‘Hoe beladen met straf de toekomst ook is, ik ben meester over mijn lot’

MEDIAS – Na de broodnodige 2-1 winst tegen Concordia op 17 maart overheerst er bovenal opluchting bij Cristian Pustai. Zijn ploeg Gaz Metan Medias wist na veertien duels zonder zege ternauwernood weer eens drie punten te pakken; Diogo Rosada benutte in extremis een strafschop. Op zijn perspraatje beantwoordt de trainer netjes alle vragen en sluit af in stijl. De Roemeen neemt diep adem en begint met het citeren van Invictus van William Ernest Henley. Niet om de professor uit te hangen die hij daadwerkelijk is, maar als hommage aan zijn overleden vriend.

Tim Siekman

Vanuit de nacht die mij bedekt
Aardedonker van pool tot pool
Dank ik welke God dan ook
Voor mijn onoverwinnelijke ziel

In de klauwen van omstandigheden
Gaf ik geen krimp, noch schreeuwde ik het uit
Onder geknuppel van het toeval
Is mijn hoofd bloedig, maar niet gebogen

Voorbij deze plek van toorn en tranen
Duikt slechts de verschrikking op van schaduw
Maar de dreiging van de jaren
Vindt en zal mij vinden: onbevreesd

Het doet er niet toe hoe smal de poort
Hoe beladen met straf de toekomst ook is
Ik ben meester over mijn lot
Ik ben de gezagvoerder van mijn ziel

Belofte aan Ioan Aloman
Meerdere critici beargumenteerden dat het voordragen van een gewichtig gedicht als Invictus (1888) zwaar overdreven was van de trainer van Gaz Metan, zeker in de wetenschap dat het dichtwerk in de de loop der tijd troost bood aan miljoenen onderdrukte mensen wereldwijd. Zo haalde bijvoorbeeld Nelson Mandela tijdens zijn gevangenschap op Robbeneiland kracht uit de 19e-eeuwse poëzie van Henley. Pustai wilde met de voordracht echter louter aangeven dat hij, na de slechte reeks wedstrijden en de wens van het morrende thuispubliek om het vertrek van de oefenmeester, nog altijd strijdvaardig is en vecht voor betere tijden.

Dat Pustai dit in dichtvorm doet, is inmiddels geen verrassing meer. De flamboyante coach kondigde aan het begin van het seizoen aan dat hij na elke zege een gedicht zou voordragen, mede om een ode te brengen aan Ioan Aloman. De twee werkten in de jaren tachtig tientallen wedstrijden in hetzelfde shirt af en op latere leeftijd werkten de oud-spits en de voormalig verdediger samen bij Gaz Metan. Hun vriendschap was hecht, tot het fatale moment de voorbije zomer: Aloman (60) zakte in elkaar als gevolg van een hartaanval en overleed. “Het is een lang verhaal”, wordt Pustai geciteerd door GPS.

“We hadden een keer een discussie en ik vertelde hem dat ik het anders wilde doen. In plaats van de standaard teksten te debiteren op persconferenties zoals ‘ik wilde meer strijd zien’ of ‘we hebben verloren vanwege de arbitrage’, wilde ik bij iedere succes een gedicht voordragen. Dat heb ik hem ook beloofd. Ik heb tot nu toe nog niet vaak de kans gehad dit in de praktijk te brengen, maar ik zal het tot het einde van het seizoen blijven doen. Ik doe het omdat ik het leuk vind en omdat ik het gevoel heb het te móéten doen. Ik wil hiermee echt geen voorbeeld zijn of iemand tegen de schenen schoppen.”

’Wonderprofessor’
Pustai, geboren in 1967 in Medias, begon zijn voetbalcarrière bij Soimii Sibiu, maar stapte al snel over naar Gaz Metan. In acht jaar wist de voormalig goaltjesdief ruim honderd keer het net te vinden. Bij zijn volgende clubs Unirea Alba Lulia en Chimica Tarnaveni, die eveneens actief waren op het tweede niveau van Roemenië, wist Pustari nog eens zeventig keer te scoren, waarna hij in 2000 besloot zijn voetbalschoenen aan de wilgen te hangen. Voor korte tijd werd de Roemeen nog even coach van Chimica, dat toen degradeerde, en stapte daarna tijdelijk uit de voetbalwereld. Pustai richtte zich op zijn maatschappelijke carrière: doceren.

Tijdens zijn profloopbaan presteerde Pustai het namelijk om door te leren in de wondere wereld van de wiskunde. Hij werd professor en besloot op de middelbare school zijn liefde voor het vak te delen. In de klas kwam hij dezelfde mechanismen tegen als in het voetbal: pupillen met een grote mond die slecht voorbereid zijn op het werk dat voor hun ligt en continu met ‘de verkeerde dingen’ bezig zijn. “Ik heb wiskunde gedoceerd en nu zit ik weer op de bank. Niet gek, want voetbal en voor de klas staan delen veel aspecten aangaande pedagogie”, aldus de academicus.

Pustai bleef in verschillende rollen echter actief bij Gaz Metan, zoals trainer bij jeugdelftallen en persvoorlichter. In 2007 nam hij noodgedwongen de touwtjes in handen bij de worstelende hoofdmacht en met succes; de intellectueel leidde de ploeg weer terug naar de Liga I. Pustai valt bij zijn trainerschap regelmatig terug op zijn liefde voor wiskunde: “Het blijft altijd in je achterhoofd spelen, ook als je de rest plotseling vergeet. Het heeft me enorm geholpen in mijn trainerscarrière. De wiskunde heeft voor planken gezorgd waarop ik mijn verkregen data kan herbergen en mijn kennis goed kwijt kan.”

Europese successen
Tot begin 2013 werkte Pustai met veel plezier bij Gaz Metan. De coach wist zijn ploeg in de Liga I te houden en mocht bovendien in Europa actief zijn. In het seizoen 2010/11 werd een plek in de play-offs van de Europa League veiliggesteld. Men streed en won met moeite van zowel het Finse KuPS als het Duitse FSV Mainz 05. In de derde ronde bleek Austria Wien echter een maatje te groot. In januari 2013 stapte Pustai over naar Pandurii Targu Jiu en ook daar wist de wiskundige veel impact te maken.

Pandurii werd in het seizoen 2012/13 de tweede club van Roemenië en mocht zich, net als Gaz Metan enkele jaren eerder, voor het eerst verheugen op Europees voetbal. Het Portugese Sporting Braga werd in twee duels aan de kant geschoven, waardoor kwalificatie voor de groepsfase een feit was. Pandurii had echter al snel door dat het niets in te brengen had tegen de drie tegenstanders: waar Paços de Ferreira nog tweemaal op een remise werd gehouden, waren Fiorentina en Dnipro Dnipropetrovsk in beide duels te sterk voor de Roemenen.

Ook in de nationale competitie kon de vice-kampioen niet meer imponeren en na 58 duels in dienst scheidden de wegen van Pandurii en Pustai. Na korte dienstverbanden bij ASA Tirgu Mures, Rapid Boekarest en FC Botosani is de professor sinds de zomer van 2016 weer werknemer van Gaz Metan. In het seizoen 2016/17 wist Pustai in tijden van financiële nood het hoofd boven water te houden en degradatie te voorkomen, maar deze voetbaljaargang moeten de trainer en zijn selectie alle zeilen bijzetten: in de degradatiegroep staat Gaz Metan zevende van de acht teams, wat aan het einde van het seizoen degradatie betekent.

Folklore
Pustai is nog altijd voornemens om bij iedere cruciale zege een inspirerend gedicht voor te dragen. Het is voor iedere Roemeense voetballiefhebber afwachten welke rijm Putsai tevoorschijn tovert. “Ik bereid mijn gedichten nooit voor, ik kies geen repertoire uit voor iedere wedstrijd”, verzekert de oefenmeester, die naast wiskunde en poëzie nog een liefde heeft, namelijk de liefde voor Roemeense volksmuziek. “In mijn jeugd was ik verliefd op de volksmuziek en ik ben altijd een grote vriend van dat genre gebleven. En ja, ik ga ook naar dergelijke festivals, ook al vinden deze tegenwoordig vaak in de achterafstraatjes plaats.”

De kans is echter klein dat Pustai na een gewonnen wedstrijd een deuntje eruit zal gooien: “Poëzie is altijd al een passie van mij. En ook al heb ik nooit geprobeerd om volksmuziek te spelen, is toch wel een van mijn grootste jeugdzonden geweest dat ik nooit heb geleerd om gitaar te spelen. Nu ben ik te oud en is het te laat ervoor. Volksmuziek zie ik persoonlijk als muzikale poëzie en ik zal de volksmuziek altijd een warm hart toedragen. Wat mijn volgende gedicht zal worden? Ik weet het niet. Laten we winnen en dan zien we wel!”