Frustraties zorgen voor kleine scheurtjes in het hechte Red Bull-imperium

LEIPZIG - Morgen in het nieuws: sportief directeur Ralf Rangnick gooit zijn trainer eruit na de uitschakeling in de Europa League. De fans van Red Bull Salzurg lieten niet na om Ralf Rangnick de 1-0 zege op RB Leipzig flink in te peperen. Dit seizoen stond in de Europa League voor het eerst de zogenaamde ‘Red Bull-derby’ op het programma, die beide keren gewonnen werd door de Oostenrijkers. Tijdens deze ontmoetingen werd bevestigd wat al een tijdje onder het oppervlak sudderde: het hechte Red Bull-imperium begint scheurtjes te vertonen.

Door Chris Meijer

Wilkommen in Leipzig, Amadou. Met een gelikt filmpje maakte RB Leipzig vorige week zaterdag de komst van Amadou Haidara wereldkundig. Die boodschap zal een kleine zeshonderd kilometer zuidelijker in Salzburg met het nodige gevloek ontvangen zijn. RB Leipzig neemt de Malinese middenvelder naar verluidt voor een bedrag van vijftien miljoen euro over van de regerend kampioen van Oostenrijk. Dat terwijl het er afgelopen zomer op leek dat Red Bull Salzburg juist voor de verandering eens een speler uit de klauwen van de ‘grote broer’ uit het oosten van Duitsland kon houden. Het leek een uitgemaakte zaak dat RB Leipzig Haidara zes maanden geleden al naar de Bundesliga zou halen als opvolger van de naar Liverpool vertrokken Naby Keïta. De twintigjarige middenvelder verlengde echter plotseling zijn contract in Oostenrijk en maakte niet de overstap naar Leipzig. Het bleek dus valse hoop voor de supporters van Red Bull Salzburg, bij wie de frustraties over de gang van zaken richting een hoogtepunt kruipen.

De Oostenrijkse club was in 2005 het eerste filiaal van het voetbalimperium van Red Bull. De fabrikant van energiedrankjes nam het noodlijdende Austria Salzburg over en stak de club in een ‘Red Bull-keurslijf’, waardoor de naam, het logo en de clubkleuren veranderden. Twee jaar later pakte Red Bull Salzburg al zijn eerste Oostenrijkse titel. Het voetbalimperium werd spoedig uitgebreid met filialen in New York (2006), São Paulo (2007), Ghana (2008, inmiddels verdwenen) en Leipzig (2009). Het is bijna tien jaar geleden dat Red Bull zijn ‘project’ in Duitsland begon. De Oostenrijkse fabrikant van energiedrankjes koos zeer bewust Leipzig als uitvalsbasis. De stad in het oosten van Duitsland had dankzij het WK van 2006 de beschikking over een gloednieuw stadion, alleen miste er nog een club met de juiste omvang om in het hypermoderne onderkomen te spelen. Als er een gebied is in Duitsland waar een dergelijk commercieel project zonder moeite kan slagen, is het wel de voormalige DDR. Op voetballend gebied heeft Oost-Duitsland weinig te vieren gehad sinds de val van de muur, wat voor draagvlak in de regio zorgde.

Middelvinger
Dat was nodig ook, want Red Bull heeft zijn entree in het voetbal niet bepaald subtiel aangepakt. Grof gezegd was de werkwijze van het Oostenrijkse concern een middelvinger naar de traditionele en conservatieve voetbalwereld. In Duitsland herhaalde Red Bull het kunstje dat in Oostenrijk was uitgehaald. Men nam de licentie over van SSV Markranstädt, in 2009 spelend op het vijfde niveau van het Duitse voetbal. Volgens de regels mogen Duitse clubs geen sponsornaam dragen, waardoor men besloot om de club ‘RasenBallsport Leipzig’ te noemen. De volledige naam wordt echter nooit gebruikt en iedereen weet donders goed waar de letters ‘RB’ eigenlijk voor staan. Daarnaast hanteert men in Duitsland de zogenaamde ‘50+1-regel’, wat inhoudt dat clubs nooit de meerderheid van de aandelen mogen verkopen en in handen mogen komen van één eigenaar. RB Leipzig heeft deze regels de afgelopen jaren op verschillende manieren omzeild. Al met al maakt het die Roten Bullen al jaren tot de meest gehate club van Duitsland. Dat RB Leipzig ook nog eens succesvol was, maakte de club niet bepaald populairder.

Het lijdt geen twijfel dat de focus van Red Bull de afgelopen jaren op RB Leipzig is komen te liggen. In commercieel opzicht is de Duitse Bundesliga een stuk interessanter dan zijn Oostenrijkse evenknie. De exposure van de Champions League is het hoofddoel van Red Bull-eigenaar Dietrich Mateschitz en lange tijd hield men de hoop dat dit door het eerste filiaal behaald kon worden. Al snel na de overname reeg Red Bull Salzburg de titels in de Oostenrijkse Bundesliga aaneen. Sinds de entree van Red Bull werd de club negen keer kampioen, maar werd nog nooit de groepsfase van de Champions League behaald. Maar liefst vijf keer strandde Red Bull Salzburg in de laatste voorronde van het miljardenbal. RB Leipzig slaagde er in zijn eerste seizoen op het hoogste niveau direct in om zich te plaatsen voor de groepsfase van de Champions League, door als tweede achter kampioen Bayern München te eindigen. Het was voor Red Bull waarschijnlijk een bevestiging dat het Duitse filiaal in commercieel opzicht het meest interessant is.

Lopend buffet
Als gevolg daarvan maakten elf spelers sinds 2014 de overstap van Salzburg naar Leipzig. Zo haalde de Duitse club onder meer Péter Gulácsi, Stefan Ilsanker, Dayot Upamecano, Konrad Laimer (allen nog RB Leipzig), Bernardo (Brighton & Hove Albion), Keïta (Liverpool) en nu dus Haidara weg bij de Oostenrijkers. Het feit dat de belangen van de regerend kampioen van Oostenrijk altijd moesten wijken, zorgde in de Mozartstad voor de nodige frustratie. Zo erg dat Óscar García, tussen 2015 en 2017 trainer van Red Bull Salzburg, stelde dat zijn club ‘kapot gemaakt werd door RB Leipzig’. De fans van de Oostenrijkers spraken in een open brief van ‘een lopend buffet voor de Duitse club’ en wijzen Rangnick, momenteel sportief directeur én trainer van RB Leipzig, aan als kop van jut. De Professor, zoals zijn bijnaam luidt, werkte tussen 2012 en 2015 zowel in Salzburg als in Leipzig als technisch eindverantwoordelijke. Met spandoeken en onvriendelijke spreekkoren maakten de fans van de Oostenrijkse club in de onderlinge duels in de Europa League duidelijk weinig warme gevoelens meer te koesteren voor Rangnick.

Dat Red Bull Salzburg de afgelopen twee seizoenen op het Europese podium succesvoller was dan RB Leipzig, zal het gevoel van onrechtvaardigheid vergroten. Vorig seizoen reikte de formatie uit het Alpenland tot de halve finale van de Europa League, terwijl dit seizoen een groep met Celtic, RB Leipzig en Rosenborg BK ongeslagen werd overleefd. Salzburg versloeg de Duitse ‘broer’ tot twee keer toe (2-3 en 1-0) en zag Leipzig als nummer drie van de poule geëlimineerd worden. Om overigens allebei in Europees verband te mogen spelen, moest Red Bull officieel de handen aftrekken van Salzburg. Doordat de fabrikant van energiedrankjes officieel alleen nog sponsor is van de Oostenrijkse club, is er volgens de lezing van de UEFA geen sprake van belangenverstrengeling. Hierdoor speelt Salzburg tegenwoordig ook in een ander shirt, met een nieuw logo. Het leek er bovendien even op dat de Oostenrijkers zich konden weren tegen Leipzig.

Naast Haidara werd ook trainer Marco Rose, die in Leipzig de topkandidaat leek om de vertrokken Ralph Hasenhüttl op te volgen, onverwachts binnenboord gehouden. Rose ondertekende een nieuwe verbintenis bij Red Bull Salzburg, dat voor het eerst sinds 2014 niemand in de zomerse transferwindow naar het Duitse filiaal zag vertrekken. “We willen onze club en de competitie wat interessanter maken, zodat je goede spelers wat langer kan houden. Het is een feit dat goede spelers vanuit de Oostenrijkse competitie een volgende stap willen zetten. Dat gaat niet alleen om Leipzig”, zei Rose tegenover Kurier. Leipzig verzekerde zich uiteindelijk van de diensten van Julian Nagelsmann, die volgende zomer zal overkomen van TSG 1899 Hoffenheim. Tot die tijd heeft Rangnick zichzelf aangesteld als tussenpaus in de Red Bull Arena.

De vraag is of en hoe RB Leipzig onder leiding van Nagelsmann de volgende stap kan zetten. De Oost-Duitse club hanteert een bewonderenswaardig beleid, door hoofdzakelijk spelers jonger dan 24 jaar aan te trekken. Dat maakt het een stuk lastiger om topspelers als Keïta, of mogelijk in de toekomst Timo Werner, Upamecano of Emil Forsberg, direct te vervangen. Temeer omdat concurrenten als Borussia Dortmund, Borussia Mönchengladbach en Schalke 04 wel de portemonnee trekken voor gearriveerde spelers. Rangnick kan in ieder geval weinig met de frustraties vanuit Salzburg. "Ik kan alleen maar mijn schouders ophalen en mijn hoofd schudden. Ik denk, in alle bescheidenheid, dat we geen 'Red Bull-derby' hadden gehad als ik het aanbod van meneer Mateschitz niet had geaccepteerd. In 2012 liet ik al doorschemeren dat we moesten vertrouwen op jonge spelers en het is sindsdien de goede kant op gegaan met beide clubs. Afgelopen twee jaar heeft Salzburg zijn spelers langer kunnen houden, terwijl de trainer ook is gebleven. Er is continuïteit gekomen, dat kun je zien."