‘Ik zie Ajax alleen maar beter worden, ze kunnen de Conference League winnen’

Ajax wacht donderdagavond de cruciale Europa League-kraker tegen Olympique Marseille. Waar de Amsterdammers in eigen land de weg omhoog langzaam maar zeker hebben gevonden, is het bij l’OM nog altijd onrustig. Voetbalzone spreekt uitgebreid met verslaggever Jurriaan van Wessem, die het Franse voetbal op de voet volgt.

Door Jordi Tomasowa

Ajax bleef ruim twee maanden geleden in de Johan Cruijff ArenA tegen Olympique Marseille steken op een chaotisch 3-3 gelijkspel. Enkele dagen voor het Europa League-duel besloot Marseille-trainer Marcelino op te stappen. Over diens opvolger, Gennaro Gattuso, is Van Wessem niet te spreken.

“Ik vind Gattuso eigenlijk een totaal onbetrouwbare man geworden sinds hij bij Fiorentina is weggestuurd”, geeft de journalist aan. De Italiaanse oefenmeester vertrok in de zomer van 2021 al na 22 dagen als trainer bij la Viola, omdat hij naar verluidt spelers wilde aantrekken die afkomstig waren uit de stal van zijn eigen zaakwaarnemer Jorge Mendes.

“Hij is een loopjongen van Mendes”, oordeelt Van Wessem hard. “Wat hij daarna bij Valencia heeft geflikt staat mij eigenlijk ook niet aan. Hij stemde daar in met de verkopen van Carlos Soler en Gonçalo Guedes, zonder dat hij op zijn strepen ging staan. De ploeg werd zwaar verzwakt en was dolende in LaLiga. Hij gaf de jeugd bij Valencia geen kans, iets wat Rubén Baraja als opvolger nu wel doet. Ik vind het wonderlijk dat Gattuso toch weer bij Olympique Marseille aan de slag kon gaan. Algemene solidariteit bestaat blijkbaar niet onder clubs. Iemand die de zaak oplicht, zou persona non grata moeten worden in het internationale voetbal.”

Gattuso stond tot nog toe negen officiële duels aan het roer bij Marseille. Van Wessem haalt aan dat er al kritiek op de Italiaanse trainer is geweest en dat er zelfs even sprake van was dat hij al ontslagen zou worden. “Marseille heeft sinds zijn komst bijna niet gepresteerd. Van de zes Ligue 1-duels heeft hij er slechts één gewonnen. Dat was begin oktober, thuis tegen Le Havre (3-0, red.). Die wedstrijd mocht hij ook wel winnen. Marseille was ongeslagen toen Gattuso het in september van Marcelino overnam en sindsdien hebben ze vier keer verloren.”

Door twee zeges op AEK Athene en remises tegen Ajax en Brighton & Hove Albion gaat Marseille verrassend met acht punten aan kop in Groep B van de Europa League. Van Wessem stelt dat de overwinningen op AEK Gattuso hebben gered. “Met een gelijkspel tegen Ajax zijn ze eigenlijk al bijna zeker van een tweede plaats, en dus de tussenronde van de Europa League. Nu is de vraag: moeten ze voor groepswinst gaan of accepteren ze dat ze tweede worden achter Brighton? Je mag ervan uitgaan dat Brighton die groep uiteindelijk toch nog gaat winnen, ondanks dat ze een behoorlijk valse start hadden.”

Van Wessem stipt aan dat een resultaat met Marseille voor Gattuso donderdagavond van groot belang is. “Dan kan hij laten zien dat hij Europees wél presteert. In de Ligue 1 staat Marseille namelijk twaalfde. Het is nog niet direct alarmfase 1, want ze staan negen punten van de plekken die aan het einde van seizoen recht geven op Champions League-voetbal en zes van Europees voetbal.” De journalist vergelijkt de situatie van Marseille met die van Ajax. “Ze ze zijn veel te diep weggezakt op de ranglijst om nog serieus mee te doen om de landstitel en eigenlijk verliezen ze elke wedstrijd waar iets op het spel staat. Wat een opvallend verschil is met vorig seizoen: waar Marseille toen in uitwedstrijden heel erg goed was en alle punten pakte, doen ze dat dit seizoen niet.”

Boze Gattuso
Gattuso stelde volgens Van Wessem direct na zijn aanstelling in september vast dat de selectie van Marseille fysiek niet in orde was. De afgelopen twee weken heeft de Italiaan met de selectiespelers die geen interlandverplichtingen hadden hard getraind om hun conditie op peil te krijgen. “Maar afgelopen zaterdag tegen Strasbourg (1-1) was echt een blamage.”

“Marseille hield nog een punt aan het competitieduel over, maar ze hadden daar gewoon met 5-1 kunnen verliezen”, geeft Van Wessem aan. “Gattuso was witheet, begreep helemaal niks van de inzet van zijn spelers en zei dat de wedstrijd nullo (helemaal niks, red.) was. De Fransen hoefden dat niet eens te vertalen. Gattuso kreeg zelf ook veel kritiek van de analisten van L'Équipe TV, die vroegen zich af of hij de ploeg überhaupt nog kan motiveren.”

Het huidige Olympique Marseille
“Gattuso speelt met een redelijk vaste basiself”, vertelt Van Wessem. “Zijn voorganger Marcelino wisselde ontzettend veel. Gattuso kiest voor een 4-2-3-1-formatie. Je zou het ook nog als 4-4-2 kunnen zien. Het is maar net of je Amine Harit als echte spits ziet of als schaduwspits die achter Vitinha speelt. Aubameyang zou ook diep in de spits kunnen spelen, maar hij moet het de laatste wedstrijden doen met invalbeurten. In het begin van het seizoen deed hij het best wel goed, maar daar is iets mee gebeurd.”

Marseille treedt donderdagavond met een nagenoeg fitte selectie aan tegen Ajax. Alleen de controlerende middenvelders Pape Gueye (schorsing) en aanvoerder Valentin Rongier (knieblessure) ontbreken. “Geoffrey Kondogbia en Jordan Veretout vormen daardoor het defensieve blok op het middenveld. Bij beide spelers zit de sleet er alleen al wel een beetje op”, aldus Van Wessem.

De verdediging bestaat voornamelijk uit spelers die al langer bij Marseille onder contract staan. Zo vormt Chancel Mbemba tegen Ajax naar alle waarschijnlijkheid het hart van de defensie met Samuel Gigot óf Leonardo Balerdi, terwijl Jonathan Clauss de rechtsback van dienst is. De 31-jarige verdediger was in september trefzeker tegen Ajax in de Johan Cruijff ArenA en onlangs ook namens Frankrijk bij de 14-0 zege op Gibraltar. Als linksback start Renan Lodi, die afgelopen zomer overkwam van Atlético Madrid.

Zwaktes van Marseille
Van Wessem hoeft niet lang na te denken als hij gevraagd wordt naar de zwaktes van Marseille. “Aanvallend kunnen ze niet domineren. Als je thuis speelt in het Stade Vélodrome hoort dat met zo’n publiek achter je eigenlijk wel een kracht te zijn, maar ze scoren bijna niet. Ik heb beide wedstrijden van Marseille tegen AEK gekeken. Thuis wonnen ze met 3-1. Na de Griekse gelijkmaker ging de keeper van AEK volledig in de fout, waarna Marseille de toegekende strafschop benutte. Uit een andere penalty werd het 3-1. In Athene hebben ze het na een vroege 0-1 netjes op de counter uitgespeeld door in extremis de 0-2 te maken.”

“De spitsen die het voor Marseille moeten doen, Vitinha en Ismaïla Sarr, zijn wel gevaarlijke spelers”, benadrukt Van Wessem. “Dat geldt ook voor Joaquín Correa. Ik sluit ook niet helemaal uit dat Aubameyang vanwege zijn ervaring gaat spelen. De rechtsbuiten, Iliman Ndiaye, is een publiekslieveling. Als hij aan de bal komt, dan gebeurt er wel iets. Dat heeft Sarr ook, maar het zijn geen fenomenen. Het zijn echt van die spelers die het zo nu en dan eens op hun heupen krijgen. De ploeg slaagt er dus niet in om tegenstanders goed onder druk te zetten. Bij Gattuso heb ik altijd het idee dat hij vooral op inzet hamert, maar tactisch wel een beetje tekortschiet.”

Gevreesde hooligans
Bij de Europa League-wedstrijd van donderdagavond in het Stade Vélodrome zijn er geen uitsupporters welkom. In de dagen rondom de wedstrijd is in Marseille een noodverordening van kracht. Volgens het bestuur van de regio waar Marseille onder valt, zou er een grote kans op verstoringen van de openbare orde zijn.

“De supporters van Marseille hebben zo veel macht binnen de club en zijn gewelddadig”, legt Van Wessem uit. “Daardoor kun je nooit rustig werken. Marcelino had dat al heel snel door, dus hij wilde al binnen enkele maanden weg. Hij vertrok na een 0-0 tegen Toulouse. Dat hij nu alweer trainer is bij Villarreal geeft aan dat hij zich nooit thuis heeft gevoeld bij Marseille. Zelfs Marcelo Bielsa is er in het verleden van de ene op de andere dag vertrokken. Dan speelt het mee dat ze zijn bedreigd in de privésfeer of dat ze gewoon niet meer voor de volle honderd procent kunnen geven voor de club.”

Een ander voorbeeld die de journalist aanhaalt is José Anigo, die tijdens de tweede seizoenshelft van 2013/14 trainer van l’OM was. “Hij is een echte man uit Marseille, maar stapte zelf na een half jaar op, omdat hij het te gevaarlijk vond. Vervolgens is zijn zoon, die wel in het verkeerde circuit zat, geliquideerd op straat. Zoiets verwacht je eerder in een land als Brazilië. Ik kan wel begrijpen waarom Marcelino na drie maanden is vertrokken.”

Volgens Van Wessem is Marseille geen criminele stad, maar zit er wel een crimineel milieu in de Franse havenstad. “Ik ken de stad ook best wel goed. Normaal hebben toeristen er weinig last van de criminaliteit. Dat heb ik ook jaren beweerd bij Napels en nu begint het toerisme ook daar weer aan te trekken. Alleen als je tussen dat tuig gaat staan of als je met een Ajax-shirt door Marseille loopt, dan wordt het meteen crimineel. Dat is wel heel hinderlijk.”

Feyenoord speelde anderhalf jaar geleden nog in het Stade Vélodrome en van de
supporters van de Stadionclub hoorde Van Wessem vervelende verhalen. “Zij gaven aan dat het écht onveilig was. Dat geloof ik. Ik ben zelf één keer als uitsupporter met Portugese vrienden bij een wedstrijd van Marseille tegen Vitória de Guimarães geweest. In het vak was het hartstikke gezellig, maar om het stadion in te komen is best wel beangstigend. Als een spelersbus dan wordt bekogeld, zoals bij Lyon en Feyenoord is gebeurd, zegt dat eigenlijk alles. Dan kun je als uitsupporter beter niet gaan. Dat is heel zuur, maar van de laatste zeven Europese thuiswedstrijden van Marseille zijn er vijf uit de hand gelopen.”

Het Stade Vélodrome van Marseille was in september en oktober ook het toneel van zes wedstrijden tijdens het WK Rugby in Frankrijk. Van Wessem vindt het opvallend dat er daar geen ongeregeldheden hebben plaatsgevonden. “Dat is geweldig verlopen. Daar liepen de Engelse, Argentijnse, Zuid-Afrikaanse en Franse supporters door elkaar in de haven. Bij een voetbalwedstrijd zou je dat je totaal niet kunnen voorstellen. Het tuig dat met stenen naar spelersbussen gooit woont nog steeds in Marseille, maar om de een of andere reden is het rondom deze rugbywedstrijden telkens goed gegaan.”

De verslaggever benadrukt dat Olympique Marseille in Frankrijk een mythische status heeft. “In Nederland denkt iedereen waarschijnlijk: ze hebben een keer een Europa Cup gewonnen, maar daarna dertig jaar niks. Als je echter kijkt naar de populariteit onder supporters is Olympique Marseille veel groter dan Paris Saint-Germain. Ik heb jaren in Parijs gewerkt, maar zelfs op de redactie was Marseille gewoon de club die gesupport werd. Marseille is dus echt geliefd in Frankrijk en daarnaast heeft iedereen een zwak voor Saint-Étienne door hun successen in de jaren ‘70.”

Verwachtingen van de wedstrijd
Van Wessem verwacht dat Ajax een prima kans maakt om donderdag een overwinning op Marseille te boeken, zeker als de Amsterdammers erin slagen om onder de druk van Marseille uit te voetballen. “Ajax heeft opvallend goede resultaten geboekt in het Stade Vélodrome. Ze hebben er drie keer Europees gespeeld tegen Marseille en twee keer gewonnen. In 1971 won het Ajax van Johan Cruijff en Piet Keizer met 1-2 en in 1988 in de halve finale van de Europa Cup 2 werd het 0-3, toen was John van ‘t Schip aanvoerder en ook een van de leiders van die ploeg.”

“Ajax moet op een gegeven moment voor de overwinning gaan, terwijl Marseille op de counter wil toeslaan. Met een gelijkspel hebben zij ook nog alles in eigen hand. Franse ploegen zijn er wel bedreven in om wedstrijden dood te maken. Daarom is de Ligue 1 ook minder aantrekkelijk dan de meeste andere topcompetities. Franse clubs zijn er vooral heel goed in om tegenstanders niet te laten voetballen. Ik denk dat beide ploegen heel goed aan elkaar gewaagd zijn, al zou het mij niet verrassen als Marseille voor eigen publiek implodeert, want het is gewoon heel fragiel, dat bleek ook tegen Strasbourg. Dan kan het zomaar zijn dat Gattuso de kerst niet haalt. Op die twee wedstrijden tegen AEK na heeft hij eigenlijk nog niet gepresteerd.”

Dat Ajax momenteel op een teleurstellende achtste plaats in de Eredivisie staat zegt Van Wessem niet zoveel. “Ik verwacht dat Ajax in de tweede seizoenshelft alleen maar beter wordt. Mochten ze derde in de Europa League-poule worden en doorstromen naar de knock-outfase van de Conference League, dan denk ik dat ze dat toernooi ook weleens kunnen winnen. Dan is Ajax toch de club met vijf verschillende Europese bekers, al hopen ze daarna natuurlijk nooit meer in de Conference League te hoeven spelen.”

“Als je de deelnemers van de Conference League ziet, moet Ajax daar toch eventueel wel de halve finales kunnen halen”, stelt Van Wessem. “Osasuna is als Spaanse vertegenwoordiger al uitgeschakeld. Aston Villa met Unai Emery is de enige echte lastige overgebleven ploeg. De Europa League wordt wel echt zwaar. Stel dat ze toch nog tweede eindigen in de poule, dan spelen ze in februari de tussenronde tegen een nummer 3 uit de groepsfase van de Champions League.”