‘Ik was ook zo’n YouTube-clown die keeperstrainingen van internet plukte’

SYDNEY - Vitas Males (36) droomde van een carrière als profvoetballer, maar was in eigen woorden een ‘gemankeerde keeper’. Hij speelde voor SV Blerick en RNK Split en beleefde nog een paar kortstondige en mislukte avonturen en stages bij bvo's in binnen- en buitenland. “Ik heb leuke dingen meegemaakt als speler, maar toen ik 22 jaar was, dacht ik: als ik niet goed genoeg ben om mijn brood hiermee te verdienen, is het dan een slim idee om door te gaan?” De vraag stellen was hem beantwoorden. Males stopte en belandde in de toeristische sector van Ibiza, maar keerde later terug in de voetballerij. Vandaag deel III: over de revolutionaire keeperstrainingen van Tottenham Hotspur.

Door Gijs Freriks

Het eerste deel van het interview met Vitas Males, waarin hij vertelt over zijn tijd bij NEC en over zijn avonturen in China, Roemenië en Kroatië, is hier terug te lezen.

Males is sinds het najaar van 2015 de keeperstrainer van Sydney United 58 FC op het tweede niveau van Australië. Hij moet Thomas Manos daar klaarstomen voor het grote werk. De 21-jarige Manos is de doelman van de beloften van the Socceroos en wordt in eigen land een grote toekomst voorspeld. Males onderwerpt Manos nu al zo’n twee jaar aan zijn trainingen, maar sinds kort richt hij die sessies anders in. “Ik dacht dat ik het wel redelijk wist, maar wat ik daar heb gezien, slaat werkelijk alles”, aldus Males. Met ‘daar’ bedoelt hij het trainingsveld van Tottenham Hotspur. Males bracht begin oktober een bezoek aan the Spurs en raakte diep onder de indruk van keeperstrainer ‘Toni’ Jiménez. “Sinds ik er ben weggegaan, moest ik twee weken lang nadenken over wat ik allemaal gezien en gehoord had en over hoe ik training moest geven. Jiménez is echt een pionier. Ik probeer zijn filosofie nu ook toe te passen en merkte de resultaten al binnen een week.”

Ten tijde van het interview staat Tottenham Hotspur in de Premier League na negen speelronden op een derde plaats. De veel scorende Harry Kane neemt de meeste complimenten in ontvangst voor de prima seizoenstart van de Londenaren, maar het succes kan ook voor een groot deel op het conto worden geschreven van Hugo Lloris. Met slechts zes tegendoelpunten kan alleen Manchester United in defensief opzicht betere cijfers overleggen. Die uitstekende cijfers zijn in de ogen van Males geen toeval. “Tottenham heeft in de laatste twee seizoenen steeds de minste doelpunten hoeven incasseren, vorig seizoen slechts 26 in 38 wedstrijden. Veel heeft met geld te maken, dat snap ik. Maar het gaat ook om filosofie.”

Wat maakt de keepersfilosofie bij Tottenham zo bijzonder?
“Het is heel moeilijk om gericht keeperstraining te geven. Iedereen kan een keeper wel moe maken, maar het is moeilijk om een keeper scherp te houden. Je moet jezelf afvragen: hoe kan ik een doelman beter maken? Dan wordt het interessant. Keylor Navas is al jaren goed en wordt misschien beter omdat hij vaak speelt. En ondanks dat een Michel Vorm minder speelt dan voorheen, is hij wel een betere keeper geworden sinds hij bij Tottenham zit. Daar ben ik heilig van overtuigd. Hij viel bijvoorbeeld in tegen Liverpool en haalde het niveau van Lloris, terwijl hij lang niet meer gespeeld had. Ik vroeg mij af hoe dat kan en wilde daarom eens een kijkje in de keuken nemen bij Tottenham. Vorm, een vriend van mij, regelde een afspraak. Kijk, David de Gea wordt vaak genoemd als de beste keeper van de wereld. Lloris is niet iemand van de uitstraling en de social media, maar puur voetballend en op basis van de stats is er momenteel geen betere. Zowel Lloris, Vorm als Paulo Gazzaniga is beter geworden dankzij de trainingen van Giménez.”

“Ik heb naderhand met Vorm en Lloris gesproken en toen ik vroeg wie volgens hen de beste keeperstrainer is, gaven ze aan dat Giménez een van de allerbeste keeperstrainers is met wie ze ooit hebben samengewerkt. Ik heb ook nog samen met Giménez in een vergaderzaal gezeten waarin hij zijn laptop openklapte om mij te vertellen over het keepersvak. Het was alsof ik met de Albert Einstein van het keepersvak in een ruimte zat. Hij liet een complete filosofie over keepers op mij los. Je denkt dan nog: ‘het zal allemaal wel’. Maar toen liet hij alle statistieken en beelden zien… hij had op zijn laptop twee- tot drieduizend pagina’s opgeslagen met informatie en data waar hij zijn trainingsregime op baseert. Niets wordt aan het toeval overgelaten. Hij heeft in zijn carrière de tijd genomen om het spel te benaderen vanuit een filosofisch en ‘game related’ perspectief, dat is het grote verschil met de meeste keeperstrainers.”

Waarin uit zich die filosofische en ‘game related’ benadering?
“Je moet je allereerst afvragen waarom iemand keeperstrainer wordt. Soms heb je een clubicoon die tien jaar reservekeeper is geweest en na zijn loopbaan in een zwart gat dreigt te vallen. Een club zegt dan vaak: ik laat hem keeperstrainer worden en dan zitten we voorlopig goed. Maar je wil een keeper toch beter maken? Veel clubs doen wat dat betreft maar wat. Bij een keeperstraining moet je jezelf afvragen: is een bepaalde oefenvorm ‘game related’, gaan we deze situatie terugzien op het veld? Een voorbeeld: ik leg als trainer zes ballen neer en schiet die allemaal in de rechteronderhoek. Dat is het. De keeper weet waar de bal gaat komen en wat die moet doen. Dat is niet wedstrijdgerelateerd. Je krijgt in een wedstrijd ook geen zes ballen in de rechterhoek omdat de tegenstander dat heeft aangekondigd. 98 procent van de keeperstrainingen bij de grootste clubs heeft niets te maken met wat je in de wedstrijd doet.”

“Een ander voorbeeld: als trainer schiet ik de bal in de handen van de keeper, waarna die de ballen naast het doel achter de lijn gooit. De volgende bal weer, de volgende bal weer. Maar als je de bal in de wedstrijd gevangen hebt, geef je toch ook geen corner weg? Je moet de vrije man zoeken, die moet je inspelen door te gooien, rollen of trappen. Vanaf de grond of vanuit de handen. Als je op de training een bal vangt, moet je opstaan en nadenken, de vrije man zoeken. En wat gebeurt er als je de bal in eerste instantie niet hebt gevangen? Dan volgt er een rebound en is de keeper die even niet aan de beurt is de spits. In een wedstrijd loert een spits immers ook op die losgelaten ballen. Je vraagt om een andere ‘mindset’ bij keepers.

Het tweede deel van het interview met Vitas Males, waarin hij vertelt over Sydney United 58, het ‘Ajax van Australië’, is hier terug te lezen.

Het nabootsen van wedstrijdsituaties klinkt heel vanzelfsprekend.
“Veel is vanzelfsprekend. Als iets vanzelfsprekend is, denken mensen dat het goed is. Hoeveel mensen hebben niet gedacht dat sigaretten gezond voor je waren en aan het begin van deze eeuw werd alcohol nog gebruikt als medicijn. Wat ik daarmee wil zeggen, is dat het keepersvak de afgelopen tien, vijftien jaar is veranderd, maar dat de keeperstraining daarom ook anders aangepakt moet worden. Er is nooit een specifieke opleiding geweest voor het opleiden van keepers. De KNVB geeft sinds anderhalf, twee jaar wel begincursussen, maar zal die cursussen de komende tien jaar moeten blijven ontwikkelen. Een eerste versie heeft immers altijd mankementen, of het nu een cursus, een auto of een iPhone is. Overigens is mij bekend dat Frans Hoek met nieuw materiaal komt, dus ik ben benieuwd wat voor format dat zal zijn.”

“Bovendien: als je tien jaar lang bij een club hebt gekeept, op een bepaalde manier les hebt gekregen en daarna zelf de keepers gaat trainen: hoe kan je van zo’n persoon verwachten dat die het anders gaat doen? Als je tien jaar lang bij een Italiaans restaurant hebt gewerkt, maak je de spaghetti ook zoals de chef het deed. En als mensen zeggen dat het smaakt, dan smaakt het. Ik ga ook niet zeggen dat iets goed of slecht is. De een houdt bij wijze van spreken van spaghetti en de ander van Thais. Er zijn verschillende manieren. Maar je moet je wel afvragen: waarom wordt iemand keeperstrainer? En is het allemaal nog goed genoeg? Ik deed er zelf trouwens ook aan mee, was ook zo’n YouTube-clown die keeperstrainingen van internet plukte en die aan mijn keepers gaf. Bijvoorbeeld trainingen op het strand of met golfballetjes. Ik dacht: die oefenvormen zijn goed, want ze zien er spectaculair uit en de keepers vinden het ook leuk om te doen.”

“Maar als je er kritisch naar kijkt: welke filosofie hanteer je daarbij? Als je een sessie moet plannen, dan moet die ‘game related’ zijn. Ik ben altijd veel bezig geweest met het keepersvak, doe cursussen voor de FIFA en ben bij veel clubs langsgegaan om te kijken hoe zij het aanpakken. Ik ben bijvoorbeeld bij Barcelona geweest, maar dat valt in het niet bij wat ik bij Tottenham allemaal gezien heb. Ze gaan er daar vanuit dat je iedere ‘movement’ als keeper en speler kan doorontwikkelen. Voor Mauricio Pochettino valt of staat zijn hele tactiek ook met zijn doelman: de keeper is voor hem de prioriteit, daar begint alles mee. Bij Tottenham gaat het zó diep, zo doet geen enkele club het, geloof me. En dan heb ik nog maar tien procent gezien van wat we doen. Daardoor ben ik in relatief korte tijd ook een pionier geworden van de Tony Giménez-methode.”

Heb je, omdat je zó onder de indruk bent geraakt van Giménez, niet de behoefte om zijn methode van de daken te schreeuwen?
“Dat idee heb ik wel, maar mensen vallen vaak terug op oude patronen, zeker in de voetbalwereld. Ik kan wel iets gaan roepen en het van de daken schreeuwen, maar als een Ed de Goey of Edwin van der Sar in een interview zegt dat zij altijd op de oude manier hebben getraind en toch ook goede keepers zijn geworden, tja, dan is die hele filosofie al ‘kapot’. Maar goed: hoe hard heeft Julian Nagelsmann niet moeten roepen voordat hij serieus genomen werd? Hij heeft veel tegenstand gekregen, mensen houden niet zo van methodologie. Maar persoonlijkheden en types à la Nagelsmann zijn de pioniers in de voetballerij die de boel op hun kop kunnen zetten. Ik snap wel dat Tottenham de filosofie verder voor zichzelf houdt. Een kok verklapt zijn geheime recept ook niet.”

Wat viel je verder op aan je bezoek aan Tottenham Hotspur?
“Over alles is nagedacht, tot in de kleinste details. Je komt ook niet zomaar binnen bij Tottenham, niet als journalist en niet als trainer. Ook als je een dagje wil meelopen: forget it. De beveiliging op de deuren gaat daar met een vingerscan. De spelers van het eerste elftal hebben met hun eigen vingerafdruk toegang tot hun kleedkamer. De jongens van het tweede elftal kunnen de spelers van het eerste in een deel van de wandelgangen zien lopen, maar kunnen de kleedkamer van het eerste nooit in vanwege die vingerscans. Daarnaast zijn de kleedkamers van elkaar gescheiden met een soort glaswand. Zo zien de jonge spelers het eerste elftal en voelen ze dat ze er zó dichtbij zijn; zo worden ze getriggerd.”

“Alleen in een corridor van de wandelgangen kunnen de spelers van 1 en 2 elkaar fysiek treffen. Daar is over nagedacht. Het is allemaal zó uniek, heel professioneel. Als je geblesseerd bent, dan kijk je vanuit de gym uit op de velden. Dat heeft allemaal te maken met psychologie. Ook vanuit het zwembad kijk je uit op het veld, alles is gericht op de negen velden die ze daar hebben liggen. Je moet je afvragen wat voor impact dat op je heeft: je bespioneert een groepsproces, een elftal met spelers en maakt daar zelf geen deel van uit. Ze hebben er overigens ook een veld liggen dat qua afmetingen en de lengte van de sprieten identiek is aan het gras op Wembley. En als ze tegen Arsenal spelen, zorgen ze dat een veld zo wordt geknipt dat het de mat van Arsenal nabootst. Heel indrukwekkend.”

“Wat verder heel goed is bij Tottenham, is de atmosfeer. Je bespeurt er geen arrogantie, geen mensen die naast hun schoenen lopen. Toen ik bij Tottenham binnenkwam, nam Pochettino een uur de tijd om met mij te zitten om te praten over het voetbal en het leven. Spelers en personeel kwamen naar mij toe om zich voor te stellen. Er heerste een prettige, nette atmosfeer. Normaal gesproken zie je egotrippers en een bepaalde arrogantie, maar niets van dat alles.” Op de terugweg zat Males van alle opgedane kennis bijna suizebollend in het vliegtuig, zoals hij eerder in dit interview vertelde. Hij meldde zich weer in Australië om zijn keeperstrainingen bij Sydney United 58 FC te vervolgen. En dat die club qua grootte in niets te vergelijken valt met Tottenham, dat maakt Males niets uit. Want zoals hij eerder al aangaf: het gaat niet om geld, maar om filosofie. En in dit geval om de filosofie van de 47-jarige Spanjaard Antonio Jiménez Sistachs.