat moment al twee goede seizoenen gehad bij Ajax en Drenthe had een goed jaar én een fantastisch EK Onder-21 achter de rug. Maar Miki speelde pas een paar maanden bij Heerenveen.”

Het verhaal van Sulejmani in Amsterdam is inmiddels bekend. In vijf jaar slaagde hij er nooit helemaal in om aan de torenhoge verwachtingen te voldoen, wervelde hij nooit zoals hij dat in Heerenveen deed en uiteindelijk vertrok hij door de achterdeur naar Benfica. “Bij Ajax moet er gepresteerd worden en door zijn transfersom kwam er wat druk bij kijken. Heerenveen is een gemoedelijk plaatsje, dat is anders dan een wereldstad als Amsterdam. Daar komt iedereen voor zichzelf op, is het allemaal wat harder. Daar zal hij aan hebben moeten wennen, vanaf dag één moest hij presteren”, zo zoekt Visser voorzichtig naar een verklaring. Donderdag keert Sulejmani terug in wereldstad Amsterdam, waar hij voor de tweede keer tégen Ajax gaat spelen. Hoe de eerste keer afliep? Met een assist, maar ook een 4-1 nederlaag voor Heerenveen. Wat dat betreft zijn de voortekenen voor Ajax gunstig.