‘Ik heb bij Ajax blessures gefaket, omdat ik bang was voor het geschreeuw’

Shayne Pattynama maakte in april een enigszins onverwachte transfer. Middenin het seizoen liet de 23-jarige linksback Telstar achter zich om de stap naar het hoogste niveau van Noorwegen te maken. Bij Viking FK beleefde de voormalig jeugdspeler van Ajax een uiterst succesvol eerste seizoen en zag hij van dichtbij hoe zijn twee teamgenoten wereldnieuws werden. “Die ruzie tussen onze keeper en verdediger gebeurde letterlijk voor mijn neus, heel bijzonder om mee te maken.”

Door Jordi Tomasowa

“Het leven is hier duurder dan in Nederland”, zegt Pattynama lachend. “Ik deed laatst boodschappen. Kocht ik druiven, zalm, granola en daar betaalde ik bijna vierhonderd Noorse kronen voor, omgerekend zo’n veertig euro.” Het is een van de weinige negatieve punten die hij kan bedenken sinds hij driekwart jaar geleden de overstap van Telstar naar het Noorse Viking maakte. Het seizoen werd afgelopen weekend afgesloten met een uitzege op bezoek bij Tromsø (0-2). Net terug in Nederland en beginnend aan zijn vakantie, is het voor Pattynama een mooi moment om stil te staan bij zijn eerste buitenlandse avontuur. “Het is snel gegaan, hè? Van de Keuken Kampioen Divisie naar Europees voetbal.”

Twee dagen geleden is Pattynama met de auto vanuit Stavanger, de stad waar Viking zijn thuiswedstrijden speelt, naar Nederland gereden. “Nu ik een grote vakantie had, dacht ik: ik ga gewoon met de auto in plaats van het vliegtuig. Dat was prima, ik zet wat muziek op of bel met vrienden of familie. Normaal gesproken doe je er veertien uur over, maar ik heb een elektrische auto, dus ik moest hem vier keer opladen. Ik ben twee dagen geleden gaan rijden vanuit Stavanger naar Kristiansand, dat is drie uur. De volgende ochtend heb ik de veerboot naar Denemarken gepakt en vanuit daar doe je er normaal acht uur over om naar Nederland te rijden.”

Via enkele omwegen heeft Pattynama de weg naar de Noorse top behaald. Als kleine jongen deed hij tweemaal aan talentendagen van Ajax mee. “Ik was vrij jong en klein, dus de eerste keer werd ik helaas niet aangenomen. Een jaar later werd ik weer uitgenodigd voor de talentendagen. Ditmaal verliep het wel succesvol. Patrick Ladru nodigde mij en mijn ouders uit op zijn kantoor en toen kreeg ik te horen dat ik in de E3 mocht voetballen. Het was een droom die uitkwam, we waren op dat moment alle drie door het dolle heen.” Pattynama speelde uiteindelijk drie jaar in de jeugdopleiding van Ajax. Alhoewel hij veel mooie herinneringen aan deze tijd heeft overgehouden, had hij het ook moeilijk met bepaalde dingen. “De buitenlandse toernooien of trainingen van Dennis Bergkamp en Simon Tahamata vergeet je niet zo snel, maar ik was acht jaar. Je komt in de wereld van het betaald voetbal, dan komt er ook een bepaalde druk bij kijken. Het is Ajax, dus iedereen verwacht dat het goed gaat en dat je wint.”

“Ik was wel een gevoelig jongetje, dus ik heb ook wel tijden meegemaakt dat ik wat bang was”, bekent Pattynama. “Ik kan ook wel eerlijk zijn dat ik trainers mee heb gemaakt bij Ajax die, als ik het netjes uit moet drukken, niet heel goed met kinderen om konden gaan. Zij waren heel streng. Ik zat zelf in de E3 en trainde ik met enkele teamgenoten weleens met een hoger team mee. Dan deed de trainer van de E2 heel denigrerend naar spelers uit mijn elftal. Dan kreeg je opmerkingen als: ‘Dit is E3-tempo’. Telkens als iemand uit ons team iets fout deed, kreeg diegene volle bak geschreeuw naar zijn hoofd. Ik weet echt wel dat de eisen hoog zijn bij Ajax..”, waarna hij kort een stilte laat vallen. “Heel eerlijk, ik heb meerdere keren op trainingen een blessure gefaket, omdat ik bang was voor het geschreeuw van die trainers. Ik weet nog dat heel veel jongetjes bang waren om dingen fout te doen, Dat is iets waar ik aan terugdenk. Als je die gedachten hebt als kind, is dat niet oké. Ik wil ze geen schop na geven, alsof alles slecht was, want ik heb héél veel mooie dingen meegemaakt. Ik ben heel blij dat ik er drie jaar heb gespeeld.”

Uiteindelijk redde Pattynama het niet bij Ajax. De D3 werd opgeheven en hij behoorde naar eigen zeggen ook niet tot de beste spelers van het team. Via de jeugdopleiding van FC Utrecht belandde de verdediger alsnog in het betaald voetbal. Na twee seizoenen in het beloftenteam te hebben gespeeld, volgde in 2019 een transfervrij vertrek naar Telstar. “Ik had op zich een prima eerste seizoen bij het beloftenteam, alleen wilde FC Utrecht me opnieuw op amateurbasis houden. Ik ben uiteindelijk nog één seizoen gebleven en toen kwam Telstar.”

Pattynama wist Telstar na een korte proefperiode direct te overtuigen. De Keuken Kampioen Divisie-club liet merken vertrouwen in de linksback te hebben, waardoor de keuze om in Velsen-Zuid te gaan spelen snel was gemaakt. Pattynama groeide in het eerste jaar meteen uit tot een vaste waarde in het elftal van trainer Andries Jonker. Ook in zijn tweede seizoen was hij volwaardig basisspeler. Halverwege februari kreeg de linksback na Telstar - NAC te horen over de interesse uit Noorwegen. Hoofd scouting Erik Nevland, oud-speler van onder meer Manchester United, FC Groningen én Viking, volgde hem al twee maanden.

“Ik hoor wel vaker dingen, alleen soms hoor je er daarna helemaal niks meer van”, zegt Pattynama. “Een week later liet Viking daarentegen weten dat ze me direct wilden kopen. Ik had eigenlijk rekening gehouden met een transfervrij vertrek in de zomer. PEC Zwolle, Heracles Almelo en FC Groningen hadden in de winter al contact gezocht met mijn zaakwaarnemer, al was dat nog niet concreet.” Pattynama noteerde na de winterstop twee assists en een goal en was er ‘honderd procent van overtuigd’ om in de zomer een stap naar de Eredivisie te maken. De interesse van Viking bracht hem echter op andere gedachten. “Ze wilden me heel graag, maar écht heel graag. Dat lieten ze ook blijken. Ik had gebeld met de trainer en de technisch directeur. Ze wisten alles over mij te vertellen: wat mijn kwaliteiten zijn, waar ik aan kon werken, waarom ik zo goed in het team pas. Ik ben best wel een gevoelsmens, dus ik dacht: dit is misschien wel iets heel moois.”

Het geeft mij ook een goed gevoel als mensen moeite voor je doen en dat laten blijken”, vervolgt Pattynama. “Ik had ook het idee dat ik mijzelf daar kon ontwikkelen, dus dat was ook belangrijk.” Eventuele aanpassingsproblemen ervoer de linksback niet, mede doordat hij iemand is die makkelijk opgaat in een nieuwe groep. “Het werd me heel gemakkelijk gemaakt, er was een hele gemoedelijke sfeer en het team is heel chill. Vanaf het moment dat ik er kwam, namen alle jongens me op in de groep. Na de eerste week had ik het gevoel alsof ik hier al zes maanden speelde. Het was voor mij heel makkelijk settelen. Bij Telstar hadden we ook een heel leuk team, maar dit was de eerste keer dat ik in een selectie kwam die zó hecht is, dat is eigenlijk niet uit te leggen. We willen met zijn allen vooruit, iedereen doet er alles aan om met elkaar resultaten te halen.”

Over de faciliteiten bij Viking is Pattynama goed te spreken. “In het stadion kunnen 18.000 man. Daar trainen we ook. We hebben een eigen gym, een hele goede medische staf met veel fysio’s en masseurs. Daarnaast hebben we ook een grote technische staf en de trainingen worden gefilmd. Eigenlijk alles wat je nodig hebt is er.” Ook voor de fans heeft Pattynama louter lovende woorden over. “We hebben hele fanatieke, trouwe supporters. Vorige week speelden we onze laatste competitiewedstrijd, moesten we uit naar Tromsø, dat is helemaal in het noorden. Alles bij elkaar is dat met het vliegtuig zo’n vier uur reizen. Waren er vierhonderd mensen meegegaan, het uitvak zat helemaal vol. Dat gebeurt bijna nooit in Noorwegen, maar we doen het natuurlijk heel goed, dus dat helpt ook wel mee.”

Viking eindigde halverwege december derde in de Noorse Eliteserien, op zes punten van kampioen Bodø/Glimt. Na een wisselvallige seizoensstart kreeg de ploeg van trainer Morten Jensen de smaak te pakken. “Op een gegeven moment hadden we een reeks dat we acht wedstrijden achter elkaar wonnen, waardoor we op drie of vier punten van Bodø/Glimt kwamen. Als we dat onderlinge duel hadden gewonnen, zouden we echt voor het kampioenschap meedoen. We kwamen ook 1-0 voor, maar uiteindelijk verloren we helaas met 1-3.” Ondanks het mislopen van het kampioenschap kan Viking tevreden terugkijken op het afgelopen seizoen. Voor het eerst in veertien jaar eindigde de club weer eens in de top drie in de Eliteserien. “Gisteren kregen we ook te horen dat we het hoogste puntenaantal uit de clubgeschiedenis hebben gehaald. Het leeft heel erg in Stavanger.”

Met het behalen van de derde plaats verzekerde Viking zich het komende seizoen van Europees voetbal. Pattynama mag zich opmaken voor play-offs voor de Conference League. “Ik had het eerlijk gezegd niet verwacht. Een klein jaar geleden speelde ik nog in de Keuken Kampioen Divisie en nu hebben we ons geplaatst voor Europees voetbal. Het is een soort van droom, maar de echte droom is natuurlijk de Champions League. Het is in ieder geval een mooie prestatie. Ik ben nog jong, dus zie het als een mooie eerste stap.”

Hebben jullie het behalen van Europees voetbal ook goed gevierd?
“Ja, dat hebben we zeker. Je hebt hier een uitgaansgebied. We zijn met het team, sponsors en supporters naar een soort pub gegaan en hebben het daar tot in de late uurtjes gevierd.”

Merk je eigenlijk veel verschil tussen Noorwegen en Nederland?
“De mensen zijn hier wat meer op zichzelf. Als ik soms even een rondje loop, dan begroet ik mensen, maar dat vinden ze dan heel apart. Noorwegen is een land waar alles heel goed is geregeld, eigenlijk heb ik hier helemaal niks te klagen. Wel een beetje vergelijkbaar met Nederland als je bekijkt hoe goed de mensen het hier hebben.”

Heb je redelijk moeten wennen aan de kou?
“Het valt wel mee. Het is redelijk vergelijkbaar met Nederland, net iets kouder misschien. In Oslo is er bijvoorbeeld geheid sneeuw in de winter, maar hier in Stavanger is dat geen zekerheid. Twee weken geleden hadden we bijvoorbeeld een uitwedstrijd tegen Kristiansund, dat ligt helemaal in het noorden. Toen was het -7, gevoelstemperatuur -12. Dat was vrij koud, even bikkelen. Ik voelde m’n tenen niet meer, maar het is zoals het is. Ik wist dat het in het noorden vrij koud zou zijn.”

Je hebt je eigen appartement in Stavanger. Kun je jezelf goed vermaken in je vrije tijd?
“Vaak als we een training hebben gehad dan doe ik even snel een powernap of kijk een film. Ik bel ook veel met familie en vrienden. Ook heb ik een paar teamgenoten waar ik heel goed mee ben, dus met hen gaan we we ergens wat eten of naar wat winkels. Ik hoef me niet te vervelen, nee. Stavanger is volgens mij de derde grootste stad van Noorwegen na Oslo en Bergen. Er valt hier genoeg te beleven, maar het is vooral zorgen dat ik goed op het trainingsveld en in de wedstrijden presteer.”

Eind november ging Viking viraal, toen doelman Patrik Sigurdur Gunnarsson en verdediger David Brekalo van de Noorse club het diep in blessuretijd met elkaar aan de stok kregen in een wedstrijd tegen Kristiansund. De keeper smeerde zijn eigen ploeggenoot een rode kaart aan door na een duw ietwat overdreven naar de grond te gaan. Ook voor Pattynama, die deze wedstrijd speelde, was het een merkwaardige gebeurtenis. “Dit was bijzonder om mee te maken, het gebeurde ook letterlijk voor mijn neus. Volgens mij zie je mij ook met mijn blonde haren op het filmpje. Ik hield de verdediger die ging duwen tegen.”

Het was echt wereldnieuws”, zegt Pattynama. “Ik kreeg van iedereen appjes. Vrienden vroegen zich af wat er aan de hand was, maar onze keeper en verdediger hebben het na afloop direct met elkaar uitgesproken. Er zijn excuses gemaakt en ze hebben onderling ook geen problemen met elkaar. We stonden eerst 2-1 achter, in de 88ste minuut maakten wij 2-2 en in de 93ste minuut zelfs nog de winnende treffer. We stonden op dat moment derde in de competitie en zij volgden op vier punten achterstand, dus er stond ook echt wat op het spel. Wat nou precies de reden van die ruzie was? Na we in blessuretijd op 2-3 kwamen viel er een bal precies tussen onze keeper en verdediger in. De doelman schold onze centrale verdediger Brekalo de huid vol, omdat hij niet met zijn man mee liep. Het gebeurde allemaal vooral in de emotie door de belangen die er op het spel stonden.”

Pattynama zit momenteel goed op zijn plek in Noorwegen, maar heeft als doel om binnen twee jaar een volgende stap te maken. “Ik wil me eerst hier bij Viking verder ontwikkelen en belangrijk zijn voor het team. In mijn eerste seizoen kwam ik tot vijf assists en twee goals. Ik ben nog geen onbetwiste basisspeler, al ben ik de laatste wedstrijden wel vaak gestart. Als ik nu naar mijn minuten kijk, heb ik een van de beste statistieken van de hele competitie. Elke 110 minuten maak ik een goal of geef ik een assist. Wat dat betreft heb ik een goed jaar gehad, maar ik ben nog lang niet tevreden. Ik zou uiteindelijk wel naar Duitsland willen of terug naar Nederland als er een mooie club komt. Ik geloof dat er nooit een limiet is, dat als je alles stap voor stap bekijkt en doelen stelt voor jezelf, je zo ver kan komen als dat je wilt.”