‘Ik dacht dat hij een prijsvraag had gewonnen en daarom mee mocht doen’

In de miljardenbusiness die de voetballerij tegenwoordig is, is de Premier League de competitie waar het meeste geld in omgaat. Zelfs laagvliegers als Norwich City, Aston Villa, Bournemouth en Watford zijn door de torenhoge televisiegelden die omgaan in het Engelse voetbal in staat om tientallen miljoenen euro’s neer te tellen voor één speler en met onder meer Virgil van Dijk, Sadio Mané, Mohamed Salah, Kevin De Bruyne, Raheem Sterling, Paul Pogba en Harry Kane spelen enkele van de beste en meest begeerde voetballers van dit moment momenteel in de Engelse hoogste afdeling. Dat acteren in de Premier League niet altijd weggelegd is geweest voor slechts een select groepje voetballers blijkt echter uit het verhaal van Ali Dia, die eind 1996 tot ieders verrassing 53 minuten mee mocht doen namens Southampton. De Senegalees is in de bijna 25 jaar na zijn eerste en enige optreden in het shirt van the Saints uitgegroeid tot een fenomeen dat nog altijd voetballiefhebbers over de hele wereld weet te fascineren.

Door Robin Bruggeman

De geschiedenis van Dia en zijn opmerkelijke optreden namens Southampton begint enkele weken voordat hij op 23 november 1996 zijn enige wedstrijd in de Premier League zou spelen. Verschillende clubs kregen in die tijd een telefoontje van iemand die zich voordeed als George Weah. De Liberiaan gold op dat moment als een van de grootste sterren in het internationale voetbal en zonder twijfel de grootste Afrikaanse voetballer tot dan toe. Weah had het jaar ervoor als speler van AC Milan de Ballon d’Or gewonnen en zou naast i Rossoneri ook nog voor clubs als Paris Saint-Germain en Chelsea spelen. Het zogenaamde telefoontje van Weah leidde op de burelen van de meeste clubs in Engeland dan ook tot gespitste oren en onder meer West Ham United, Rotherham United en Gillingham FC kregen iemand die zich identificeerde als de aanvaller aan de lijn. Harry Redknapp, destijds de manager van the Hammers, voelde echter al meteen nattigheid en dat bleek niet zonder reden: “Er bleven maar telefoontjes komen van iemand genaamd ‘Georgie Weah’. George Weah was wereldvoetballer van het jaar, ik zei: ‘Geweldig George, wil je voor West Ham spelen?’ Hij zei: ‘Nee, ik heb een speler voor je.’ Ik dacht: ‘Dit moet wel een grap zijn’”, blikte Redknapp jaren later terug in gesprek met The Guardian.

Degene die zichzelf voordeed als Weah belde niet voor zichzelf, maar om te vertellen dat hij een neef had die ook heel goed kon voetballen. Nadat verschillende clubs geen interesse toonden, had Weah uiteindelijk beet bij het Southampton van manager Graeme Souness. De Engelsman kon in die tijd bogen op een grote reputatie als oud-speler van het zeer succesvolle Liverpool van eind jaren zeventig en begin jaren tachtig en na zijn pensioen werkte hij als trainer bij Glasgow Rangers, Liverpool en Galatasaray. Souness had wel oren naar een speler die werd aanbevolen door niemand minder dan Weah, volgens de verhalen met de Liberiaanse superster samen zou hebben gespeeld bij PSG en naar verluidt ook nog eens dertien interlands namens de Senegalese nationale ploeg achter zijn naam had staan.

‘Geniet jij van een trap in je kloten?’
Dia mocht zich zodoende in Zuid-Engeland melden en van buitenaf beschouwd doorliep de aanvaller een succesvolle proefperiode bij the Saints. Een week nadat hij voor de eerste keer meetrainde met de ploeg van Souness maakte Dia zelfs onderdeel uit van de wedstrijdselectie voor het duel met Leeds United en op de wedstrijddag zelf nam hij plaats in de dug-out. Toen clubicoon Matthew Le Tissier zich na 32 minuten spelen moest laten vervangen met een spierblessure werd het zelfs nog mooier voor Dia, die eerder dan gehoopt zijn Premier League-debuut mocht maken. In de 53 minuten die volgden liet de aanvaller echter weinig dingen zien die je zou verwachten van een profvoetballer en zijn enige kans van de middag eindigde na een zwakke inzet op de doelman van de tegenstander. Vijf minuten voor het einde van de reguliere speeltijd kwam er een einde aan zijn debuut toen Souness hem verving door Kenneth Monkou.

Dia werd door zijn niet bepaald briljante optreden in de uren na afloop van de wedstrijd steeds nadrukkelijker onderwerp van gesprek en Souness lichtte zelf al vrij snel een tipje van de sluier op: “Ik heb hem er vandaag in gebracht terwijl ik hem nooit in de Premier League heb zien spelen. Maar ik heb verder geen spitsen. Of ik hiervan geniet? Geniet je van een trap in je kloten? Dat een speler die ik überhaupt nog nooit in actie heb gezien, laat staan in een wedstrijd, in de Premier League heeft kunnen spelen laat zien hoe het er momenteel aan toegaat bij deze club.” Dia zou zich een dag na de wedstrijd tegen Leeds nog laten behandelen door de fysiotherapeut van Southampton, om vervolgens, een stevige hotelrekening onbetaald achterlatend, met de noorderzon te vertrekken.

‘We wisten na vijf minuten al dat het niets zou worden’
Zo kwam het dienstverband van Dia bij the Saints alweer snel ten einde, maar de club zou nog jaren worden herinnerd aan deze beruchte episode in de clubgeschiedenis. De van het verhaal smullende tabloids kwamen er al snel achter dat Dia niet de speler was die hij zelf had voorgesteld en men kwam in Engeland vrij snel tot de conclusie dat Southampton zich had laten oplichten door een wannabee-voetballer met een vlotte babbel. Nader onderzoek wees echter uit dat Dia wel degelijk een verleden in het profvoetbal had, al had hij gezien het niveau van de clubs die hij voor zijn tijd bij Southampton diende weinig te zoeken in de Premier League. Op het cv van de aanvaller prijken de namen van onder meer FinnPa en PK-35 Vantaa uit Finland, de Duitse laagvlieger VfB Lübeck en Blyth Spartans, dat tegenwoordig op het zesde niveau van Engeland actief is. Na zijn vertrek bij Southampton zou Dia nog uitkomen voor Gateshead en Spennymoor United, om op 32-jarige leeftijd met pensioen te gaan.

Dia is in de decennia na zijn enige optreden in de Premier League een dankbaar onderwerp van grappen en kwinkslagen gebleven en onder meer The Times en The Sun hebben hem bovenaan hun lijstjes met de slechtste Premier League-voetballers ooit gezet. Het verhaal over de speler die zichzelf langs Souness in de hoofdmacht van Southampton heeft gebluft is daardoor een heel eigen leven gaan leiden en de oud-verdediger deed vorige week bij Sky Sports nog maar eens zijn kant van het verhaal uit de doeken. Souness wilde daarbij benadrukken dat hij niet voor de gek is gehouden en dat de keuze om Dia mee te nemen voor de wedstrijd tegen Leeds een bewuste is geweest: “Het is een geweldig en grappig verhaal. Het zit alleen niet helemaal zoals je vaak leest of hoort. Iemand van de club kreeg een telefoontje… George Weahs neef was in Engeland op zoek naar een club. Hij wilde op proef komen. We hadden in die tijd een smalle selectie en er kwamen vaker spelers op proef. Dus deze jongen kwam langs en iedereen die ooit iets in de voetballerij heeft gedaan, weet dat je binnen vijf minuten, zelfs als het een potje vijf tegen vijf betreft, kan zien of iemand wel of niet kan voetballen. Zo wisten we op een maandagochtend na vijf minuten al dat het niets zou worden. Hij was hopeloos”, maakte Souness duidelijk.

“Maar we hadden niet genoeg spelers om met acht tegen acht te kunnen spelen, daarom hebben we hem er de rest van de week bij gehouden. En naarmate de week vorderde, raakten meer en meer spelers geblesseerd. We moesten op zaterdag tegen Leeds en Matt (Le Tissier, red.) was onze enige fitte aanvaller. Het is allemaal zijn schuld omdat hij het maar twintig minuten volhield! Ik keek naar de bank en dacht: ‘Wat moeten we nou doen?’”, ging Souness verder. “We hadden een centrale verdediger, een rechtsback en een linksback. Terry Cooper (destijds de hoofdscout, red.) had me eerder die week al verteld dat ‘die dwaas op de bank zou eindigen’ omdat we geen andere spits hadden. Dat gebeurde ook en in het slechtste geval zou hij erin moeten komen en zou hij alsnog lastig kunnen zijn voor de tegenstander. Matt raakte geblesseerd en hij kwam erin. Hij verscheen overal waar de bal net geweest was. Het was net alsof hij nooit eerder op een voetbalveld had gestaan.”

“Het verhaal dat tegenwoordig rondgaat is dat mensen ons voor de gek hebben gehouden, maar dat is niet waar. Na vijf minuten hadden we ons besluit al genomen, maar het blijft een goed verhaal. Het is allemaal de schuld van Matt, hij raakte geblesseerd.” Le Tissier beaamde het verhaal van zijn oude trainer en nam glimlachend een deel van de schuld op zich: “Ik kreeg dezelfde indruk als Graeme. Ik dacht echt dat hij een of andere prijsvraag had gewonnen en daarom met ons mee mocht trainen. Toen hij op zaterdag ook in de kleedkamer zat, dacht ik: ‘Wauw, dat is echt een mooie prijsvraag geweest, hij mag ook bij de teambespreking zitten.’ Ik had op de vrijdag tijdens het strafschoppen oefenen een spiertje verrekt en ik dacht dat het wel zou gaan. Ik was toch niet van plan om te sprinten, maar toen moest ik er alsnog uit toen ik de spier nog verder verrekte bij het geven van een voorzet. Het was dus allemaal mijn schuld. Ik ben eruit gegaan voor wat wellicht de slechtste speler is geweest die ooit in de Premier League heeft gespeeld.”

‘Als hij iets wil, is hij tot alles in staat’
Dia verdween na zijn episode op de Engelse velden lange tijd van de radar en het enige wat over hem bekend was, was dat hij in 2001 afstudeerde als bedrijfskundige aan de Northumbria University van Newcastle. Enkele jaren geleden werd hij echter getraceerd door Bleacher Report en de cultfiguur greep deze gelegenheid aan om eindelijk het een en ander recht te zetten. Dat hij nooit voor PSG zou hebben gespeeld, klopt bijvoorbeeld niet volgens de Senegalees: “Ze hebben me neergezet als een leugenaar en dat is onzin. Ik heb voor Paris Saint-Germain gespeeld, op het tweede niveau, tussen 1986 en 1988. En ik heb geholpen met de winst van het Tournoi de Paris, in 1986 of 1987, het is een tijd geleden.” Van de opmerkingen van Souness dat hij Dia zou hebben opgesteld zonder hem te kennen is volgens de aanvaller zelf ook weinig waar: “Ik heb op de training met de reserves twee weken partijtjes tegen het eerste gespeeld. Southampton kende mijn kwaliteiten. Op de laatste training voor de wedstrijd tegen Leeds speelden we elf tegen elf en ik scoorde twee of drie keer, ik was niet te houden. Daar verdiende ik mijn plek. Souness zei: ‘Je zit er morgen bij, zorg dat je er klaar voor bent.’ Ik had niet verwacht dat ik in de basis zou beginnen. Toen raakte Le Tissier opeens geblesseerd en moest ik erin. Geen warming-up, ik ging er gewoon in. Ik heb een schoon geweten. God zal uiteindelijk over ieder van ons zijn oordeel vellen.”

Zo zal de waarheid over het beroemde en beruchte optreden van Ali Dia in de Premier League waarschijnlijk voor altijd in het midden blijven liggen. Wat nog wel enige opheldering behoeft, is de rol die George Weah al dan niet in het hele verhaal heeft gespeeld. De huidige president van Liberia liet al vrij snel na het optreden van Dia namens Southampton weten de aanvaller niet te kennen en ontkrachtte daarmee het verhaal dat hij degene was geweest aan de andere kant van de telefoon. Dia gaf vervolgens aan Weah wel te kennen, maar liet de verdere toedracht van hun band in het midden: “Ik ken George Weah wel, maar ik ben zeker niet zijn beste vriend.” In Engeland werd daarop gesuggereerd dat Weah was nagedaan door een studiegenoot van Dia of door een overijverige zaakwaarnemer die er alles aan deed om onderdak voor zijn cliënt te vinden. Een derde theorie is dat het Dia zelf was die als Weah verschillende Engelse clubs heeft gebeld en volgens zijn zoon Simon is dit de meest waarschijnlijke uitleg. Hij liet enige jaren geleden tegenover Bleacher Report zijn licht op de zaak schijnen: “Ja, ja, zo zit het. Het is een raar verhaal. Ik weet dat hij het was omdat ik hem ken, ik zie hoe hij is als persoon. Ik weet dat hij tot alles in staat is om ervoor te zorgen dat hij zijn zin krijgt. Er zijn dingen gebeurd waar ik verder niets over kan zeggen, slechte dingen. Ik kan alleen zeggen dat als ik hem hoor praten, hij tot alles in staat is. Als hij iets wil, is hij tot alles in staat. Hij is vastberaden, heel vastberaden.”