‘Ik had voor het grote geld kunnen gaan, was ik daar gelukkig van geworden?'

Nederlandse profvoetballers zijn in alle uithoeken van de wereld te vinden, van de spotlights van de grote Europese competities tot de meer avontuurlijke dienstverbanden op andere continenten. In de rubriek Over de Grens spreekt Voetbalzone wekelijks met een speler die buiten de landsgrenzen actief is. Met deze keer aandacht voor Mart Lieder, die in januari een fraaie transfer binnen Denemarken maakte en tegenwoordig het shirt draagt van drievoudig kampioen Odense BK.

Door Chris Meijer

Na bijna tien weken letterlijk te hebben zitten wachten op duidelijkheid over het al dan niet doorgaan van de Deense Superligaen, was de rentree van Lieder uiteindelijk van korte duur. In zijn eerste wedstrijd in 85 dagen, op bezoek bij Aarhus GF, moest hij zich al na 47 minuten spelen laten vervangen wegens een blessure, die hem nu al ruim een maand aan de kant houdt. “Dat is niet leuk. Het is sowieso vervelend, maar ik heb nu natuurlijk een lange tijd stilgezeten en dan sta je te trappelen om weer te beginnen. Maar ja, het is niet anders”, verzucht Lieder. Terwijl het handbalseizoen van verloofde Tess Wester, de keepster van het Nederlands team, begin mei al definitief beëindigd werd, bestond er lang onzekerheid over het restant van de Deense voetbalcompetitie. Dat weerhield het stel ervan om terug te keren naar Nederland, aangezien ze dan bij terugkomst twee weken in quarantaine moesten én in die periode vanwege het negatief reisadvies mogelijk niet doorbetaald zouden worden. “We zijn naar Denemarken gekomen voor de sport en niet omdat we het nu zo leuk vinden hier te wonen. Als alles qua sport wegvalt, zit je hier maar en is alles heel saai.”

Lieder en Wester hielden er samen een streng trainingsregime op na en toen het licht voor de Superligaen en groepstrainingen begin mei eenmaal op groen ging, moesten de clubs een voorbereiding van normaal gesproken een week of zeven in veertien dagen proppen. “We hebben snel moeten aanpoten, je ziet bij heel veel clubs blessures. Dat wijzen de cijfers ook wel uit. Er is weinig tijd geweest om je lichaam klaar te maken om te presteren. Alle teams willen zo goed mogelijk uit de coronacrisis komen en fysiek zo sterk mogelijk zijn, dus wellicht dat er hier en daar te hard getraind heeft”, zo plaatst de dertigjarige spits, die naar eigen zeggen wel blij is dat er weer gevoetbald wordt, een kanttekening. “Je weet niet wat het straks oplevert, als sporter is je lichaam je instrument. Hoeveel blessures gaan erbij komen? Worden carrières op het spel gezet om het allemaal maar af te kunnen maken? Ik heb er niet genoeg verstand van om daar een oordeel over te kunnen geven. Het zijn wel vragen die bij je opkomen, bij veel spelers. Natuurlijk wil iedereen spelen, niemand vindt het leuk om af te wachten, thuis te zitten en in aparte groepjes te trainen. Maar er is ook niemand die langdurig geblesseerd wil raken om zijn carrière daarmee op het spel te zetten.”

Als een van de snelste landen in Europa is Denemarken op voetbalgebied bezig om terug te keren naar een ‘normale situatie’. Waar Lieder zijn eerste wedstrijd tegen Aarhus nog speelde voor publiek dat via een videowall (‘dat was wel leuk, maar ik moet zeggen dat je er niet zoveel van meekrijgt als je aan het spelen bent’) meekeek, zijn toeschouwers nu inmiddels in beperkte aantallen weer welkom. Zelfs tijdens de normaal heetgebakerde derby tussen Bröndby IF - FC Kopenhagen bleef iedereen netjes op afstand van elkaar, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de wedstrijd tussen Partizan Belgrado en Rode Ster Belgrado in Servië. “Als er gescoord wordt, wordt er wel gejuicht hoor. Ik hoorde dat je in Nederland moet fluisteren als er gescoord wordt. Nou, dat gebeurt hier niet. Maar Denen zijn over het algemeen wat braver, ze zullen niet zo snel de regels aan de laars lappen. Taferelen zoals bij de derby van Belgrado zul je in Denemarken niet zo snel zien. Ik denk dat supporters eerder elkaar corrigeren”, zegt Lieder. Zijn woorden worden overigens later op de dag ietwat ingehaald als de bekerfinale tussen SønderjyskE en Aalborg BK stilgelegd moet worden, omdat supporters niet genoeg afstand van elkaar houden. Nadat enkele supporters uit het stadion waren verwijderd en de wedstrijd kon worden hervat, won SønderjyskE de eerste prijs in zijn clubhistorie.

Zonder al teveel fantasie mag die historische prestatie gedeeltelijk op het conto van Lieder worden geschreven, want in oktober schoot hij SønderjyskE kort voor tijd naar de kwartfinale ten koste van Bröndby IF. Aanvankelijk was het de bedoeling dat hij het seizoen zou afmaken bij de club uit Haderslev en deze zomer transfervrij de overstap zou maken naar Odense BK, maar het winterse vertrek van Bashkim Kadrii naar het Saudische Al-Fateh veranderde de oorspronkelijke plannen. “Ze wilden een nieuwe jongen voor hem in de plaats. Ik zou in de zomer toch al komen, dus dan is het logisch dat je gaat proberen om de eerste keuze al binnen te halen. Er is vorig jaar ook onderhandeld, maar toen wilde SønderjyskE me niet laten gaan. Dan moet je blijven waar je zit en doorgaan. Afgelopen zomer ging dat hetzelfde. In januari kozen er eerst voor om me transfervrij te laten gaan, maar door bepaalde omstandigheden hebben ze me toch verkocht.”

Na anderhalf tot twee jaar bij SønderjyskE te hebben gespeeld, voelde Lieder zich klaar voor de volgende stap in zijn loopbaan richting een grotere club. “Meer supporters, een grotere historie, normaal gesproken speelt Odense de play-off om het kampioenschap. Dit was gewoon een stap hogerop, het is ook allemaal iets professioneler. Over SønderjyskE heb ik niks te klagen, maar hier heb je bijvoorbeeld een aparte man voor de mediazaken en een fotograaf rondlopen op iedere training”, vertelt hij over zijn nieuwe werkgever, waar hij tot medio 2022 heeft getekend. Een bijkomend voordeel is dat Lieder al twee jaar in Odense woont. Zijn verloofde speelt sinds 2018 voor Odense Håndbold en omdat er in Haderslev weinig te beleven valt, besloot Lieder dagelijks een kleine twee uur te reizen richting SønderjyskE.

“Die tijd kan ik nu thuis of extra op de club gebruiken. Ik heb er nooit een geheim van gemaakt dat ik een stap hogerop wilde toen ik bij Sonderjyske tekende. Ik deed het goed, ik was belangrijk, speelde alles, verzorgde doelpunten en assists en vanaf de eerste dag is er interesse geweest. Dus ik denk dat ik klaar was voor nog een stap. Natuurlijk is het ideaal geweest dat het Odense is geworden, maar ik had het niet gedaan als het niet bij me had gepast. Ik wilde niet koste wat het kost naar Odense. Dat was hetzelfde toen ik van Nederland naar Denemarken ging: ik wilde niet koste wat het kost in Denemarken spelen”, verwijst Lieder naar het besluit om FC Eindhoven in de zomer van 2018 te verruilen voor SønderjyskE. Eigenlijk voor het eerst in zijn loopbaan lag de voetbalwereld destijds aan zijn voeten, nadat hij zich tot topscorer had gekroond in de Eerste Divisie. Zelf wist Lieder al langer dat ‘hij doelpunten kon maken’ en het seizoen 2017/18 vormde een fraaie beloning voor het harde werk dat hij jarenlang leverde, bijvoorbeeld om op 21-jarige leeftijd nog de stap van de amateurs naar het profvoetbal te kunnen maken.

Na in de jeugdopleiding van FC Volendam te zijn afgevallen, knokte Lieder zich via de amateurs van Hollandia, AFC, FC Purmerend en Purmersteijn terug naar het profvoetbal bij Vitesse. “Ik heb in het begin bij Vitesse mijn best moeten doen om aan te haken bij die andere jongens, om mee te kunnen met het niveau van de groep. Maar ik heb nooit het idee gehad dat ik me extra moest bewijzen. Ik heb de hele jeugdopleiding bij FC Volendam doorlopen, dus ik wist heus wel wat er gevraagd werd als voetballer. Natuurlijk was het een aparte overstap, daar moet je mentaal sterk voor zijn. Maar dat moet je ook zijn als je twee keer van een kruisbandblessure moet terugkomen. Of als je je na een stap terug naar FC Eindhoven weer omhoog weet te werken. Ik heb wat dat betreft wel laten zien dat ik mentaal veerkrachtig ben en sterk in mijn schoenen sta.” Namens Vitesse, RKC Waalwijk en FC Dordrecht speelde Lieder 56 wedstrijden in de Eredivisie, alvorens hij bij het Zwitserse FC Aarau zijn eerste buitenlandse avontuur aanging.

“Zwitsers zijn hele vriendelijke mensen, maar wat afstandelijker. Ik zat daar ook alleen en ben hier vanaf dag één samen geweest, dus dat is ook anders. Het was een andere stap op een totaal ander moment in mijn leven, dus niet te vergelijken. Als ik nu met Tess die overstap naar Zwitserland had gemaakt, was dat totaal anders uitgepakt. Alles was heel goed georganiseerd, net als in Denemarken. Ik zeg ook weleens tegen vrienden: ‘Ik heb twee buitenlandse avonturen gehad, maar ik heb niet het gevoel dat ik in verweggistan heb gezeten’. Dat is natuurlijk ook niet zo, want het is allebei een uurtje vliegen. Maar het is gewoon enorm te vergelijken met Nederland. Het is alleen wat duurder”, vertelt Lieder over het jaar in het noorden van Zwitserland. Hij keerde vervolgens terug naar Nederland, om bij FC Eindhoven voor het eerst in zijn loopbaan in de Keuken Kampioen Divisie te gaan spelen.

Onder trainer Wilfred van Leeuwen veranderde in het tweede seizoen zijn rol. Waar hij voorheen als een, in zijn eigen woorden, ‘lopende, werkende spits die de hoeken indook’ de nodige ‘energie verspilde’, moest hij zich onder Nascimento gaan richten op de box. “Nou ja, toen kwam vooral voor de bevestiging voor de buitenwereld dat ik veel doelpunten kan maken. Dat wist ik zelf al, of tenminste, ik had het gevoel dat ik het in me had”, knikt Lieder, die in seizoen 2017/18 dertig doelpunten maakte en de clubs in Duitsland, België, Engeland, Turkije en Nederland voor het uitkiezen had. In de media werd het als vanzelfsprekend gepresenteerd dat hij voor SønderjyskE koos, omdat zijn verloofde in dezelfde zomer een overstap naar Denemarken maakte.

“Als er geen club was geweest die mij aansprak of andersom, was ik niet naar Denemarken gegaan. Natuurlijk maakte het feit dat Tess naar Denemarken ging het aantrekkelijker voor mij om ook te gaan. Maar als ik geld toe had moeten leggen om in Denemarken te spelen, was het natuurlijk niet gebeurd. Het sportieve én privé-aspect heeft de doorslag gegeven. Ik had ook voor het grote geld ergens anders naartoe kunnen gaan, maar was ik daar gelukkig van geworden? Had ik daar beter gespeeld? Ik denk het niet. Ik had veel clubs om uit te kiezen, maar ik heb deze keuze gemaakt en daar heb ik geen spijt van. Ik zag genoeg perspectief om stappen te maken.” De eerste stap binnen Denemarken is met zijn transfer naar Odense gezet. Bij zijn nieuwe club moeten de doelpunten zo spoedig mogelijk weer aaneen worden geregen. Het is de bedoeling dat Lieder bij Odense dezelfde rol krijgt als bij FC Eindhoven, al was dat bij SønderjyskE in eerste instantie ook het plan. Onder druk van de resultaten werd de speelstijl aangepast, waardoor Lieder het gros van zijn wedstrijden als enige spits in de formatie van SønderjyskE speelde.

Met een beetje geluk speelt Lieder volgend seizoen Europees voetbal met Odense. OB kwalificeerde zich niet voor de kampioenspoule en eindigde in een van de twee degradatiepoules bovenaan in een groep met SønderjyskE, Lyngby en Silkeborg. Daardoor is Odense niet alleen gevrijwaard van degradatie, maar kan er via een omweg alsnog een Europees ticket gepakt worden. Eerst moet er afgerekend worden met de nummer twee van de andere degradatiepoule (Horsens of Randers), waarna een eindstrijd wacht met de winnaar van de andere halve finale. De winnaar van die finale neemt het ten slotte op tegen Aarhus, de nummer drie van de kampioenspoule, in de strijd om een Europees ticket. “Europees voetbal zou heel mooi meegenomen zijn. Het is een vreemde constructie dat de nummer drie van de kampioenspoule zijn ticket nog kan verspelen aan een van de degradatiekandidaten. Maar zo blijft het wel leuk om ergens voor te spelen. Ik kreeg mee dat als we Europees voetbal halen, de zomerstop niet doorgaat. Dan gaat alles in één keer door. Dan moet je kijken hoe lang iedereen fit blijft, maar hopelijk is alles tegen die tijd onder controle”, zegt Lieder enigszins bezorgd. Met een glimlach voegt hij direct toe: “Ik heb er een klein beetje aan geroken met Vitesse, Europees voetbal zijn de wedstrijden waar het om gaat en daar word je alleen maar beter van. Dat zou natuurlijk een hele mooie beloning zijn.”