Drie Feyenoorders floreren sinds ongekende opleving onder Advocaat

Zes overwinningen, twee remises en geen enkele nederlaag: Feyenoord is sinds het aantreden van Dick Advocaat begin november uitstekend gaan draaien in de Eredivisie. De Rotterdammers pakten sindsdien zelfs de meeste punten van alle clubs in de competitie en zijn in deze periode de enige club zonder nederlaag. Waardoor is het gigantische verschil in het puntentotaal en de vorm onder Advocaat en diens voorganger Jaap Stam te verklaren? Voetbalzone zoekt een antwoord op deze vraag aan de hand van de statistieken van Opta.

Stam gooide op 28 oktober, een dag na de kansloze 4-0 nederlaag tegen Ajax, de handdoek in de ring bij Feyenoord. Onder leiding van de oud-verdediger hadden de Rotterdammers weliswaar de kwalificatiecyclus van de Europa League overleefd, waarna in de groepsfase een indrukwekkende overwinning werd geboekt tegen FC Porto (2-0). Tegenover de goede optredens, zoals ook tegen FC Twente (5-1 zege), stonden echter meer negatieve uitschieters: de 0-3 nederlaag tegen AZ, de 4-2 nederlaag tegen Fortuna Sittard en de verliespartij tegen Ajax, die Stam uiteindelijk deed besluiten om de eer aan zichzelf te houden. Feyenoord bezette op dat moment de twaalfde plaats in de Eredivisie, met veertien punten uit elf wedstrijden.

De situatie zag er dus niet bepaald rooskleurig uit toen Advocaat het roer overnam, maar na totaal twaalf wedstrijden onder diens leiding is de boel volledig omgekeerd. Met de 72-jarige oefenmeester aan het roer verloor Feyenoord pas één keer, in de Europa League tegen FC Porto (3-2). Er kwam weliswaar, mede door remises tegen Young Boys (1-1) en Rangers FC (2-2), een einde aan het Europese avontuur, maar de Rotterdammers overleefden wel de uitwedstrijd tegen SC Cambuur (1-2 zege) om de achtste finales van de TOTO KNVB Beker te bereiken. Het Feyenoord van Advocaat is in de Eredivisie voorlopig nog ongeslagen en pakte in acht wedstrijden twintig punten, waarmee de ranglijst sinds 3 november wordt aangevoerd.

Advocaat pakt met Feyenoord veel meer punten (gemiddeld 2,5 per wedstrijd) dan Stam (gemiddeld 1,27 per wedstrijd). Het doelpuntentotaal in de Eredivisie spreekt voorlopig nog in het voordeel van de oud-verdediger (19 om 16), al moet hij het met het aantal gemiddelde treffers per wedstrijd (1,72 om 2) weer afleggen tegenover de voormalig bondscoach. Feyenoord laat zich dan ook sinds de trainerswissel meer gelden in aanvallend opzicht, met gemiddeld per wedstrijd meer schoten (13,5 om 16,1) en schoten op doel (5,6 om 7). Het aantal expected goals (een statistiek om de kwaliteit van een kans en daarmee het aantal verwachte doelpunten te meten) per wedstrijd is dan ook iets hoger (1,9 om 2,3), al is het verschil tussen de daadwerkelijke en verwachte doelpunten onder beide trainers vrijwel hetzelfde. Het betekent dat Feyenoord niet per se effectiever of minder effectief is onder Advocaat, al wordt er met minder balbezit (gemiddeld 55,3 procent om 51,3 procent) wel meer geschoten en kan je concluderen dat er wellicht iets directer gespeeld wordt.

In aanvallend opzicht heeft Advocaat een stuk vaker een beroep kunnen doen op Nicolai Jörgensen. De Deense spits speelde onder Stam slechts vier Eredivisie-wedstrijden, waarvan twee als basisspeler. In deze optredens kwam Jörgensen geen enkele keer tot scoren. De afgelopen acht competitiewedstrijden van Feyenoord was Jörgensen zeven keer basisspeler. Met vier doelpunten en twee assists heeft hij daarin nog niet zijn topvorm gevonden, maar toch behoort hij tot de gevaarlijkste spelers in het elftal van Advocaat. Alleen Steven Berghuis (4,5 keer) schiet per negentig minuten vaker dan Jörgensen (3,8 keer). Onder Stam schoot de spits een stuk minder (2,2), al gold dat bijvoorbeeld ook voor Berghuis (3,2 keer). Wat misschien nog belangrijker is, is het feit dat Jörgensen sinds de trainerswissel een stuk meer kansen creëert per negentig minuten. Onder Stam was dit slechts 0,4 kans per wedstrijd, terwijl dit onder Advocaat toegenomen is tot 1,7 kans per wedstrijd. De eerlijkheid gebiedt wel te zeggen dat Jörgensen tijdens de periode van Stam kwakkelde met zijn fitheid. Het is nu de vraag of Jörgensen komende zaterdag in de wedstrijd tegen Heracles Almelo zijn moyenne verder kan opkrikken, want de statistieken bieden geen al te goed vooruitzicht. Hij kwam namens Feyenoord tot de meeste speelminuten (527 in 7 wedstrijden) tegen Heracles, maar wist tegen de Almeloërs nog geen competitiedoelpunt te maken.

De opleving van Orkun Kökcü

Een andere speler die floreert sinds de trainerswissel, is Orkun Kökcü. Orrie, zoals hij liefkozend wordt genoemd door Advocaat, was onder Stam niet altijd een vaste waarde en kwam in de eerste 11 wedstrijden van het seizoen tot 569 speelminuten. In de 8 duels onder Advocaat speelde hij reeds 711 minuten, waarin hij meer (significant) meer passes (282 om 428), aangekomen passes (229 om 373), gecreëerde kansen (8 om 12), schoten (12 om 21), schoten op doel (7 om 9) en succesvolle dribbels (5 om 13) verzorgde. Het enige dat voorlopig nog uitblijft, zijn meer doelpunten en assists. Onder Advocaat was Kökcü goed voor een doelpunt en een assist, terwijl het onder Stam bleef bij één goal. Ook zijn kompaan op het middenveld Jens Toornstra is aanzienlijk beter gaan draaien in de afgelopen maanden. Toornstra behoort met gemiddeld 1,4 schot per 90 minuten niet alleen tot de gevaarlijkste spelers aan de kant van Feyenoord, maar creëerde ook nog eens veel meer kansen (0,7 om 2,5 per 90 minuten) sinds de wisseling van de wacht.

Het grootste verschil tussen het Feyenoord onder Advocaat en het Feyenoord onder Stam zit in het aantal tegendoelpunten. In de eerste 11 competitiewedstrijden incasseerden de Rotterdammers maar liefst 22 treffers (gemiddeld 2 per wedstrijd), terwijl dat er in de 8 wedstrijden daarna slechts 6 (gemiddeld 0,75 per wedstrijd) waren. Het opvallendst is dat Feyenoord wel meer schoten incasseerde onder Advocaat (11,1 om 14,6 per wedstrijd), al gingen er minder op doel (5,2 om 3,9 per wedstrijd). Het gemiddeld aantal expected goals tegen bedraagt onder beide trainers 1,3, maar het verschil in daadwerkelijke aantal tegendoelpunten is dus tamelijk groot. Feyenoord incasseerde onder Advocaat in totaal vier doelpunten minder dan verwacht, terwijl dit er onder Stam dus juist zeven meer waren. Op basis daarvan kun je concluderen dat Feyenoord de zaakjes verdedigend niet per se beter op orde heeft, maar wel dat er simpelweg minder ballen in vliegen en dat het op dat vlak misschien wat meer meezit.

Onder Advocaat is Feyenoord in ieder geval aan een opmars bezig in de Eredivisie. De Rotterdammers bezetten momenteel de vijfde plaats, met een achterstand van twee punten op nummer drie Willem II. De vooruitzichten voor het duel met Heracles zijn op het eerste oog positief, daar de Almeloërs sinds de 2-0 zege in februari 2015 nog maar twee punten tegen Feyenoord pakten: twee remises en zeven nederlagen. Feyenoord kwam tevens in 25 van de laatste 26 Eredivisie-duels met Heracles tot scoren, terwijl geen enkel team de huidige nummer negen van de ranglijst zoveel tegentreffers bezorgde als Feyenoord (110 stuks). De Rotterdammers verkeren zoals gezegd in een uitstekende vorm en jagen op de reeks tussen november 2016 en februari 2017, waarin de ploeg van toenmalig trainer Giovanni van Bronckhorst twaalf wedstrijden op rij ongeslagen bleef. Wat dat betreft lijkt Feyenoord in het Erve Asito een goede kans te hebben om zijn eigen koppositie verder te verstevigen.