Hoe het Donyell Malen-scenario op de loer ligt voor Ajax

Ajax is al decennialang een van de grootste talentenfabrieken van Europa. De club staat wereldwijd bekend als een van de beste opleiders en met die status treden de Amsterdammers maar wat graag naar buiten. Jaarlijks investeert de club miljoenen in de jeugdopleiding en dat werpt zijn vruchten af. Toptalenten braken door en zijn voor gigantische bedragen doorverkocht aan Europese topclubs. Anno 2020 rammelt een nieuwe lichting toptalenten aan de poorten van de Johan Cruijff ArenA. Door de enorme concurrentie en het aankoopbeleid van Ajax zien zij echter weinig perspectief en is het hoogst onzeker of zij akkoord gaan met een langer verblijf op De Toekomst.

“Wij willen dé universiteit van de jeugdopleidingen zijn. Harvard, Cambridge, dat niveau”, zei Ronald de Boer in 2013 over Ajax in Voetbal International. Dit status lijkt de club intussen met zich mee te dragen, daar het de afgelopen jaren topspelers afleverde bij de grootste clubs ter wereld. Matthijs de Ligt is het meest recente en misschien wel beste voorbeeld. Hij legde de route af die men bij Ajax graag ziet. De Ligt stroomde op jonge leeftijd in, werd opgeleid, brak op jonge leeftijd (zestien) door, beleefde grote successen en leverde een transfersom van 75 miljoen euro op toen hij vorig jaar naar Juventus vertrok. Donny van de Beek (Real Madrid of Manchester United) en Sergiño Dest (Bayern München) lijken de volgende spelers uit de eigen opleiding die Ajax inruilen voor de Europese top.

Mede door de talenten uit de eigen jeugdopleiding probeert Ajax op structurele basis de aansluiting te vinden met de Europese top. Dat gaat niet zonder slag of stoot, want op weg naar dat doel spelen diverse factoren een storende rol. Daar Ajax gezien wordt als een van de beste opleiders, ligt de Europese top op de loer om de beste talenten weg te lokken met lucratieve contracten. Vaak lukt dat niet, maar soms wel. Doordat deze talenten vaker niet dan wel slagen bij clubs als Arsenal, Chelsea en Manchester City, en het toekomstperspectief bij Ajax beter is, blijven de jongelingen vaak net zo graag spelen op De Toekomst. Bij een doorbraak bij Ajax ligt de wereld immers vaak aan je voeten. Maar niet alle jeugdspelers zien hun toekomst in de ArenA en vertrekken naar het buitenland.

Donyell Malen
Een speler die Ajax op jonge leeftijd verloor aan het grote geld was Donyell Malen. Hij werd gezien als een grote belofte en de Amsterdammers wilden hem dolgraag behouden. In de wandelgangen op De Toekomst kregen jeugdtrainers echter lucht van buitenlandse interesse, waarop de clubleiding er alles aan deed om hem te behouden. Jeugdtrainers en Wim Jonk, die indertijd nog deel uitmaakte van het technisch hart, gingen met hem in gesprek en presenteerden aan zijn moeder en zaakwaarnemer Mino Raiola een uitgebreid plan waarin de route naar het eerste elftal werd uitgestippeld. Marc Overmars kwam vervolgens met een aanbieding om hem uit buitenlandse handen te houden, want het vertrouwen in Malen was groot. Het talent hapte niet en vertrok in 2015 naar Arsenal. Twee jaar later werd hij voor 600.000 euro gekocht door PSV, waar hij is uitgegroeid tot een belangrijke kracht in de voorhoede en Oranje-international.

Vijf jaar na het vertrek van Malen dreigt Ajax opnieuw grote talenten kwijt te raken uit een zeer sterke lichting. Voetbal International en De Telegraaf berichtten onlangs over de zorgwekkende contractsituatie van de talenten Brian Brobbey (contract tot medio 2021), Sontje Hansen (2021), Kenneth Taylor (2021), Naci Ünüvar (2022), Anass Salah-Eddine (2021) en de tweeling Jurriën en Quinten Timber (2021). Deze jeugdinternationals hebben voldoende potentie om het eerste elftal te halen, maar lopen grotendeels over een jaar uit hun contract en ondanks pogingen van Overmars hebben zij nog altijd niet verlengd. Er zitten verschillen in de aanbiedingen, maar de talenten kunnen rekenen op een stevige salarisverhoging. De spelers staan momenteel onder contract voor circa zeventig- à tachtigduizend euro per jaar en kunnen naar een salaris van naar verluidt tweehonderdduizend euro. Ajax wil hiermee waardering uitspreken voor de goede ontwikkeling die de spelers doormaken. Ondanks het feit dat het gaat om tieners, schotelt Ajax hen contracten voor waarmee zij nog meer verdienen dan minister-president Mark Rutte (170.910 euro inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering).

Hoog salaris niet genoeg
Dat deze spelers deze lucratieve aanbieding naast zich neer hebben gelegd, heeft niets te maken met de hoogte van het salaris dat Ajax hen voorschotelt. Zij zien zichzelf nog lang niet als spelers van het eerste elftal, maar willen wel graag meer kansen krijgen op het trainingsveld met de A-selectie. Belangrijker: naar verluidt zien zij niet voldoende perspectief om door te breken in de hoofdmacht. Hoewel de sprong van Jong Ajax naar het eerste elftal door de deelname aan de Keuken Kampioen Divisie minder moeilijk te behappen moet zijn, is het er voor jeugdspelers niet makkelijker op geworden om een plek te veroveren in het team van trainer Erik ten Hag. Dat heeft twee redenen. De lat ligt hoger dan voorheen, zo kondigde Ten Hag in de zomer van vorig jaar aan nadat de Amsterdammers het meest succesvolle seizoen van deze eeuw achter de rug had. Ajax was kampioen, had de TOTO KNVB Beker gewonnen en had de voetbalwereld stomverbaasd achtergelaten door met frivool voetbal de halve finale van de Champions League te bereiken. De lat heeft echter altijd hoog gelegen, maar wat nu anders is dan voorheen is dat Overmars al diverse spelers voor vele miljoenen euro’s heeft gekocht die geen directe versterkingen voor Ajax 1 zijn en dus de ontwikkeling van de talenten in de weg lijken staan.

{embed}

Ajax kocht de laatste jaren duur in. Met Daley Blind, Dusan Tadic en Quincy Promes kocht het spelers die het verschil maken en de ploeg op sleeptouw nemen. Aankopen voor in de breedte (Zakaria Labyad) of voor de toekomst (Giovanni, Perr Schuurs en Kik Pierie) zorgen er echter voor dat de talenten minder vaak de kans krijgen. Bovendien beschikt Ten Hag met Edson Álvarez, Carel Eiting, Jürgen Ekkelenkamp, Lisandro Magallán en Razvan Marin over genoeg spelers die vaak tussen wal en schip vallen, waardoor de weg naar het eerste elftal niet zomaar open ligt. De clubleiding denkt hier echter anders over en vindt dat er voldoende perspectief is voor de jeugd. Zij wijzen naar Noussair Mazraoui, Sergiño Dest, Matthijs de Ligt en Donny van de Beek. Het verschil van inzicht lijkt ten grondslag te liggen aan het feit dat de onderhandelingen voorlopig zijn stilgelegd.

Ook Ten Hag vindt dat er genoeg perspectief is voor jeugdspelers. Dat liet hij een jaar geleden nog weten toen hij de vraag kreeg of het aantrekken van dure spelers talenten niet in de weg staat. “Frenkie de Jong komt voor een deel uit de opleiding van Ajax. Matthijs de Ligt, Donny van de Beek en Nouassir Mazraoui komen ook uit de opleiding”, counterde de trainer. “Dat betekent dat het perspectief voor talenten uit die opleiding goed is. Het is alleen niet zo dat je die kans zomaar krijgt, die moet je echt verdienen. En de lat ligt wat dat betreft inderdaad hoger. De kwaliteitseisen in de opleiding moeten dan ook hoger om aan te haken. Ajax staat historisch gezien bekend om de fantastische opleiding. Een van de speerpunten is innovatief zijn. Daarom staat de opleiding aan de top. Dat is een continu proces. Dat zal nu ook weer zo moeten zijn, zodat spelers uit de opleiding aansluiting kunnen vinden en zelfs een vooraanstaande rol kunnen spelen. Ik zit zelf in het technisch hart en daar komen deze thema's aan de orde.”

Signalen van Overmars
Overmars lijkt de komende transferperiode in ieder geval genoeg positieve signalen af te geven richting de jeugdopleiding. In een interview op het clubkanaal geeft hij aan dat het voor miskoop Lisandro Magallán een lastig verhaal gaat worden bij Ajax, terwijl Jan Vertonghen niet in beeld is voor een plek in het centrum van de verdiging. Omdat de ervaren Belg niet in beeld is bij Ajax als linksback, wordt hij niet teruggehaald als zijn contract bij Tottenham Hotspur afloopt. Overmars zegt de voorkeur te willen geven aan een talent als Sven Botman, die inmiddels hard op weg lijkt naar de uitgang nu Lille OSC zich met miljoenen in Amsterdam heeft gemeld. Ook Jurriën Timber lijkt kandidaat voor een positie in de achterhoede. Hij maakte het afgebroken seizoen al zijn basisdebuut tegen sc Heerenveen (1-3 winst) en maakte in dat duel een goede indruk. Verder gaat hij niet per se op zoek naar een vervanger voor Hakim Ziyech, omdat hij dat intern hoopt op te lossen of met miljoenenaankoop Antony. En de contractverlenging van de 36-jarige Klaas-Jan Huntelaar dan? “Hij staat de jeugd niet in de weg. Hij gaat de jeugd juist helpen”, benadrukt Overmars. Het zijn meerdere tekenen voor de Ajax-talenten dat het toekomstperspectief er wel degelijk is.

Overmars wil in juli de onderhandelingen weer opstarten. Het is voor de Amsterdammers te hopen dat de Europese top dan nog niet heeft toegeslagen. Volgens De Telegraaf cirkelen diverse clubs als aasgieren boven De Toekomst. “We hebben in de coronatijd geprobeerd om een gebaar te maken met een volgend contract als beloning voor de ontwikkeling. Maar blijkbaar is dat een beetje lastig en willen ze liever aan de tafel zitten. Dat hebben we niet gedaan omdat je dan met grotere groepen komt te zitten. In juli pakken we dat weer op”, legt Overmars uit. Hij benadrukt dat talenten een kans krijgen zodra ze dat verdienen. “Als ze goed genoeg zijn, zijn zij de eersten die ze bij de selectie halen en ze een kans geven. Dus daarom denk ik dat de jeugd zich niet bang hoeft uit te spreken met de vraag of ze wel een kansen krijgen. Die komen er absoluut wel. Je proeft altijd wel een beetje ongeduld. Maar dan geef ik altijd aan: Frenkie de Jong, Donny van de Beek en Matthijs de Ligt, in mindere mate, hebben ook in Jong Ajax gevoetbald. Dertig of veertig wedstrijden. Matthijs wat minder. Maar die andere twee hebben een jaar in de Eerste Divisie gespeeld. Dat moeten die gasten ook doen. Laten zien dat ze daar de beste zijn. Dan mogen ze op de deur kloppen.”

Ryan Gravenberch als voorbeeld
Overmars is van mening dat er voor de talenten nog veel te winnen is in de Keuken Kampioen Divisie bij Jong Ajax. Hij ziet dat als een perfecte tussenstap en neemt Gravenberch als het ideale voorbeeld. Hij debuteerde op zestienjarige leeftijd in het eerste elftal en verdween naar de achtergrond. Via Jong Ajax kwam hij bovendrijven doordat hij wekelijks uitblonk. “Hij heeft veel wedstrijden gespeeld afgelopen seizoen. Invallen, basis en goals gemaakt. Hij heeft ook veel in Jong Ajax gespeeld”, aldus Overmars. “Psychisch is het ook moeilijk. De Eerste Divisie is natuurlijk keihard. Probeer maar eens uit bij De Graafschap of Cambuur te winnen. Dat is niet makkelijk. Maar ik denk wel dat de meeste jongens zullen begrijpen dat ze dit traject eerst zullen moeten doorlopen.”

Diverse Ajax-talenten mochten in januari al ruiken aan het grote werk doordat zij door Ten Hag werden meegenomen op trainingskamp naar Qatar. Zij hopen nu op meer en de directeur spelersbeleid merkt dat het ongeduld bij de talenten echt iets is van deze tijd. “En dat wordt steeds erger. Familie en agenten worden gek gemaakt door Europese clubs die ze allemaal willen. Ik hoor niks anders. Hij kan naar United, hij kan hier naar toe. Joh, als je denkt dat je het daar beter hebt, dan moet je gaan. Natuurlijk willen we iedereen een sportief plan geven. Daar kijken we echt wel naar en daar nemen we ook ruimte voor in onze beslissingen van volgend jaar.” Overmars hoopt een nieuw Donyell Malen-scenario te voorkomen en gaat volgende maand weer in gesprek met de talenten, van wie hij hoopt dat zij een voorbeeld nemen aan Gravenberch. Hij is een van de spelers die vertrouwt op een Ajax-toekomst. Tien maanden lang onderhandelde Overmars met Raiola over een nieuw contract voor de middenvelder. Eerder deze maand kwam er eindelijk witte rook. Nu de rest nog.