Dubieuze kweekvijver moet Qatar succes op WK 2022 brengen

EUPEN/DOHA - Nooit eerder belandde een WK in een Arabisch land, een locatie in het Midden-Oosten noch in een moslimland. Maar in 2022 is het zover, want dan organiseert Qatar een spectaculair, compact en hightech toernooi, zo hebben de autoriteiten toegezegd. Om te kijken hoe het met het voetbal in het toekomstige gastland gesteld is, duikt Voetbalzone middels een zesdelige serie in het Qatarese voetbal. In aflevering II: de Aspire Academy, de dubieuze kweekvijver voor Qatarees talent.

Een beetje vertwijfeld zullen Abdul Manaf Nurudeen, Carlos Martinez Castro en Soulaymane Aw om zich heen hebben gekeken toen ze zich meldden bij hun nieuwe club. Als uitverkoren talenten van de Aspire Academy hadden ze gedroomd van een vol Santiago Bernabéu, een afgeladen Old Trafford of een wedstrijd in het Juventus Stadium. Nee, dit is andere koek. Het Kehrwegstadion, ergens in een gebied tussen België, Duitsland en Luxemburg. Terwijl er in het hele land Nederlands of Frans gesproken wordt, spreekt men in dit gebied Duits. KAS Eupen is ook niet bepaald een club waarvan ze altijd gedroomd zullen hebben. In de bijna zeventigjarige historie van de club speelden De Panda's ook slechts één jaar op het hoogste niveau in België. Toch is het inmiddels een broedplaats van exotisch talent.

Dat is geen toeval, want KAS Eupen is sinds 2012 in handen van de Qatarese Aspire Zone Foundation. De bedoeling van de Qatari is om de talenten uit de zogenoemde Aspire Academy te stallen bij de Belgische club, die bij de overname nog actief was in de Tweede Klasse. De laatste talenten die uit de academie geplukt zijn om het bij Eupen op het hoogste niveau te proberen, zijn de drie bovengenoemden: Nurudeen, Castro en Aw. De Aspire Academy is in 2004 opgericht met als doel om Qatarese atleten te scouten en te helpen ontwikkelen. De jonge voetballers komen naar Doha en krijgen daar, ook buiten het voetbal, hun opleiding. Zo krijgen de uitverkoren talenten van Aspire onder meer les in Arabisch, Engels, islamitische studies, wiskunde, scheikunde, geschiedenis en aardrijkskunde.

Met de academie zouden de Qatari die talenten klaar willen stomen voor het nationale elftal. Het maakt allemaal deel uit van de visie waarmee Qatar in 2030 bij de beste en modernste landen ter wereld moet horen. Op het gebied van onderwijs, architectuur, cultuur en dus ook sport. Er is echter één probleem: Qatar heeft maar zo’n 300.00 inwoners, dus is het nogal een uitdaging om uit zo’n kleine populatie een nationaal elftal van wereldklasse te formeren. Daar vond men echter wel iets op: scouts van de Aspire Academy struinen Afrika af en brengen de grootste talenten naar Qatar. De spelers krijgen een maandelijkse toelage, hun ouders kunnen rekenen op een flinke bonus en het belangrijkste: de Aspire Academy biedt uitzicht op een voetbalcarrière in het voetbalwalhalla Europa. In 2007 werd het project Aspire Football Dreams opgezet, officieel een liefdadigheidsproject om jongeren uit ontwikkelingslanden een kans op een toekomst te geven. Er wordt overigens stellig ontkend dat men dit project gestart is om het nationale elftal vorm te geven. “Er zijn geen spelers genaturaliseerd omdat dit niet het doel is van het project”, wordt er op de website van Aspire geschreven.

Voorkeur voor België
Sinds 2008 heeft de Aspire Academy ook een filiaal in Senegal. Beroemde voetballers als Lionel Messi, Xavi Hernández, Pelé en Raúl verbonden zich als ambassadeur aan de Qatarese academie. Het enige dat er nog aan scheelde, was een Europese club waar de producten van de academie aan het hoogste niveau konden ruiken. De Qatari hadden er even over vergaderd: welk land is het meest geschikt om jonge, buitenlandse talenten te stallen? Engeland, Spanje, Frankrijk en Italië vielen snel af, want daar kan je maar een beperkt aantal spelers afkomstig van buiten de Europese Unie opstellen. Daardoor bleven eigenlijk alleen België en Portugal als opties over, waar het eerstgenoemde land in meerdere opzichten de beste keuze bleek te zijn. De Afrikaanse spelers spraken namelijk hoofdzakelijk Frans en dat kwam in België goed van pas.

In 2012 reed een delegatie van de Qatarese koninklijke familie daarom het Belgische Eupen binnen. De plaatselijke KAS Eupen had in zijn historie slechts één seizoen op het hoogste niveau gespeeld, maar bivakkeerde inmiddels weer op het tweede niveau en kampte met de nodige financiële problemen. Na de promotie was er een en ander misgegaan op bestuurlijk vlak, waardoor de miljoenen uit Qatar zeer welkom waren voor de club. Er werd bewust niet gekozen voor een club uit een grote stad, want men was bang dat de talenten in een stad als Brussel snel verloren zouden raken. “De situatie was perfect”, sprak Andreas Bleicher, directeur van het Aspire’s Football Dreams-project tegenover de New York Times. De Qatari investeerden ook in de jeugd, maar hoefden daar verder geen zeggenschap over. Ralph Lentz, destijds bestuurslid bij KAS Eupen: “Ze wilden één team, niet meer. Dat begrepen wij.”

De gehele clubfilosofie werd op de schop gegooid, van de trainingsmethode tot de faciliteiten Er kwam een algemeen directeur uit Duitsland, in de persoon van Christoph Henkel, en een Spaanse trainer, Tintín Márquez.. En, niet te vergeten, al snel arriveerde er een rits aan Afrikaanse en Qatarese talenten in Eupen. Eén daarvan was Samuel Asamoah uit Ghana. “Het was een andere wereld”, sprak de jonge Afrikaan. Het leven was anders dan in de Aspire Academy. Daar werd immers goed voor de jonge spelers gezorgd, maar in Eupen waren ze plotseling op zichzelf aangewezen. Om die reden werden er bijvoorbeeld kookcursussen voor hen georganiseerd. Asamoah: “Het was goed. We maken veel pasta en rijst, maar meer ook eigenlijk niet.”

De komst van de talenten uit de Aspire Academy betekende echter ook dat de meeste Belgische spelers hun plek bij Eupen verloren. “Voorheen was het anders. De beste spelers speelden. Nu draaien de trainingen om die jongens en komen zij aan spelen toe”, zei Kevin Kis, een Belgische speler van KAS Eupen. Dat betekende overigens niet dat iedere speler uit de Aspire Academy zeker was van zijn plek. Spelers die niet presteerden werden zonder pardon op het vliegtuig terug naar Afrika gezet. Alle talenten uit de Aspire Academy werden ondergebracht bij één zaakwaarnemer: Lamine Savané. Hij is sinds 2007 de directeur van de Senegalese afdeling van de Aspire Academy.

Uiteindelijk promoveerde Eupen in 2016 naar het hoogste niveau in België. De selectie bestond afgelopen seizoen voor de helft uit Afrikaanse spelers, onder wie Henry Onyekuru. De spits werd de afgelopen tijd in verband gebracht met een transfer naar Arsenal. Op dertienjarige leeftijd kwam de Nigeriaan in de Aspire Academy terecht en genoot zijn opleiding in de Senegalese hoofdstad Dakar. Onyekuru is niet de enige speler uit de Aspire Academy die zichzelf in de spotlights heeft gespeeld. Diawandou Diagne tekende in 2014 voor Barcelona B, maar de middenvelder komende zomer weer terug bij KAS Eupen. Die verkopen leveren de Qatari mooie bedragen op, maar het lijkt onwaarschijnlijk dat Eupen enkel en alleen gebruikt wordt om eraan te verdienen.

Controverse
Zoals hierboven beschreven, stellen criticasters dat de Aspire Academy gebruikt wordt om spelers vanuit alle uithoeken van de wereld klaar te stomen voor het Qatarese nationale elftal. Om die 'beschuldigingen' kracht bij te zetten, verwijst men bijvoorbeeld naar het WK handbal, dat in 2015 in Qatar plaatsvond. In dat Qatarese team speelden namelijk zeven genaturaliseerde spelers, waarmee het uiteindelijk tweede werd op het toernooi. Verder leverden de landen waar de Aspire Academy in het verleden gescout heeft de nodige vraagtekens op. Zo werd er bijvoorbeeld uitvoerig gescout in Thailand en Guatemala, normaal geen kweekvijver voor talent. In Paraguay organiseerde de Aspire Academy bijvoorbeeld projecten en warempel,:al die landen stemden toevallig voor een WK in Qatar.

Daarnaast zouden er banden zijn tussen Aspire en het jihadisme. In 2014 organiseerde de organisatie een festival ter ere van een aantal extremisten, onder wie Mohammed al-Arifi en Wagdy Ghoneim. Dit tweetal mag Groot-Brittannië niet meer in. Al-Arifi heeft een rol gespeeld in de radicalisering van Britse jongeren, terwijl Ghoneim bekend staat als een zogenaamde ‘haatprediker’. Het duo zou echter ook les geven op de Aspire Academy, onder meer in 'islamisme'. Deze Ghoneim schreef eens over de ‘kunst van het sterven’, zo zocht het Belgische Newsmonkey uit. “We moeten nadenken hoe we voor Allah kunnen sterven, in plaats van aangereden te worden door een auto. Dat is waarom onze vijanden bang voor ons zijn. We zijn een land dat de jihad vecht en we moeten alle mensen naar dit pad leiden.” Het is overigens niet de eerste keer dat Qatar in verband gebracht wordt met jihadisme. Zo zou er geld dat bedoeld was voor de infrastructuur weggesluisd zijn naar Islamitische Staat (IS). Het is niet de enige terreurorganisatie die vanuit Qatar financieel gesteund zou worden, want ook Hamas en het Moslimbroederschap uit Egypte zouden kunnen rekenen op de dollars van de Qatari.

Overigens ontkent Qatar al deze aantijgingen, evenals de eerdere aantijgingen dat de Aspire Academy een opleidingsinstituut is voor de nationale ploeg. Hoe het ook zij: Qatar lijkt er alles aan gelegen om geen modderfiguur te slaan op het zelf te organiseren WK in 2022. Wellicht kijken Nurudeen, Castro en Aw over vijf jaar om zich heen, net zoals dat ze dat eerder in Eupen deden. Misschien staan ze dan echter niet meer in het Kehrwegstadion, maar in het Khalifa International Stadium, terwijl het volkslied van Qatar uit duizenden kelen wordt gezongen. Op het eerste oog lijkt dat een onrealistisch scenario, maar Nurudeen, Castro en Aw zijn juist naar Europa gekomen om te mogen dromen.