‘Het zit zo diep, hij deed de club zo veel pijn als trainer van de concurrent’

Ontstelde reacties, scheldpartijen op social media en een geopenbaarde e-mailcorrespondentie tussen een voorzitter en zijn beoogde nieuwe hoofdtrainer: het was de afgelopen week hommeles in Oekraïne. Reden voor al deze ophef was het besluit van Dynamo Kiev om in zee te gaan met de 75-jarige Mircea Lucescu als de man die de worstelende grootmacht weer aan nieuwe successen moet gaan helpen. Als coach van aartsrivaal Shakhtar Donetsk maakte Lucescu Dynamo tussen 2004 en 2016 het leven twaalf jaar lang zuur en dit waren de fans van Dynamo bepaald nog niet vergeten. Even leek het er vervolgens op dat Lucescu vier dagen later alweer de eer aan zichzelf zou houden, maar na een onderhoud via e-mail met clubeigenaar en voorzitter Ihor Surkis besloot hij uiteindelijk toch zijn nieuwe uitdaging te accepteren.

Door Robin Bruggeman & Chris Meijer

Lucescu was in het verleden bij Dinamo Boekarest en Rapid Boekarest in Roemenië en bij Galatasaray en Besiktas in Turkije al eerder trainer van verschillende clubs die als elkaars rivalen kunnen worden beschouwd. Een reactie zoals uit de achterban van Dynamo kwam had hij echter niet verwacht, zo blijkt uit de e-mails die de club woensdag in een poging om de boel te sussen openbaarde via zijn officiële kanalen. In deze correspondentie is te lezen hoe Lucescu vier dagen na zijn onthulling als de nieuwe trainer van de dertienvoudig kampioen van de Sovjet-Unie en vijftienvoudig kampioen van een onafhankelijk Oekraïne eigenlijk het bijltje er alweer bij neer wilde gooien. “Ik wil de familie Surkis bedanken voor het vertrouwen en voor de aanbieding, maar ik heb het gevoel dat ik niet kan werken in deze sfeer van afwijzing die voortkomt uit het deel van de fans wiens steun het team het meest nodig heeft. Ik ben nooit een lafaard geweest, ik ben altijd lastige uitdagingen aangegaan. Dit is te zien aan mijn overgangen van Galatasaray naar Besiktas en van Dinamo Boekarest naar Rapid Boekarest. Bij deze clubs zijn de fans tegenstanders geweest, maar waren ze ook eerlijk en accepteerden ze mij met open armen. Dankzij hun steun ben ik in staat geweest om in deze landen kampioenschappen te winnen”, stelde hij onder meer in een boodschap aan voorzitter Surkis.

De problemen die de fans hebben met de aanstelling van Lucescu komen voort uit de periode dat de Roemeen de scepter zwaaide bij Shakhtar. De club uit de nog altijd door oorlog verscheurde Donbas kwam in 1995 in handen van oligarch Rinat Akhmetov en deze miljardair koos er in 2004 voor om Lucescu de leiding te geven over het project. Gesteund door de miljoenen van Akhmetov bouwde Lucescu Shakhtar om tot een elftal met een bikkelharde Oekraïense defensie en Braziliaanse samba op het middenveld en in de aanval. Door het optuigen van een omvangrijk scoutingnetwerk en het betalen van flinke salarissen slaagde Shakhtar erin om veel jonge Braziliaanse talenten naar Europa te halen, waarvan er een aantal uiteindelijk in de absolute top terecht zouden komen. Fernandinho van Manchester City was een van de eerste grote aanwinsten van de Mijnwerkers en in de afgelopen vijftien jaar droegen ook onder meer Fred (Manchester United), Willian (Chelsea) en Douglas Costa (Juventus) het oranje-zwart van Shakhtar. De club uit Donetsk wist in die tijd de hegemonie van Dynamo te doorbreken en Lucescu werd in de twaalf jaar dat hij de scepter zwaaide bij Shakhtar maar liefst acht keer kampioen van Oekraïne, terwijl er ook zes bekers en zeven Super Cups werden gewonnen. Tot overmaat van ramp voor Dynamo werd Shakhtar in 2009 de eerste club uit een onafhankelijk Oekraïne dat met een Europese prijs aan de haal ging. Na Dynamo in een onderlinge confrontatie in de halve finale van de Europa League te hebben uitgeschakeld, was Shakhtar na verlenging in de eindstrijd met 2-1 te sterk voor Werder Bremen.

‘Mijn verwachting is dat hij zijn contract niet uit gaat dienen’
Lucescu hield het in 2016 uiteindelijk voor gezien bij Shakhtar en de ervaren oefenmeester was daarna nog actief bij Zenit Sint-Petersburg en de nationale ploeg van Turkije. In februari van het afgelopen jaar kwam er een einde aan zijn dienstverband bij de Turkse voetbalbond en even leek het erop dat de zeventiger met pensioen zou gaan. Onlangs begonnen de berichten over een terugkeer van Lucescu in de Oekraïense Premier League toch weer toe te nemen en dit mondde vorige week uit in zijn aanstelling bij Dynamo. Het besluit van de club uit de hoofdstad om in zee te gaan met de ex-trainer van de aartsrivaal kwam voor velen als een grote verrassing en zo ook voor Pavel Koutcherov. De in Rusland geboren oud-verdediger was in het verleden werkzaam voor onder meer TOP Oss, Willem II, Karpati Lviv, Dinamo Minsk, Arsenal en Everton en hij volgt het Oekraïense voetbal op de voet: “Ik was totaal verrast. Ik dacht dat het roddels waren, want het is totaal niet verstandig van de president van Dynamo Kiev. Maar goed, het is een feit”, vertelt hij in gesprek met Voetbalzone. Koutcherov vraagt zich ten zeerste af of het dienstverband van Lucescu bij Dynamo uit gaat monden in een succes: “Oekraïne was zijn imperium, Shakthar was dankzij de eigenaar Akhmetov een prachtige club: het stadion, het spelersmateriaal. Dat is leuk, maar het was redelijk logisch dat daarmee successen werden behaald in binnen- en buitenland. Na Shakthar is hij bij Zenit en Turkije geweest, dat was geen succes. Waarom? Het zijn andere landen, maar vooral plekken waar niet zo veel geld was. Bij Dynamo Kiev moet je met twee keer zoveel energie gaan werken en ik betwijfel of hij dat kan opbrengen. Ik kan me gewoon niet voorstellen dat Lucescu succesvol gaat zijn bij Dynamo Kiev, zeker niet in de huidige situatie.”

Volgens Koutcherov is de rol van eigenaar Akhmetov bepalend geweest voor Shakhtar: “Ze konden spelers vanuit Brazilië of waar dan ook kopen, waarna zij zich in Oekraïne konden ontwikkelen tot topspelers. Ze hebben ook een jeugdopleiding opgezet, Shakhtar is een club met structuur. Dat is er bij Dynamo Kiev niet”, gaat hij verder. “Lucescu heeft goede resultaten behaald, dat is een feit. Maar dat was niet alleen zijn werk, maar meer van de president en de hele club. Scouts, trainers, noem maar op. Het was een geoliede voetbalmachine, die domineerde op én buiten het veld. Ik heb zelf een aantal keer tegen Shakthar gespeeld en realiseerde me als trainer dat het andere koek is als je een elftal hebt dat gered kan worden door individuele kwaliteiten als je het lastig hebt. Dan verschijnt iedereen een dag later weer met een lach op de training. De situatie is anders als je een aantal keer achter elkaar verliest, dan worden de spelers ongerust.” Koutcherov ziet in Dynamo juist een club die ‘al jaren achter de feiten aanloopt’ en hij noemt de aanstelling van Lucescu dan ook een ‘noodgreep’. Dynamo won in 2016 zijn laatste landstitel en eindigde het reguliere afgelopen seizoen met een achterstand van veertien punten achter Shakhtar op de tweede plek: “Misschien denkt de president dat door Lucescu goede spelers voor weinig geld naar Dynamo Kiev kunnen komen, maar die komen tegenwoordig alleen als er veel betaald wordt. Leuke verhalen tellen niet, het maakt niet uit wie hoofdtrainer is. Ik ben bang dat het geen succes wordt. Mijn voorspelling en verwachting is dat hij zijn contract niet gaat uitdienen.”

‘Denk eraan dat hij niet uit zichzelf is vertrokken bij Shakhtar’
Naast deze sportieve en financiële obstakels is er dus ook de onvrede onder de achterban waar Lucescu en Surkis mee te maken hebben. De eigenaar kwam een aantal dagen geleden oog in oog te staan met een groep ultra’s die naar het trainingscomplex waren gekomen om hun onvrede duidelijk te maken. Hoewel zware beledigingen en andere krachttermen uitbleven, kreeg Surkis wel van de fans te horen ‘geen oog te hebben voor de ziel van Dynamo’. Hij had volgens de supporters bovendien gekozen voor iemand ‘die symbool stond voor oneerlijkheid en de identiteit van de club zal doen verwateren’. In plaats van de confrontatie uit de weg te gaan, trachtte Surkis volgens de Oekraïense pers nogmaals zijn standpunt uit te leggen: “Geloof me, ik heb er ook over getwijfeld. Ik heb tijdens de onderhandelingen twee nachten geen oog dicht gedaan. Maar denk eraan dat Lucescu niet uit zichzelf is vertrokken bij Shakhtar. Hij is eruit geschopt en hij koestert nog steeds wrok. Hij wil Shakhtar verslaan en het ongelijk van Akhmetov aantonen. Lucescu weet hoe hij dat moet doen, ik heb het in zijn ogen gezien en ik geloof in hem. Jullie hebben kritiek op mijn ‘Dynamo-hart’, maar wilden wel een buitenlandse coach? Hier is hij.” Lucescu lijkt ondanks de woorden van Surkis door de onvrede onder de achterban al bij binnenkomst met 0-1 achter te staan, zo beaamt ook Koutcherov: “Als Dynamo Kiev een aantal keer verliest, houden deze emotionele protesten aan. Hij zal het zó goed moeten doen voordat de supporters achter Lucescu gaan staan. Hij was jarenlang de vijand van Dynamo Kiev en deed er alles aan om van ze te winnen. De enige manier is als Dynamo Kiev alles wint en mooi voetbal gaat spelen, maar dat gaat niet gebeuren. De irritaties en vijandigheden zitten zo diep, Lucescu heeft de club zo veel pijn gedaan als trainer van de concurrent. Dan is het niet slim hem aan te stellen.”

Dat de emoties aan beide kanten hoog opliepen valt af te leiden uit de e-mail die Lucescu daags na zijn aanstelling aan Surkis stuurde. Hierin rekent hij onder meer af met het verwijt dat hij ‘enkel voor het geld’ aan de slag is gegaan in het Olympisch Stadion van Kiev: “Ik kan niet toestaan dat de fans de belangen van de club schaden. Ik geloof dat de tijd is aangebroken voor veranderingen die inspiratie, enthousiasme en motivatie met zich mee zullen brengen en het team weer naar het hoge niveau kunnen leiden waar de club recht op heeft gezien zijn traditie en geschiedenis. Mijn komst als coach van Dynamo Kiev heeft niets met de grootte van het contract te maken, aangezien geld het laatste was dat mij in deze situatie interesseerde. Zeker gezien de geruchten over een ongehoord duur contract, wat absurd is gezien de financiële mogelijkheden bij de club op dit moment.” Surkis slaagde er uiteindelijk in om Lucescu te behouden door hem gerust te stellen dat de mening van de supporters niet leidend is: “De golf aan emoties van sommige Dynamo-fans mag geen beslissende factor zijn voor de toekomst van een team dat klaar is om onder uw leiding nieuwe uitdagingen aan te gaan. We hebben allebei een moeilijke beslissing genomen, maar het was er eentje die belangrijk, zwaarwegend en duidelijk gemotiveerd was. De clubleiding heeft u heel weloverwogen deze aanbieding gedaan, zich bewust van alle risico’s die een dergelijke stap met zich mee zou brengen onder de achterban.”

‘Ik denk dat Lucescu best normaal ontvangen was in Donetsk’
Koutcherov ziet tegelijkertijd dat een sterke reactie vanuit de achterban van Shakhtar voorlopig achterwege is gebleven. De oude werkgever van Lucescu werd ondanks de onrust in het oosten van Oekraïne in de afgelopen vier seizoenen landskampioen. Shakhtar is door de oorlog in de omgeving van Donetsk inmiddels uitgeweken naar Kharkov, na tussen 2014 en 2016 al zijn thuiswedstrijden te hebben gespeeld in Lviv: “Er zijn nog niet zo heel veel reacties geweest, omdat het nog niet zeker was of hij aangesteld zou worden. De situatie is sowieso anders, voor 2014 was Oekraïne een heel ander voetballand. Maar dan denk ik dat Lucescu best normaal ontvangen was in Donetsk. Ze zouden niet boos zijn, omdat ze begrijpen waarom de eigenaar van Dynamo Kiev hem heeft aangesteld.” Een vergelijking met Nederland, waar een aanstelling van Frank de Boer als trainer van Feyenoord bijvoorbeeld ook voor de nodige ophef zou zorgen, laat zich volgens Koutcherov dan ook lastig maken: “Dat is in principe vergelijkbaar, maar Nederland is een ander voetballand. Ik kan me voorstellen dat Frank de Boer vanwege zijn leeftijd nog lust voor het werk heeft, hij is nog in de kracht van zijn leven. Lucescu wil gewoon iets doen, ergens bij zijn.”

“Hij moet zijn best doen om de goede mensen om hem heen te verzamelen, want die moeten het werk doen en de visie uitstralen. Lucescu gaat zelf niet rennen en oefeningen voordoen, dat deed hij nooit. Bij Shakhtar werkte hij met zulke goede mensen om hem heen, die situatie was anders. Nu moet dat gecompenseerd worden. De vergelijking begrijp ik. Ajax en Feyenoord, oké. Maar die situatie is eigenlijk niet vergelijken. Supporters van Feyenoord zouden misschien nog enigszins begrijpen als Frank de Boer aangesteld zou worden, omdat hij nog heel veel voor de club kan betekenen. Ik denk dat supporters van Dynamo Kiev dit niet zien in Lucescu. Lucescu heeft eigenlijk niks te verliezen, hij is klaar met zijn trainerscarrière en dit was zijn beste mogelijkheid om nog aan de slag te gaan. Hij kent het land goed, maar Oekraïne is veranderd. Ik vind het jammer dat iemand met zijn staat van dienst deze aanbieding heeft geaccepteerd.” Het besluit van Dynamo om het met Lucescu te proberen wordt door Koutcherov dan ook omschreven als ‘wanhopig’: “Mensen krijgen weinig tijd om iets neer te zetten. Het zit in de hele structuur, niet in de hoofdtrainer. Ze willen heel snel resultaat zien en hopen op een wonderrecept. Maar zo werkt het niet. Shakthar is zó succesvol gewest, ondanks dat ze al jaren niet in hun eigen stad en stadion kunnen spelen. Dat is de kracht van de organisatie en de eigenaar.”

De boodschap dat Lucescu zijn grote successen bij Shakhtar niet per se alleen aan zijn trainerskwaliteiten heeft te danken, werd eerder deze week door de ultra’s van Dynamo ook overgebracht aan Surkis. Zij wezen de voorzitter op het geld, de duidelijke structuur en het personeel dat Lucescu in Donetsk tot zijn beschikking had. De eigenaar van de club toonde zich echter weinig onder de indruk van deze woorden en is niet van plan om terug te komen op zijn keuze: “Ga zelf dan eens aan het werk bij een club, het is makkelijk om vanaf te zijlijn wat te roepen. Verplaats je eens in de positie van Akhmetov of die van mij. Ik heb al een half miljard dollar in deze club geïnvesteerd. Schuif maar iemand naar voren die bereid is om in Dynamo te investeren, dan doe ik meteen een stap terug. Iedereen kan beslissingen nemen als het om het geld van iemand anders gaat. Steek maar dertig miljoen per jaar in de club, dan doe ik een stapje opzij. Dan kunnen jullie zelf een trainer aanstellen en doen wat je wil.”