Hoe de officiële WK-beker verstopt, gestolen, vervalst en geveild werd

Mocht Frankrijk het wereldkampioenschap in Qatar niet weten te winnen, dan moet het naast de titel van wereldkampioen ook de WK-beker afstaan aan de nieuwe winnaar. De huidige beker is een reïncarnatie van de eerste wereldbeker, de Jules Rimet-trofee. Deze oorspronkelijke trofee is verstopt, gestolen, teruggevonden, nog een keer gestolen, vervalst en geveild. Waar de beker nu is, blijft een mysterie.

Door Bart D'Hanis

De Fransman Jules Rimet is een van de oprichters van de FIFA. Na zijn baan als president bij de Franse voetbalbond, bekleedde hij van 1921 tot 1954 de functie van voorzitter bij de wereldvoetbalbond. Die periode van 33 jaar maakt hem de langstzittende FIFA-voorzitter ooit. De eerste wereldbeker, die oorspronkelijk Victory heette, werd in 1946 naar Rimet vernoemd vanwege zijn uitzonderlijke inspanningen voor het mondiale voetbal. De trofee werd 35 centimeter hoog en woog bijna vier kilo. De eerste Coupe du Monde was een sculptuur van Nike, godin van de overwinning, en gemaakt door Franse beeldhouwer Abel Lafleur in 1930. Aanvankelijk was het een wisselbeker, maar wanneer een land deze beker drie keer won, mochten ze hem houden.

De Nazi's en de schoenendoos
Het eerste wereldkampioenschap werd gehouden in 1930. Gastland Uruguay wist Victory als eerst te veroveren. De twee toernooien erna werden echter allebei gewonnen door Italië. Victory werd door de Italianen opgeslagen in een bankkluis in Rome. Ottorino Barassi, voorzitter van de Italiaanse voetbalbond, vertrouwde die locatie echter niet vanwege de dreiging van de nationaalsocialisten. Barassi smokkelde de trofee mee naar zijn eigen appartement, waar hij de bokaal onder zijn bed in een oude schoenendoos verstopte. Hier bleek de beker ook niet veilig. De nazi’s kregen lucht van de verplaatsing en keerden het appartement van Barassi ondersteboven, op één plek na: de schoenendoos onder het bed.

Historicus Jurryt van de Vooren zet in gesprek met Voetbalzone daarentegen wel een aantal vraagtekens bij dit verhaal. “Ik geloof wel dat Duitsland die beker wilde hebben. Tijdens het WK van 1938 verloren ze in de eerste ronde van Zwitserland, nadat ze het Oostenrijkse en het Duitse team hadden samengevoegd. Hierom werd Duitsland door heel Europa uitgelachen, iets waar Hitler vrij boos om werd. Wat ik echter raar vind, is dat Italië de enige bondgenoot van Duitsland was. Waarom zou je je politieke relatie zo op het spel zetten voor een beker? Bovendien was het Benito Mussolini die de Duitsers inspireerde om te propaganderen via sportevenementen.”

Redder in nood
We gaan door in de tijd. Engeland mocht in 1966 het grootste voetbaltoernooi ter wereld organiseren. Voorafgaand aan dit WK werd de Jules Rimet-beker tentoongesteld in de Westminster Hall. Op een betrekkelijk rustige zondagmiddag, wist een tot op de dag van vandaag anonieme dief het glas te forceren en er met de beker vandoor te gaan. Als gevolg van de diefstal besloot de FA snel een replica te maken, zodat er in ieder geval een prijs kon worden uitgereikt aan de winnaar. De originele trofee werd een aantal dagen later gevonden in de bosjes door Pickles. De hond werd in één klap wereldberoemd en zijn baas David Corbett was te gast bij alle wedstrijden dat WK, dat ook nog eens door Engeland werd gewonnen.

Na de overhandiging van de Jules Rimet-trofee door Queen Elizabeth aan aanvoerder Bobby Moore, werd de beker gewisseld voor de replica. Die replica werd gebruikt tijdens de uitzinnige feestvreugde die op de Engelse overwinning volgde. Vier jaar na de Engelse zege zagen in Mexico-stad maar liefst honderdduizend mensen hoe het Brazilië van Pelé en Carlos Alberto de titel wist te veroveren. Buiten het feit dat tijdens dit WK voor het eerst gebruik werd gemaakt van gele kaarten, rode kaarten en wisselspelers, was het ook de eerste keer dat een land het WK drie keer wist te winnen, wat betekende dat Brazilië de Jules Rimet-trofee niet meer af hoefde te staan.

Toen er later echter geruchten rondgingen dat Engeland al die tijd de echte Jules Rimet-trofee in bezit hield en de replica had teruggegeven, besloot de FIFA het zekere voor het onzekere te nemen. Bij de veiling van de ‘nepbeker' in 1997 bood de FIFA meer dan 200.000 euro, waardoor het de veiling won. Wat bleek? De geveilde beker was inderdaad de replica en de geruchten waren in de wereld geroepen om de prijs op te drijven. Op dat moment was de originele beker echter al een tijdje zoek.

De echte Jules Rimet-trofee werd namelijk vanaf 1970 tentoongesteld in Brazilie. De cup zou daar, in tegenstelling tot in Engeland, wél veilig zijn. “Brazilianen houden te veel van voetbal om de wereldbeker te stelen”, stelde de voorzitter van de Braziliaanse voetbalbond. Niks bleek echter minder waar. In de nacht van 19 op 20 december 1983 ging het ook in Rio de Janeiro volledig mis. Een aantal gemaskerde mannen waren duidelijk nog niet in de kerstsfeer. Zij overmeesterden de bewaker en namen de beker mee.

Sindsdien is deze nooit meer teruggevonden. Het gerucht gaat dat hij is omgesmolten. De cup was echter niet van massief goud gemaakt en had omgesmolten ‘slechts’ een waarde van 8.000 Engelse ponden. Hier moet volgens Van de Vooren wel een kanttekening bij geplaatst worden. “Het is best mogelijk dat de beker is omgesmolten. In Nederland worden beelden van bijvoorbeeld koper gestolen en bewerkt voor slechts vijftig of honderd euro. Bovendien was 8.000 pond in die tijd in Brazilië waarschijnlijk een hele hoop geld.”

Tegenwoordig krijgen WK-winnaars de échte beker uitgereikt, waarna ze hem meteen terug moeten geven en een replica ontvangen. Dit jaar wordt het WK gespeeld in Qatar. Wie de WK-beker in ontvangst mag nemen, weten we op 18 december.