‘Hij heeft het gezicht van een engel, maar is een son of a bitch’

Andrea Pirlo gaat volgend seizoen waarschijnlijk officieel terugkeren in de voetballerij. De elegante oud-middenvelder wordt volgens diverse media de nieuwe trainer van de Onder-23 van Juventus, de topclub die hij van 2011 tot 2015 diende. Het Italiaanse voetbal verheugt zich op de hereniging met de maestro, die met zijn voetbalkwaliteiten, nederige persoonlijkheid én scherpe humor het hart van menig voetbalfan wist te veroveren. Gennaro Gattuso, bij AC Milan en Italië jarenlang teamgenoot van Pirlo, kan over de streken van de oud-spelmaker meepraten.

Door Tim Siekman

"Of ik naar Juventus Onder-23 ga? Nee, ik heb veel andere aanvragen", antwoordde Pirlo met een kwinkslag op Instagram Live op de geruchten. "Nee, serieus, ik heb mijn technische staf al samengesteld, want misschien bellen ze me in het buitenland wel eerder. Barcelona wacht op mij. Ik wil mijn eerste keus niet missen. Ik heb al wat aanbiedingen ontvangen." Zoals wel vaker maakt Pirlo een dolletje, dit keer met zijn miljoenen volgers op Instagram. De 116-voudig Italiaans international mag dan wel een grote naam in de voetbalwereld zijn, hij blijft immer nuchter.

Zes keer de landstitel, tweemaal de Coppa Italia, twee keer de Champions League en in 2006 het WK: het palmares van Pirlo is indrukwekkend. De driemalig Italiaans Voetballer van het Jaar groeide vooral vanaf 2001, toen hij Internazionale inruilde voor AC Milan, uit tot een icoon van de Serie A. In de tien jaar voor AC Milan en de vier seizoenen bij Juventus die daarop volgden, betoverde Pirlo het voetbalpubliek met zijn passing. Bijna altijd was de verdedigende middenvelder zijn tegenstander te slim af. Zijn fragiele fysiek compenseerde hij in iedere wedstrijd ruimschoots met een snelle geest, een geweldig inzicht en een fabuleuze (trap)techniek.

'Pirlo liet de bal zingen'
Pirlo had in zijn jeugdjaren al snel in de gaten dat hij beter was dan de rest, zo schreef hij in zijn autobiografie Ik denk dus ik speel. De introductie van de middenvelder bij Brescia was tekenend. Teamgenootjes waren zo jaloers op zijn talent dat ze weigerden de bal naar Pirlo te passen. De ouders uitten eveneens hun gal: denkt deze knul dat hij Maradona is? Vader Luigi, die zich geen raad wist met de tranen van zijn zoon na afloop, zou de daaropvolgende jaren bar weinig wedstrijden bezoeken. Pirlo was echter gedecideerd en vertrouwde op zijn talent, zo schreef hij. "Pak de bal. Toucheer 'm maar. De bal is van jou. Het jaloerse volk verdient het niet."

Talent had Pirlo zeker, maar zoals iedere voetballer werd hij pas van waarde toen hij op de juiste manier gebruikt werd, namelijk als centrale spelverdeler vlak voor de defensie. Bij Internazionale kreeg de middenvelder maar niet het volledige vertrouwen van de technische staf, waarna hij zich in januari 2001 op huurbasis aansloot bij zijn oude club Brescia. Trainer Carlo Mazzone had voor de 21-jarige Pirlo een sleutelrol in gedachten: als regista vlak voor de verdediging. Pirlo bleek een formidabele dirigent van het orkest. "Pirlo liet de bal zingen", vertelde Mazzone jaren later. "Hij was jong, maar wist precies wat hij wilde. Ik vertelde de ploeg dat ze moesten vertrouwen op Pirlo als regisseur van het spel."

Pirlo wilde geen tweede viool meer spelen bij Inter en verkaste medio 2001 voor zeventien miljoen euro naar stadsgenoot AC Milan. In tien jaar tijd groeide de middenvelder uit tot een legende in het San Siro, maar aan ieder sprookje komt een eind. Massimiliano Allegri, van 2010 tot 2014 coach van Milan, gaf in 2011 de voorkeur aan anderen. "Dat was de echte reden van mijn vertrek. Hij wilde kiezen tussen Massimo Ambrosini óf Mark van Bommel om vóór de verdediging te zetten. Ik moest van positie veranderen. Ik bedankte voor de eer." Pirlo verliet de toenmalig landskampioen om de vier daaropvolgende jaren de scudetto te pakken met Juventus. De laatste titel van Pirlo met la Vecchia Signora werd nota bene gewonnen met Allegri aan het roer.

'Laten we Nutella niet met poep verwarren!'
Nu staat Pirlo voor een officiële hereniging met Juventus. Velen zijn overtuigd dat de oud-middenvelder als coach een goed oog zal hebben voor talent. Pirlo zal als trainer onder meer kijken naar de chemie tussen spelers, een speciale connectie die de creatieveling zelf met veel oud-voetballers op het veld etaleerde. Een wat onverwachte bromance koesterde de koelbloedige Pirlo met Gattuso, die niet vanwege zijn sierlijkheid en technische kwaliteiten, maar om zijn inzet en emotie bekendstond. Twee compleet verschillende spelers die elkaar uitstekend aanvulden. Gattuso is blij dat hij jarenlang in hetzelfde team heeft gespeeld als Pirlo, maar beseft maar al te goed dat de twee niet dezelfde wapens in hun arsenaal hadden.

Na de pensionering van Pirlo in 2017 werd Gattuso gevraagd of zijn harde werken op het veld de spelmaker een betere speler maakte. "Praat geen onzin!", reageerde de voormalig pitbull. "Laten we Nutella niet met poep verwarren! Hij heeft mij veel meer geholpen in mijn loopbaan dan ik hem. Maar in de kleedkamer is hij vreselijk. Hij heeft het gezicht van een engel, maar is een son of a bitch, met alle respect naar zijn moeder. Hij plaagde me continu", lachte Gattuso. Pirlo ging in zijn autobiografie veelvuldig in op zijn bijzondere band met Gattuso, waarbij pesterijen bijna dagelijkse kost waren. Hoewel ploeggenoten doorgaans proberen te voorkomen een ander te pijnigen en te blesseren, werd Gattuso tot waanzin gedreven met een tegenovergestelde uitwerking tot gevolg.

"Tijdens maaltijden op het complex van Milan bedachten we manieren om hem uit te dagen", schreef Pirlo over Gattuso. "Bijvoorbeeld als hij weer eens een woord verkeerde vervoegde. Als hij het juist had, zeiden we dat hij nog steeds verkeerd zat, gewoon om hem te tarten. Je zag hem woedend worden, hij kon het niet verbergen. Ik, Ambrosini, Nesta, Inzaghi, Abbiati, Oddo: dat was de groep klootzakken. We speelden in op zijn razernij door meteen alle vorken te vorderen, maar dan pakte Gattuso wel een vork om ons te prikken. Een keer raakte hij zijn doelwit zo goed dat de vork in het vlees verdween. We waren zo zacht als tonijn. Sommigen van ons moesten weleens wedstrijden missen vanwege de 'vorkaanvallen' van Rino. De officiële verklaring van de club over de absentie was dan 'overbelasting van de spieren'."