Gegadigde voor Linssen en Diemers stort na investering van 290 miljoen ineen

Slechts een paar jaar geleden was Tianjin Quanjian concreet in de markt voor spelers als Diego Costa, Sergio Agüero, Andrea Belotti en Pierre-Emerick Aubameyang. Laatstgenoemde kon, voordat hij voetballer van Arsenal werd, Borussia Dortmund inruilen voor de Chinese club in een deal ‘die de transfer van Neymar van Barcelona naar Paris Saint-Germain zou overschaduwen’. In het iets minder serieuze geruchtencircuit werden ook de namen van Cristiano Ronaldo, Wayne Rooney en Andrés Iniesta gelinkt aan een verhuizing naar Tianjin, maar wat deze spelers allemaal gemeen hebben is dat zij uiteindelijk geen van allen bij de club uit het noordoosten van China aan de slag zijn gegaan. In de toekomst zal hier ook geen sprake meer van zijn, aangezien Tianjin Quanjian, dat het afgelopen jaar door het leven ging onder de naam Tianjin Tianhai, niet meer bestaat.

Door Robin Bruggeman

De opkomst en ondergang van Tianjin Quanjian is nauw verbonden met het lot van de gelijknamige Quanjian Group. Deze producent van traditionele Chinese geneesmiddelen groeide vanaf de oprichting in 2004 uit tot een miljardenbedrijf en besloot in 2015 een deel van zijn inkomsten te gebruiken om de naamsbekendheid te vergroten door middel van het sponsoren van een voetbalclub. Nadat een overname van Tianjin TEDA, voormalig werkgever van onder meer Nemanja Gudelj, op niets uitliep besloot het bedrijf het op dat moment op het tweede niveau uitkomende Tianjin Sonjiang over te nemen en om te dopen tot Tianjin Quanjian. Met oud-Real Madrid-trainer en voormalig bondscoach van Brazilië Vanderlei Luxemburgo werd meteen een trainer van naam aangetrokken en ook diens opvolger Fabio Cannavaro was bepaald geen onbekende in de voetballerij.

De voormalig Ballon d’Or-winnaar en wereldkampioen kreeg direct een aantal Chinees internationals onder zijn hoede en mocht verder onder meer de Braziliaanse routinier Luis Fabiano verwelkomen. In 2016 volgde met een kampioenschap in de League A promotie naar de Chinese Super League en in de daaropvolgende transferperiode trok Quanjian pas echt de portemonnee om de komst van onder meer Axel Witsel (voor twintig miljoen euro overgenomen van Zenit Sint-Petersburg), Alexandre Pato (voor vijftien miljoen overgenomen van Villarreal) en Anthony Modeste (in eerste instantie voor ruim vijf miljoen gehuurd van 1. FC Köln en later voor bijna dertig miljoen definitief ingelijfd) mogelijk te maken. Met deze spelers in de ploeg eindigde de promovendus in zijn eerste seizoen op het hoogste niveau op een verdienstelijke derde plek, waarmee ook kwalificatie voor de Aziatische Champions League werd afgedwongen.

In het seizoen erop volgde met een negende plek in de Super League wel een teleurstellend resultaat, maar een kwarfinaleplek in de AFC Champions League gaf het seizoen toch nog glans. Tianjin Quanjian werd zodoende met zijn grote namen en aansprekende resultaten een van de blikvangers van de Super League, waar ook clubs als Shanghai SIPG, Shanghai Shenhua, Jiangsu Suning en Guangzhou Evergrande honderden miljoenen hebben besteed aan het aantrekken van spelers. Wat deze clubs met elkaar gemeen hebben, is dat zij opgebouwd zijn door grote bedrijven en Tianjin Quanjian zal voor altijd gelden als het voorbeeld van hoe snel een dergelijke constructie ook de ondergang van een club in kan leiden. Ondanks de aansprekende prestaties op het veld kwam de club begin vorig jaar, buiten zijn eigen schuld om, namelijk in grote problemen terecht.

Begin van het einde
De moeilijkheden voor Tianjin Quanjian begonnen eind december 2018 met een artikel op het medische platform Dingxiang Doctor. Hierin werd de kwestie van het vierjarige meisje Zhou Yang onder de aandacht gebracht. Zij nam medicijnen van de Quanjian Group om de kanker waar zij aan leed te bestrijden en overleed uiteindelijk toen deze medicijnen niet bleken te werken zoals beloofd werd door het bedrijf. Dit nieuws leidde tot een storm van verontwaardiging op de Chinese social media-netwerken, waarna meerdere voorbeelden van de valse beloften en misleidende manier van adverteren van de Quanjian Group aan het licht werden gebracht. Bovendien bleek het bedrijf te opereren via een soort van piramidespel, waarbij verkopers van de producten andere verkopers moesten werven, die op hun beurt weer geld moesten inleggen om de medicijnen te mogen verkopen. De lokale overheid van de stad Tianjin opende op 1 januari 2019 een onderzoek naar de Quanjian Group, wat elf dagen later resulteerde in de arrestatie van oprichter en voorzitter Shu Yuhui en bijna de gehele top van het bedrijf. Shu Yuhui was ook nauw betrokken bij het wel en wee van de voetbalclub en zijn arrestatie had grote gevolgen voor Tianjin Quanjian. Onder leiding van de zakenman werd in vier jaar tijd nog zo’n 290 miljoen in de club gestoken, maar met zijn verdwijning achter de tralies stopte de geldkraan van het ene op het andere moment met stromen.

Miljardair Shu Yuhui zou uiteindelijk worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van negen jaar en het gezicht van de Quanjian Group moest ook een boete van bijna zesenhalf miljoen euro betalen. De club kwam na het schandaal onder het gezag van de lokale voetbalbond te staan en Tianjin Quanjian werd omgedoopt in Tianjin Tianhai FC. De club kon zonder de miljoenen van het moederbedrijf niet op dezelfde voet door en een ware uittocht van duurbetaalde sterspelers volgde na de arrestaties. Witsel was voor de ontwikkelingen bij de Quanjian Group al naar Borussia Dortmund vertrokken en hij kreeg na de ineenstorting van de club navolging van onder meer Pato, diens landgenoot Geuvânio en de Chinese internationals Xuri Zhao, Yiming Liu en Xiuwei Zhang.

Zo kwam er binnen drie weken een einde aan een club die in drie jaar werd opgewerkt vanuit de tweede klasse naar de top van het Chinese voetbal. Tianjin Tianhai werkte een anoniem afgelopen seizoen af op het hoogste niveau, waarin het op slechts een haartje na wist te ontsnappen aan degradatie. De voetbalbond en lokale overheden van Tianjin werkten in de tussentijd hard aan het vinden van een nieuwe geldschieter voor de club, maar dit bleek uiteindelijk een hopeloze missie. Slechts een aantal grote bedrijven in de omgeving konden het zich überhaupt veroorloven om mee te kunnen doen in de dure Super League en geen van de gegadigden besloot toe te happen. In maart van dit jaar kwam zelfs het bericht naar buiten dat Tianjin Tianhai voor niets op te pikken viel: “De club heeft een kritiek moment bereikt en is, in een poging om de zwaarbevochten positie in de Super League te behouden, tot een moeilijke beslissing gekomen. We zullen honderd procent van de club overdragen tegen nul vergoeding”, liet Tianjin Tianhai weten via de officiële kanalen.

Rondspeuren in de Eredivisie
In hoopvolle afwachting van een potentiële investeerder was de club in de afgelopen weken nog druk bezig met het samenstellen van een selectie voor het aankomende seizoen in China, dat men in juni van start hoopt te kunnen laten gaan. Tianjin Tianhai keek hierbij nadrukkelijk rond in de Eredivisie, aangezien Bryan Linssen, Tim Matavz en Mark Diemers werden genoemd als mogelijke nieuwe versterkingen. Deze week is echter gebleken dat deze spelers van respectievelijk Vitesse en Fortuna Sittard deze optie in ieder geval door kunnen strepen. Ondanks het aanbod om de club, waarvan de waarde op het laatste moment nog werd geschat op 92 miljoen euro, voor niets over te doen, is men er niet in geslaagd om een nieuwe geldschieter te vinden. De meegetorste schuldenberg van 134 miljoen bleek een te groot afschrikkingseffect te hebben op eventuele nieuwe eigenaren en dinsdag werd besloten om definitief de stekker uit het eens zo ambitieuze Tianjin Tianhai te trekken.

“We kijken terug op de goede oude tijd en willen geen afscheid nemen. Ten eerste willen we de fans bedanken die de club met al hun liefde hebben gesteund en de spelers, coaches en staf die hard en eervol werk hebben geleverd voor het voetbal in Tianjin en de Chinese voetbalbond”, las het laatste statement van de club. “Tianhai FC is in 2019 tegen ongekende problemen aangelopen en is er met de steun en hulp van het gemeentelijke sportbureau en de voetbalbond, met de steun van alle lagen van de gemeenschap en de fans en met de onophoudelijke inzet van de spelers, coaches en staf uiteindelijk in geslaagd om vele moeilijkheden het hoofd te bieden, degradatie af te wenden en daarmee een plek in de Super League te behouden. Om het voetbal in Tianjin een aanwezigheid in de Super League te kunnen geven, heeft de club in de afgelopen vier maanden in alle oprechtheid geprobeerd om zich te kwalificeren voor het seizoen van 2020. Dit is echter niet gelukt en ondanks alle inzet is het niet zo gelopen als gehoopt. Gezien de onhoudbare financiële situatie van de club, is het simpelweg niet mogelijk om op normale voet door te gaan. Na zorgvuldige overweging kan de club niet anders dan een beslissing nemen: Tianjin Tianhai Football Club is officieel opgeheven.”

Schrikbeeld voor het Chinese voetbal
Het van het toneel verdwijnen van Tianjin Tianhai betekent naar alle waarschijnlijkheid dat het Shenzhen FC van trainer Roberto Donadoni ondanks een vijftiende plek in het afgelopen seizoen behouden blijft voor het hoogste niveau. Het is echter nog maar de vraag hoe de Super League er na de coronacrisis uit zal zien, aangezien in China de vrees heerst dat Tianjin Tianhai niet de enige club van naam is die kopje onder zal gaan. In de bovenste drie afdelingen van het Chinese voetbal zijn er tenminste vijftien clubs die in de afgelopen tijd verdwenen zijn, op het punt van omvallen staan of niet mee zullen doen aan het aankomende seizoen. Doordat veel clubs compleet afhankelijk zijn van externe geldschieters, is de competitie enorm kwetsbaar in het geval van een financiële crisis of een verandering in prioriteiten van de grote bedrijven die achter de teams staan.

Wang Qian, de voorzitter van het in februari failliet gegane Guangong Southern Tigers, luidde tegenover staatsmedia na het verdwijnen van zijn club al de noodklok over het Chinese voetbal: “Hoe zijn buitenlandse clubs groot geworden? Zij begonnen op het veld met een coach en het opleiden van spelers. Dit genereert uiteindelijk inkomsten, waardoor zij meerdere teams kunnen vormen en in de lagere afdelingen kunnen beginnen. Veel Chinese clubeigenaars hebben echter direct een eerste elftal aangeschaft en daarna pas geïnvesteerd in een jeugdopleiding. Voordat dit tot resultaten leidt, kan het eerste team alweer in elkaar geklapt zijn.” Met een salary cap en de regel dat elk bedrag dat wordt uitgegeven aan de komst van een buitenlandse speler ook in het Chinese voetbal moet worden gestoken, heeft de bond in de afgelopen jaren wel geprobeerd om de Super League op een meer natuurlijke wijze door te laten groeien. Het voorbeeld van Tianjin Tianhai laat echter zien dat ook de grootste clubs nog steeds bijzonder kwetsbaar zijn en staatspersbureau Xinhua deelde een duidelijke waarschuwing uit na het nieuws van de afgelopen week: “De tragedie van Tianhai moet genoeg zijn om de andere profclubs in China te waarschuwen. Welk van de andere clubs kan garanderen dat zij niet door hetzelfde lot zal worden getroffen? Door de Tianhai-tragedie zien we eens te meer dat er fatale fouten zitten in de levensvatbaarheid van het merendeel van de Chinese profclubs.”