Hoe de film Green Street akelig dicht bij de realiteit van voetbalgeweld komt

“I’m forever blowing bubbles…”, brult een verzameling Oost-Londenaren, op weg naar Boleyn Ground. Het is de Green Street Elite: een hooligangroepering van West Ham United, gebaseerd op de real-life Inter City Firm. De film 'Green Street', met Elijah Wood in de hoofdrol, schetst hoe de firms in Engeland het voetbal uit het oog verliezen en met hun honger naar geweld menig mensenleven in gevaar brengen. Alleen... gaat het er écht zo hard aan toe?

Dit artikel bevat schokkende beelden en kleine spoilers van de film Green Street.

De rivaliteit tussen West Ham United en Millwall is ouder dan het kabinet-Rutte. Ten tijde van het eerste onderlinge duel aller tijden, op 8 december 1899 in de FA Cup, werkten supporters én spelers van beide clubs aan weerszijden van de rivier de Thames. De havenwerkers vochten om dezelfde afzetmarkt, waarmee het vijandschap was geboren. Een kwart eeuw later ging het van kwaad tot erger. De noordelijke ‘West Ham-zijde’ van de Thames was in staking vanwege de lage lonen en beroerde arbeidsomstandigheden in Engeland. Millwall weigerde mee te doen, wat ze erg kwalijk werd genomen door hun concurrenten aan de overkant. Het kwam nooit meer goed. Sindsdien staat de ‘Dockers Derby’ bekend als een van de meest beruchte wedstrijden van het wereldwijde voetbal.

Green Street (ook wel bekend als ‘Green Street Hooligans’ of kortweg ‘Hooligans’) houdt zich vooral bezig met de rivaliteit tussen West Ham en Millwall. De film volgt Matt Buckner (Elijah Wood), een Amerikaanse student journalistiek die van Harvard wordt gestuurd omdat er cocaïne in zijn kluisje wordt gevonden. Hoewel hij erin wordt geluisd door zijn studiegenoot, besluit Matt niet tegen zijn verbanning in te gaan en vertrekt naar zijn zus Shannon in Londen. Daar ontmoet hij Pete, het broertje van Shannons man Steve. Pete neemt Matt mee naar een wedstrijd van Birmingham City tegen West Ham, waar hij aan het hoofd staat van de firm: de Green Street Elite (GSE).

Een ‘firm’ wordt door de Cambridge Dictionary gedefinieerd als ‘een groep gewelddadige supporters van een voetbalteam die uit zijn op gevechten met supporters van andere teams’. Het voetbal zelf verdwijnt daarbij compleet naar de achtergrond. Ook in Green Street wordt dat duidelijk, blijkt uit een quote van Pete al vroeg in de film. "Zie, het voetbal van West Ham is middelmatig. Maar onze firm is top-notch. En iedereen weet dat.” Pete maakt vervolgens de firms van Arsenal en Tottenham Hotspur belachelijk, voordat hij van wal steekt over Millwall.

“We haten elkaar”, zegt Pete. Matt, als een waar Amerikaan betaamt, vraagt: “Zoals de (honkbalclubs, red.) Yankees en de Red Sox?” “Meer als Israël en Palestina”, verduidelijkt Pete. De voorman van de GSE vertelt Matt daarna over Tommy Hatcher, de aanvoerder van de firm van Millwall: de NGO. Hatcher zou volslagen krankzinnig zijn geworden sinds zijn twaalfjarige zoon omkwam in een gevecht met de GSE. De enige passende wraak zou de dood van de toenmalig leider zijn: The Major.

De GSE en de NGO zijn gebaseerd op respectievelijk de Inter City Firm (ICF) en de Millwall Bushwackers. En ook daar is extreem geweld geen uitzondering. In 2009 werd het treffen tussen West Ham en Millwall voor de EFL Cup (3-1) ontsierd door veldbestormingen en opstootjes rondom het stadion. Een Millwall-supporter werd neergestoken, maar overleefde zijn verwondingen. Dat kon Terry Burns in 1986 echter niet zeggen. De destijds negentienjarige fan van West Ham werd naast het metrostation van Embankment ingesloten door een groep Bushwackers en fataal verwond met een mes. Burns was daarmee het tweede noodlottige geval uit de rivaliteitsgeschiedenis, na de dood van Millwall-supporter Ian Pratt in 1976.

Green Street gaat dus geenszins te ver door te reppen over moordneigingen. Zo gewinterd kan de haat tussen groepen zijn - regisseuse Lexi Alexander kan het weten. De Duits-Palestijnse hing op haar vijftiende zelf rond bij een firm, waar ze aanvankelijk nog van onder de indruk was. “Ik zag iets heel cools en heel leuks", vertelde Alexander in 2005 in The Independent. "Ik dacht dat het hun manier was van een extreme sport en dat ze gewoon adrenalinejunkies waren.” Echter, toen op een dag maar liefst veertig leden van ‘haar’ firm op slechts twee man van de rivalen doken, ging haar illusie de kast in. “Het was te gewelddadig en te wreed.”

Toch bleef Alexander de menselijkheid van de firmleden zien. Sterker nog: ze deed belangrijke sociaalpsychologische inzichten op die van fundamenteel belang waren voor het maken van Green Street. “Ik wilde een verhaal vertellen over jonge mannen en hun behoefte aan dat ‘jongens onder elkaar-dingetje', hun behoefte om bij elkaar te blijven, en wat een stam met je doet als persoon.” Green Street gaat op deze manier verder dan wat aan de oppervlakte te zien is. Het laat zien hoe zelfs het meest beestachtige voor het blote oog geworteld kan zijn in saamhorigheid en hechte vriendschappen.

Ajax - Feyenoord zal nooit meer hetzelfde zijn.

Green Street is te bekijken via streamingdienst Prime Video. Bij een inschrijving via de link kan Voetbalzone een commissie krijgen.