‘Het Argentijnse voetbal bestaat niet, de Argentijnse bond bestaat niet!’

AMSTERDAM - “Het Argentijnse voetbal bestaat niet. De Argentijnse voetbalbond bestaat niet. Er is geen herkenbare stijl en het Argentijnse voetbal hangt van losse onderdelen aan elkaar (…) Het Argentijnse voetbal is tegenwoordig niets meer dan Lionel Messi alleen.” Jorge Valdano, voormalig algemeen directeur van Real Madrid en oud-spits van onder meer Argentinië, schetste dinsdag bij Radio Mitre een deplorabel beeld van de staat van het Argentijnse voetbal en vooral die van de AFA.

De AFA kent een geschiedenis van financiële en bestuurlijke problemen. Julio Grondona werd na de WK-finale van 1978 door het militaire bewind aangesteld en sindsdien volgden de schandalen elkaar op: tientallen doden bij supportersrellen, meer dan veertig dopinggevallen, acht spelersstakingen, drie scheidsrechtersstakingen, corruptie en zo meer. Grondona werd als de grote boosdoener gezien, maar bleef zitten. “In de 32 jaar dat ik de AFA leid, zijn er meer aanklachten tegen mij ingediend dan tegen Al Capone, en nooit ben ik ook maar één keer veroordeeld”, zei Grondona in 2011 tegen Radio Cooperativa.

Don Julio overleed in juli 2014 in het harnas, maar wie dacht dat de institutionele crisis binnen de AFA daarmee verleden tijd zou zijn, kwam bedrogen uit. Het doen en laten van de AFA heeft zich uiteindelijk ontwikkeld tot een veredelde kroniek van een aangekondigde zelfmoord. De interlandstop van Lionel Messi én het vertrek van Gerardo Martino kwam voor veel Argentijnen dan ook niet als een complete verrassing. Het was in feite wachten op het imploderen van de AFA en daarmee van het nationale elftal.

Het afscheid van Messi heeft met meer te maken dan vier verloren finales, want de door corruptie doordrenkte bond zou de grootste bron van ergernis zijn. Die corruptie werd vorig jaar pijnlijk duidelijk toen er tijdens verkiezingen 38 stemmen naar Luis Segura gingen en 38 naar Marcelo Tinelli. Er waren echter maar 75 stemgerechtigden. De verkiezing werd ongeldig verklaard en Segura bleef zitten met Tinelli als rechterhand. Sinds Tinelli vervolgens op 2 juni ontslag nam vanwege persoonlijke omstandigheden, had Segura het alleen voor het zeggen.

Segura werd niet veel later echter aangeklaagd vanwege mogelijke fraude bij de verkoop van televisierechten en daarop greep de FIFA in. De AFA - die volgens een bron binnen de wereldvoetbalbond ‘in een bijna terminale fase zit’ - werd onder toezicht geplaatst en kan pas weer serieus bestuurd worden wanneer er nieuwe presidentsverkiezingen worden uitgeschreven. Messi kropte zijn frustratie voorheen lang op, maar toonde zich tijdens de Copa América toch even kwaad omdat het vliegtuig van de nationale ploeg vertraging had.

“Alweer aan het wachten totdat ons vliegtuig vertrekt. Wat een ramp is de AFA. Mijn god!”, schreef hij op Instagram. De bond verdedigde zich door te zeggen dat het vliegtuig vanwege het weer niet eerder kon vertrekken, maar Messi kreeg de meeste bijval en ook nu hij zijn afscheid heeft aangekondigd, krijgt hij veel steun. Valdano zei dat de linkspoot in zijn eentje het Argentijnse voetbal vertegenwoordigt, duizenden fans gingen de straten op om Messi te smeken tot een terugkeer (‘NoTeVayasLio’) en ook Diego Maradona sprak warme woorden.

“Ze hebben Leo alleen gelaten. Ik wil met Messi gaan praten en samen vechten tegen iedereen die tegen hem is. Hij moet bij de Argentijnse selectie blijven. Hij moet naar Rusland gaan om daar in 2018 met Argentinië wereldkampioen te worden”, sprak Maradona, die afgelopen woensdag nog een gesprek voerde met Primo Corvaro en Montserrat Giménez van het crisiscomité dat de AFA door de zware tijd heen moet helpen. “Het gesprek verliep slecht. Ik ben het met veel dingen oneens die zij willen uitvoeren. Ze willen een frisse start, maar ik wil eerst dat wijlen Grondona gecontroleerd wordt. Daarna wil ik pas een frisse start maken.”

“Gebeurt dat niet, dan gaan we door met dezelfde Grondona-maffia! Die mensen moeten weg! Als je het kantoor van de AFA binnenloopt, lijkt het wel op een Chacarita (kerkhof, red.). Er hangen namelijk overal nog altijd foto’s van Grondona. Ik ga met Gianni Infantino praten en als hij het met de plannen van de normalisatiecommissie eens is, dan accepteer ik die niet. Ik wil gewoon dat de bezem door de AFA gaat en dat die weer schoon wordt. Ik ben erg boos!”, aldus Maradona tegenover Radio La Red.

Juan Sebastian Verón, voorzitter van Estudiantes, voegde er in La Nación aan toe dat er ‘een bepaald systeem is ontstaan dat moeilijk te verwijderen is’: “Of ik daarmee het grondonismo bedoel? Ik weet niet of je het zo kan noemen, maar alles wordt moeilijk wanneer je geen bestuur hebt. We zitten nu in het post-Grondona-tijdperk. Ik denk dat we ons moeten richten op de lange termijn zonder per se op de man te willen spelen. Het is van buitenaf makkelijk roepen, maar het belangrijkste is dat de nieuwe leiding dingen oplost. We moeten wachten op de verkiezingen.”

Eén probleem dat om een oplossing schreeuwt: de schuldenlast van Argentijnse clubs. De AFA heeft hen jarenlang rentevrij geld geleend in de vorm van voorschotten aan televisiegelden, het betalen van schuldeisers om faillissementen te voorkomen en zelfs om achterstallige lonen van voetballers te betalen. La Nación concludeerde in mei dat de AFA meer dan zestig miljoen euro te goed heeft van de clubs, maar de vraag is of en in hoeverre dat bedrag ooit afbetaald gaat worden.

Om meer inkomsten te genereren, verzorgt de AFA daarom lucratieve vriendschappelijke wedstrijden van de nationale ploeg, vaak tegen de zin in van de voetballers die sowieso al veel vlieguren maken. De AFA heeft voor het WK van 2022 al 28 nieuwe oefeninterlands ingepland, maar die leveren minder geld op wanneer Messi er straks niet meer bij is. “Als Messi niet terugkeert bij de nationale ploeg, verliest de AFA vanaf nu tot het WK van 2018 twintig tot vijfentwintig miljoen dollar. En misschien zelfs meer”, zei Guillermo Tofoni, die namens de FIFA de oefenduels van Argentinië organiseert.

“Als we het hebben over wedstrijden mét en zonder Messi, dan verdient de AFA 35 tot 50 procent minder wanneer Messi niet speelt”, voegde Javier Medin van de Zuid-Amerikaanse Vereniging van Voetbaladvocaten eraan toe. Alles overziend is het de vraag of er überhaupt een geschikte trainer te vinden is die trek heeft om als bondscoach aan het roer te staan van een bond die - om met de FIFA te spreken - in een terminale fase zit. En vooral: wat gaat Messi doen? Valdano is niet de enige die hoopt dat de sterspeler terugkeert: “Hij moet blijven. Hij is een van de grootste aanvoerders van ons voetbal.”