Het Ierse wonderkind dat meerdere Premier League-topclubs links liet liggen

Voetbalzone licht in de serie NXGN geregeld jonge spelers uit die het in de toekomst ver kunnen schoppen of die nu al hun sporen verdienen in het (inter)nationale topvoetbal. Deze keer gaat de aandacht uit naar de achttienjarige Evan Ferguson, die een uitstekende start van zijn carrière kent bij Premier League-verrassing Brighton & Hove Albion. Het Ierse wonderkind staat op de radar van Liverpool, Manchester United en Tottenham Hotspur, maar focust zich voor nu op the Seagulls.

Elk seizoen breken er op het hoogste niveau van Engeland jonge spitsen door. Vaak gaat dat gepaard met een hoop verwachtingen. Er bestaan aanvalsleiders als Michael Owen en Wayne Rooney, die als tieners op het toneel verschenen en uiteindelijk alle hype waarmaakten, maar er zijn ook andere voorbeelden te noemen. Federico Macheda brak op jonge leeftijd door bij United en maakte een aantal winnende doelpunten, maar verdween al snel weer uit de Premier League. Inmiddels speelt de Italiaan op zijn 31ste voor APOEL Nicosia op Cyprus.

Ferguson bevindt zich momenteel ook op het kruispunt waar Macheda ooit stond: komt het tot een definitieve doorbraak of niet? Op oudjaarsdag wist de rechtspoot zijn eerste Premier League-doelpunt mee te pikken. Na 23 officiële wedstrijden voor Brighton staat de teller op acht doelpunten en vier assists, verdeeld over drie competities. Een bijzonder hoog moyenne voor een jonge spits. Daarnaast speelde Ferguson al vier interlands voor het Ierse elftal, waarin hij eenmaal trefzeker was. In zijn geboorteland hoopt men met Ferguson eindelijk weer een speler van wereldklasse in de gelederen te krijgen. NXGN nam de jonge goaltjesdief eens goed onder de loep.

Waar het allemaal begon
Ferguson werd geboren in Bettystown en komt uit een echte voetbalfamilie. Vader Barry was profvoetballer bij Coventry City toen hij Evans moeder Sarah leerde kennen. Als jeugdinternational van Ierland bij een Premier League-club wist Barry de verwachtingen echter nooit volledig waar te maken. Toch speelde hij in totaal zo’n 200 wedstrijden voor achtereenvolgens Colchester United, Hartlepool United, Northampton Town, Longford Town, Bohemians, Shamrock Rovers en Sporting Fingal. Na tien jaar besloot Barry echter al vroeg om een punt achter zijn carrière te zetten. Serieuze heupklachten dwongen hem in 2009 die beslissing te nemen.

Op dat moment had Evan het voetbalvirus al goed te pakken. Als kind keek hij het allerliefst naar Manchester United, en het duurde niet lang voor hij zelf zijn eerste stapjes op een voetbalveld zette. Ferguson werd ingeschreven bij de prestigieuze opleidingsclub St. Kevin’s Boys, die vele Ierse voetbalprofs heeft voortgebracht. Onder meer Liam Brady en Damien Duff droegen op jonge leeftijd het shirt van de Ierse club. Voor iedere training en wedstrijd reisde Ferguson samen met zijn vader bijna honderd kilometer af. De spits stond al snel te boek als het absolute toptalent van de St. Kevin’s Boys.

In gesprek met de Irish Mirror haalde Alan Mathews, een goede kennis van vader Barry, begin dit jaar herinneringen op aan de kleine Evan. “Hij deed me qua stijl denken aan Marco van Basten. Niet alleen omdat hij een doelpuntenmachine was, maar ook omdat hij tactisch al veel verder was dan zijn leeftijdsgenoten. Evan had alles. Hij was groot, snel, tweebenig en kon ongelooflijk makkelijk passeren voor een kind.” Toen Ferguson zijn tienerjaren inging, verscheen hij op de radar van Bohemians, de huidige koploper van de Irish Premier Division. Ook bij the Bohs ontwikkelde hij zich snel.

De grote doorbraak
In 2019 haalde Ferguson alle Ierse krantenkoppen, toen hij als veertienjarige (!) mocht invallen in een oefenwedstrijd van Bohemians met Chelsea (1-1). De piepjonge spits kwam in de 67ste minuut in de ploeg bij een 0-1 achterstand en liet vervolgens een uitstekende indruk achter. “Evan was uitzonderlijk tegen Chelsea. Het was de eerste wedstrijd van Frank Lampard, dus ik weet zeker dat de spelers van Chelsea erop gebrand waren om te winnen. Dat lukte hen echter niet, mede door de ijver van Evan. Het verbaasde me dat de interesse van Chelsea toen niet concreet werd, want de club heeft daar wel de middelen voor”, aldus toenmalig assistent-trainer Trevor Croly.

Chelsea deed wel navraag naar Ferguson, maar pakte niet door. Liverpool en Everton namen de spits op proef, terwijl hij regelmatig over de Ierse Zee voer om te trainen bij de jeugdteams van Brighton. Toch bleef Ferguson nog enkele jaren speler van Bohemians, al was zijn potentie duidelijk. “Hij was zeer gretig in het strafschopgebied van de tegenstander, kon razendsnel afwerken en viel op door zijn meedogenloosheid. Ik weet nog dat zijn eerste doelpunt als prof werd afgekeurd omdat hij zo gretig was om te scoren, dat hij de keeper van de tegenstander ook in het net legde”, aldus Croly, die de prestaties van Ferguson nog altijd op de voet volgt.

Hoe het nu gaat
Toen Ferguson in oktober 2020 zestien jaar oud werd, maakte hij zijn ouders duidelijk waar zijn ambities liggen: in het Engelse voetbal. De spits had destijds de keuze om te tekenen bij Brighton en Liverpool. Waar sommige talenten af en toe vergeten naar het perspectief te kijken, toonde Ferguson zich verstandig met een bewuste keuze. “Ik ben een paar keer naar Liverpool geweest en het is een goede club, maar je ziet daar zoveel jeugdspelers wegkwijnen. De kansen om door te breken in de hoofdmacht zijn daar een stuk kleiner dan bij Brighton”, aldus de aanvalsleider tegenover The Athletic. Tot nu toe werpt die beslissing zijn vruchten af.

Bij het beloftenelftal van Brighton zette Ferguson zich na zijn komst in januari 2021 razendsnel op de kaart. In 39 wedstrijden voor Brighton Onder 21 was de spits goed voor achttien doelpunten en drie assists. Daardoor werd Ferguson rond het WK definitief overgeheveld naar de hoofdmacht van de club, waar hij sindsdien furore maakt. In december vorig jaar kroonde de Ier zich tot jongste Premier League-doelpuntenmaker ooit voor Brighton, in het thuisduel met koploper Arsenal (2-4 nederlaag). Vier dagen later was hij goed voor een doelpunt en een assist tijdens het uitduel met Everton (1-4 winst), waarna teamgenoot Solly March hem omschreef met het woord ‘fenomenaal’.

Door zijn doelpunten ligt de marktwaarde van Ferguson volgens Transfermarkt inmiddels rond de tien miljoen euro, al beschikt de Ier over een langdurig contract tot medio 2026. Brighton lijkt dus goud in handen te hebben, daar Liverpool, United en Tottenham de spits nauwlettend in de gaten houden. Toch willen the Seagulls de komende jaren het allerliefst zelf iets opbouwen. Brighton is nog altijd volop in de race voor Europees voetbal komend seizoen en een aanvalsduo met Ferguson en Julio Enciso is veelbelovend voor de toekomst. Over alle linies beschikt de club van Nederlanders Jan Paul van Hecke en Joël Veltman over jonge en talentvolle spelers.

Belangrijkste wapens
Ferguson is met zijn lengte en kracht altijd al een indrukwekkende verschijning geweest. Al op jonge leeftijd wist de centrumspits goed gebruik te maken van zijn imposante fysiek. Zelfs tegen de sterkste verdedigers uit de Premier League weet Ferguson zich goed staande te houden, waardoor hij ook op andere vlakken kan uitblinken. De Ier kan dienen als een ideaal verlengstuk tussen het middenveld en de aanval, al blijft hij zelf het liefst de rol van afmaker vervullen.

De Ier heeft daarnaast een behoorlijke versnelling in huis. Ferguson weet zijn loopacties achter de verdediging perfect te timen, en is daarmee een plaag voor iedere tegenstander. Die snelheid komt ook goed van pas in het zetten van druk op vijandige defensies. Een spits als Ferguson past daardoor perfect in de moderne speelstijl van Brighton. Toch blijft de Ier een echte spits, die met beide benen uitstekend kan schieten. Ferguson heeft weinig kansen nodig om een doelpunt te maken, zo blijkt ook uit zijn moyenne.

Net als ieder talent heeft Ferguson nog wel wat verbeterpunten. Gretig als hij is gaat hij, vooral in het vijandelijke strafschopgebied, vaak voor zijn eigen kansen. De rechtspoot moet beter worden in het nemen van de juiste beslissingen. Zo koos hij dit Premier League-seizoen meermaals voor een schot van afstand op momenten dat een teamgenoot er beter voor stond. Brighton-manager Roberto De Zerbi zal dat nog uit Fergusons spel moeten halen, om zijn pupil zo de goede richting op te helpen. Gelukkig heeft de fysiek sterke voorhoedespeler nog vele jaren te gaan.

De volgende Robbie Keane
In Ierland smacht men naar een nieuwe superspits in het nationale elftal. Robbie Keane is naast recordinternational (146 interlands) ook de topscorer aller tijden van the Boys in Green, met 68 doelpunten. Keane ging in 2016 met pensioen als international en sindsdien is de spoeling voorin dun. De hondstrouwe aanhang van Ierland heeft de hoop dat ze in Ferguson het antwoord op hun gebeden hebben gevonden. Hoewel de Brighton-spits een stuk jonger is dan zijn concurrenten Michael Obafemi (Burnley, 22 jaar) en Troy Parrott (Preston North End, 21 jaar), verwacht men dat hij op korte termijn de dienst uitmaakt.

De speelstijl van Ferguson is beduidend anders dan die van Keane, daar hij een stuk langer is. De voormalig topspits van Tottenham en Liverpool deed vrijwel alles op snelheid, terwijl Ferguson het voornamelijk moet hebben van zijn kracht. De Ier past beter in het rijtje van de nieuwe generatie spitsen die de afgelopen vijf jaar is opgestaan, met Erling Braut Haaland als onbetwistbaar voorbeeld. De sterspeler van Manchester City combineert de snelheid die hij heeft met kracht, waardoor hij voor iedere mandekker een nachtmerrie is. Ferguson zit nog ver van het niveau van Haaland vandaan, maar diverse gelijkenissen zijn wel aanwezig.

En nu?
Voor Ferguson is het belangrijk dat hij op korte termijn een vaste basiskracht wordt bij Brighton. De clubleiding sprak in oktober het vertrouwen in hem uit door zijn contract open te breken en te verlengen. The Seagulls willen overduidelijk dat de spits zich de komende tijd blijft ontwikkelen aan de zuidkust van Engeland, daar in januari huuraanbiedingen van clubs uit de Championship en League One werden afgeslagen. Gezien zijn impact bij Brighton in de Premier League lijkt het ook niet nodig voor Ferguson om zijn kansen op een lager niveau te gaan bekijken.

Omdat Ferguson naast de drie oefeninterlands die hij speelde pas één officiële EK-kwalificatiewedstrijd speelde, kan hij nog altijd kiezen voor een interlandcarrière met Engeland. In het recente verleden namen Jack Grealish en Declan Rice die beslissing, maar het lijkt erop dat Ferguson zijn geboorteland trouw blijft. Hoogstwaarschijnlijk kan men in Ierland op korte termijn dus definitief juichen voor hun nieuwe doelpuntenmachine, terwijl de Engelse voetbalfans het dan moeten doen met Fergusons optredens in de Premier League.