‘Goddelijke Kanarie’ ging defensie in voor overleden broer: ‘Ik word als hij’

In een land waar ieder jongetje Pelé, Romário, Ronaldo of Neymar wil zijn en er minstens één steekje los moet zitten bij iedereen die ervoor kiest om op doel te gaan staan, staat een positie in de defensie doorgaans eveneens niet bovenaan het wensenlijstje van de miljoenen van een carrière als profvoetballer dromende Brazilianen. Verdedigers zijn in de ogen van een groot deel van de voetbalgekke bevolking mislukte aanvallers die niet kunnen dribbelen of te lomp zijn om voorin te spelen. Deze zomer worden de Goddelijke Kanaries op het WK echter vertegenwoordigd door tenminste één uitzondering.

Door Robin Bruggeman

João Miranda de Souza Filho kwam op 7 september 1984 ter wereld als jongste van een groot gezin met twaalf kinderen en zijn oudste broer Vicente was in zijn jongere jaren zijn grootste voorbeeld. Piu, zoals de oudste telg van de familie Filho ook wel werd genoemd, was een begenadigd voetballer, die als verdediger een aantal van de grootste amateurclubs van Paranavaí, het 87.000 inwoners tellende stadje waar de familie vandaan komt, achter zich aan had.

“De teams uit de buurt vochten met elkaar om hem te kunnen strikken”, herinnert broer Tinga zich in gesprek met Globo. “João wachtte altijd tot Piu thuiskwam en rende hem dan tegemoet om de uitslag van de wedstrijd te horen.” Afkomstig uit een arm gezin kon Vicente het zich echter niet veroorloven om zich compleet op het voetbal richten en om zijn ouders te helpen bij de zorg voor hun twaalf kinderen, werkte de talentvolle verdediger als elektricien op een bouwplaats in de buurt. Toen Miranda zes jaar oud was sloeg het noodlot toe en kwam zijn idool om het leven door een nooit helemaal opgehelderd ongeluk waarbij hij zware brandwonden opliep.

Het overlijden van de oudste telg en gedeeltelijke kostwinner kwam keihard aan bij de familie, niet in de laatste plaats bij de jonge Miranda, die zich vanaf dat moment maar op één ding richtte: “Mijn moeder stond huilend op de begraafplaats toen hij haar een knuffel gaf en zei: ‘Niet huilen mama, want ik zal net als hij worden’”, blikt zus Rosana terug. “Vanaf dat moment ging hij voetballen, voetballen en nog eens voetballen.” De kleine Miranda bleek talent te hebben en nadat hij de jeugdopleiding van Coritiba had doorlopen speelde hij in 2004 zijn eerste wedstrijd in de hoofdmacht van Coxa.

“Ik denk dat ik in zijn voetsporen wilde treden, dat is de reden dat ik een verdediger ben geworden. In Paravanaí zeggen ze nog steeds dat hij beter was dan ik ben”, verklaarde Miranda drie jaar na zijn debuut zijn beslissing om zich toe te leggen op een positie achterin. Hoewel Vicente wellicht een nog betere speler zou zijn geworden, wist ook zijn kleine broertje zich te onderscheiden en in 2005 stond het Franse Sochaux op de stoep. De droom om in Europa te gaan spelen leek zodoende binnen handbereik, maar vlak daarna sloeg met het overlijden van zijn vader, eveneens João geheten, opnieuw het noodlot toe.

Miranda’s moeder Maria vroeg het talent om toch in Brazilië te blijven: “Ik was verzwakt en ik wist niet zeker of ik het wel zou gaan maken in de voetballerij. Ik heb erover nagedacht om helemaal te stoppen”, herinnert de inmiddels 33-jarige verdediger zich uit die tijd. Uiteindelijk besloot hij toch op de Franse aanbieding in te gaan en het vliegtuig te pakken richting het beloofde voetballand. Miranda had echter moeite om te aarden in Montbéliard en na een jaar in Frankrijk bood een aanbieding van São Paulo uitkomst. De Braziliaanse topclub huurde de verdediger eerst een halfjaar, om hem in maart 2007 voor ruim een miljoen euro definitief vast te leggen. Bij O Clube da Fé kwam Miranda volledig tot wasdom en de stopper werd in 2006, 2007 en 2008 kampioen van de Braziliaanse Série A. De belofte aan zijn moeder verdween echter nooit uit zijn gedachten en zodra de eerste salarisstroken binnen begonnen te komen, stond de verdediger zijn in Paravanaí achtergebleven familie bij.

“Ik zou niet gelukkig zijn als ik alles had en zij niets zouden hebben”, was hij duidelijk. Miranda liet het ouderlijk huis tot de grond toe afbreken om er een nieuwe, grotere woning voor zijn moeder voor in de plaats te zetten, terwijl hij de aangrenzende vier huizen opkocht voor zijn getrouwde broers en zussen. Vrijgezelle broer Tinga kreeg een auto: “Dat ik mijn familie kan helpen is mij meer waard dan elke prijs die ik op het veld kan winnen”, verklaarde hij zijn gulheid in de Braziliaanse pers.

Miranda’s prestaties bij São Paulo leverden hem hernieuwde interesse uit Europa op en in 2011 kon Atlético Madrid profiteren van het aflopende contract van de verdediger. In het Vicente Calderón stapte hij precies op het goede moment in om de grote opleving van los Colchoneros mee te maken en samen met Uruguayaan Diego Godín vormde Miranda, die door de fans van Atlético vanwege zijn winnende doelpunt in de Copa del Rey-finale van 2013 tegen Real Madrid voor altijd in de harten is gesloten, een van de sterkste defensieve duo’s op de Europese velden.

Zijn rol in Spanje verzekerde hem echter niet automatisch van deelname aan een WK, aangezien de stopper de eindtoernooien van 2010 en 2014 aan zich voorbij moest laten gaan. Na zijn debuut voor de Goddelijke Kanaries in april 2009 maakte hij onderdeel uit van het elftal dat in datzelfde jaar de Confederations Cup won, maar dit bleek uiteindelijk niet genoeg voor een plekje in de selectie voor het WK in Zuid-Afrika. Vier jaar later presteerde Miranda op de toppen van zijn kunnen en was hij een vaste waarde tijdens de voorbereiding op het toernooi dat in eigen land werd gehouden. Tot het keurkorps van bondscoach Dunga behoorde hij tot zijn grote teleurstelling echter niet en Miranda zag zich genoodzaakt om het door de 1-7 nederlaag tegen Duitsland in de halve finales op een deceptie uitgelopen toernooi vanaf de zijlijn te volgen.

In het seizoen na het WK slopen er kleine foutjes in Miranda’s spel en had hij moeite om fit te blijven, waarna Atlético de knoop doorhakte en hem naar Internazionale stuurde. Hier herpakte hij zich, met slechts 30 tegengoals in de 38 Serie A-wedstrijden van het afgelopen seizoen als voorlopig hoogtepunt. Met Tite als opvolger van de na de teleurstellende verlopen Copa América Centenario ontslagen Dunga keerden zijn kansen bij de nationale ploeg eveneens en Miranda vormt tegenwoordig doorgaans samen met Thiago Silva of Marquinhos het hart van de Braziliaanse defensie.

Dat hij op zijn 33e nu wel aan zijn eerste WK is begonnen, kwam in zijn geboorteland dan ook niet als een verrassing en Miranda verwacht een belangrijke rol te kunnen spelen in Rusland: “Ik ben nu meer ervaren en ik wil laten zien dat ik ook op het vorige toernooi had kunnen spelen en Brazilië had kunnen helpen schitteren. Het werd toen in mijn eigen land gespeeld en de afwijzing betekende dat ik mijn droom moest uitstellen. Maar ik wil niet meer denken aan wat jaren geleden had kunnen zijn. We kunnen enkel vooruitkijken, we doen het geweldig en we willen het WK winnen”, reageerde hij onlangs in de Braziliaanse pers op zijn definitieve uitverkiezing.

“De Seleçao heeft het respect van de wereld weer voor zich gewonnen, maar nu spelen we een WK en moeten we het op het hoogste niveau laten zien. Ik ben optimistisch omdat we hebben laten zien dat we over de kwaliteiten beschikken om er een geweldig toernooi van te maken. Tite is een fantastische trainer en ik denk dat een van de belangrijkste oorzaken van ons succes zijn manier van handelen is, hij houdt ervan om met ons te praten om zijn filosofie duidelijk te maken.”

Na het WK krijgt Miranda er met Stefan de Vrij een nieuwe concurrent bij in het Giuseppe Meazza en verwacht wordt dat de Oranje-international samen met Milan Skriniar het hart van de Milanese verdediging gaat vormen. De Braziliaanse routinier wil echter nog minimaal een jaar in Europa actief blijven en Internazionale zou zijn tot medio 2019 doorlopende contract met een jaar willen verlengen: “Op dit moment is het moeilijk om aan een terugkeer naar huis te denken. Ik heb nog steeds een paar jaar te gaan in Europa. Ik voel veel liefde voor de fans van São Paulo, dus als ik ooit terugkeer hoop ik dat het daar zal zijn.”

“Ik ben echter een professional en zal alle aanbiedingen in overweging nemen, maar als alle aanbiedingen min of meer hetzelfde zijn kies ik voor São Paulo aangezien dat gedurende een lange periode mijn thuis is geweest en ik nog steeds om de club geef. Ik heb een aantal telefoontjes gehad, maar ik heb toen duidelijk gemaakt dat ik nog niet terug wil keren naar Brazilië. Dus ik heb er niet al te lang over nagedacht aangezien het mijn plan is om na het WK nog minstens een seizoen in Europa te spelen.”