Dramatisch einde na 105 jaar: ‘Ze kwamen om mij levend te villen'

MODENA - Op 22 september 2002 won Modena met 1-2 in het Stadio Olimpico van een AS Roma met Cafú, Gabriel Batistuta en Francesco Totti. Nu, vijftien jaar later, is het einde verhaal. 0-3, 3-1, 0-3, 0-3, 3-0: dat zijn de kille cijfers waarmee Modena afscheid neemt van het profvoetbal. In vier van de vijf laatste wedstrijden incasseerde de Italiaanse club een reglementair verlies in de Serie C; alleen tijdens de 3-1 nederlaag tegen Sudtirol op 4 oktober stonden er daadwerkelijk spelers op het veld. Het is voorlopig de laatste keer dat de historische stad uit de Povlakte vertegenwoordigd was in het betaald voetbal.

Door Dominic Mostert

De naam Modena zal bij menig voetbalvolger een belletje doen rinkelen. I Canarini, ofwel de Kanaries vanwege het felgele tenue, waren in 2004 voor het laatst actief in de Serie A. Spelers als Giuseppe Baresi, Asamoah Gyan en Luca Toni hebben een verleden bij de club, terwijl Hernán Crespo tussen juni 2015 en maart 2016 nog trainer van Modena was. Toen speelde de roemruchte club nog in de Serie B; onder Crespo werd het verval naar het derde niveau ingezet. Na achttien nederlagen, tien zeges en vijf remises moest de oud-aanvaller het veld ruimen. Ten tijde van zijn vertrek stond Modena nog een punt boven de degradatiestreep, maar de situatie werd onhoudbaar nadat boze supporters de persruimte bestormden. Onder de opvolger van Crespo bleek degradatie onvermijdelijk.

In de Serie C ging het voor Modena van kwaad tot erger. De club eindigde in het eerste seizoen als veertiende, boven de rode streep, maar moest in de zomer van 2017 toch vechten voor lijfsbehoud. Modena had volgens de voetbalbond FIGC geen bankgarantie overhandigd en kreeg geen licentie voor het nieuwe seizoen, evenals acht andere clubs. Maceratese, Mantova en Messina gingen niet in hoger beroep; Akragas, Arezzo, Fidelis Andria, Juve Stabia en Modena deden dat wel, mét succes. Op de laatst mogelijke dag werd Modena ingeschreven. Het vege lijf was gered, voor even. Maar de slepende zaak was een teken aan de wand voor Modena: de club was niet gezond en zou een zwaar seizoen tegemoet gaan. Dat dat seizoen in november al zou eindigen, had de club op dat moment echter niet zien aankomen.

Exact een week geleden werd Modena officieel failliet verklaard, omdat in vier verschillende competitiewedstrijden geen spelers van de club op het veld stonden. In de thuiswedstrijd tegen Mestra, op 1 oktober, was er voor het eerst geen plek om te voetballen. Stadio Alberto Braglia, met 21.092 plaatsen het op twee na grootste complex in de Serie C, was gesloten omdat Modena de huur maandenlang niet had betaald. Een uitwedstrijd tegen Sudtirol kon Modena nog wel spelen, maar twee 'thuisduels' daarna vonden geen doorgang. Omdat de spelers vorige week staakten in de uitwedstrijd tegen Santarcangelo, was het einde verhaal. De regels van de competitie schrijven voor dat een club bij vier duels zonder vertegenwoordiging wordt uitgesloten. Zo kwam er een triest einde aan de 105-jarige geschiedenis van de vereniging uit Emilia-Romagna.

Over de vraag hoe het zover heeft kunnen komen, hoeven veel supporters niet lang na te denken. Ze leggen de schuld bij Antonio Caliendo, die in 2015 eigenaar werd. Hij kreeg met zijn bedrijf 98,3 procent van de aandelen in handen en stak de club in grote schulden. De totaal verzamelde schuld onder leiding van Caliendo bedraagt volgens La Repubblica meer dan vijf miljoen euro. De financiële problemen dwongen de eigenaar tot de verkoop van diverse belangrijke krachten, onder wie publiekslieveling Simone Gozzi. Dit seizoen bestond de selectie voornamelijk uit gehuurde spelers. Een revolutie in het aan- en verkoopbeleid was noodzakelijk, maar sportief directeur Luigi Pavarese had er geen vertrouwen meer in en diende in augustus zijn ontslag in.

Wat betreft de supporters bleef het niet slechts bij kritiek. Begin vorige maand kreeg Caliendo de schrik van zijn leven, toen veertig ultra's de burelen van de club bestormden, op zoek naar de eigenaar. "Ze wilden me levend villen. Ze waren gewapend met scharen, cherry bombs en ze hadden een pitbull aan de lijn. Gelukkig was ik al gebeld en gewaarschuwd voor ze. Samen met mijn collega hebben we de voordeur kunnen barricaderen met een enorme kapstok. Ik heb mezelf gered door de politie te bellen. Ze kwamen uiteindelijk wel binnen, want ze wisten dat ik er was, maar we hadden onszelf opgesloten in een kleine ruimte. Ze kwamen hier om mij aan te vallen. Dit was terrorisme, intimidatie en uitbuiting."

Op dat moment was Caliendo druk bezig om een koper te vinden voor Modena. Gezien de beroerde financiële staat was dat niet makkelijk, maar het lukte: Aldo Taddeo, een Italiaans-Slowaakse zakenman, durfde het aan en kocht de club vorige maand. "Ik hoop dat hij meer geluk heeft dan ik", zei Caliendo in een statement. Dat zou niet het geval zijn. Een van de urgente problemen was de betalingsachterstand bij de gemeente. Er staat nog 625.000 euro open aan achterstallige stadionhuur; de gemeente zag zich ook genoodzaakt om 150.000 euro te besteden de renovatie van het complex, omdat Modena het stadion zou verwaarlozen. De club mocht niet meer voetballen in Stadio Alberto Braglia en moest de thuiswedstrijden afwerken in Forlì, 120 kilometer verderop. Dat werd al gauw onmogelijk vanwege veiligheidsoverwegingen en daardoor had de club geen uitwijkmogelijkheid voor de wedstrijden tegen Mestre, Albinoleffe en Padova.

De spelers, die al het hele seizoen niet betaald kregen, hadden er ondertussen genoeg van. Ze weigerden te spelen in het uitduel met Santarcangelo. Dat zou de doodsteek betekenen, wist de club. Het plan was om het beloftenteam naar Santarcangelo te sturen, maar ook de jongelingen weigerden te voetballen. Modena werd vervolgens officieel failliet verklaard. Zo'n vijftig mensen verloren hun baan; de spelers moeten transfervrij op zoek naar een nieuwe club. Burgemeester Gian Carlo Muzzarelli heeft acht maanden om een nieuwe eigenaar te vinden. Als dat lukt, kan Modena een doorstart maken in de Serie D, de hoogste amateurcompetitie. De fans namen vorige week alvast afscheid met een symbolische begrafenis in de stad.

"Er waren een miljoen mogelijkheden om dit drama te voorkomen", zegt Andrea Russo, voormalig teammanager en secretaris van Modena, in de Gazzetta di Modena. "Eén simpele handeling had genoeg kunnen zijn. Eén persoon, Antonio Caliendo, had op het juiste moment de juiste beslissing moeten nemen. Hij had op tijd moeten inzien hoe moeilijk het was. We hebben hem herhaaldelijk gewezen op het algemeen belang, maar zijn koppigheid en trots hebben ons op dit punt gebracht." Russo geeft toe dat ook hij de instorting nog niet zag aankomen, afgelopen zomer. "Nee, dat deed niemand. Maar nadat we twee maanden niet betaald kregen, gingen we als werknemers naar Caliendo toe. Hij probeerde het te herstellen, door ons voor één maand te betalen, maar hij begreep de schaal van de problemen niet. Daarom stelden we voor dat hij zou opstappen."

Caliendo wilde er niets van weten. Hij was trots, koppig en wilde kracht uitstralen, aldus Russo. Dat imago bouwde Caliendo zorgvuldig op in zijn tijd als zaakwaarnemer en jaarlijks geeft hij scherp gekleed acte de présence op het Golden Foot Gala, waar hij nauw bij betrokken is. "Op persconferenties zei hij dingen als: 'Met mij aan het roer zal Modena nooit ten onder gaan'. We smeekten hem, samen met de voetballers, om het bedrijf over te dragen voordat het te laat was. Het is geen schande om toe te geven dat je in de problemen zit. Maar hoeveel mensen durven dat? Je moet durven vragen om help en advies durven aannemen. Maar in plaats daarvan raalte hij gefrustreerd. Hij zette niet alleen zijn eigen carrière op het spel, maar ook de levens van zijn werknemers en hun families."

"Ikzelf kon in 2016 aan de slag in de jeugdopleiding van Internazionale", vervolgt Russo. "Ik weigerde, en nu besef ik dat ik gek was. Maar ik was Modena dankbaar en ik wilde met de club terug naar de Serie B. Ik had vertrouwen in de samenwerking met Caliendo. Maar het gaat niet alleen om mij. Er werken tientallen mensen bij deze club. De één moet zijn hypotheek aflossen en heeft kinderen op de universiteit. Die heeft zijn auto moeten verkopen. Een van onze spelers is net getrouwd en heeft een zwangere vrouw. Al die mensen hebben Modena vaak vóór hun families laten gaan."

"Ik, en vele anderen, hebben ons best gedaan om het leven van Modena zo lang mogelijk te verlengen. Waarom? Omdat Modena een geschiedenis van 105 jaar heeft. Dat maakt niet alleen de fans trots, maar ook degenen die voor dit bedrijf werken. Er is nu nog maar één uitweg: één optie die het waard is om tijd en energie in te steken. Dat is als een serieuze zakenman ons de helpende hand toereikt. Iemand die houdt van Modena, net als iedereen die de club probeerde in leven te houden. Anders zullen we opgeven. We zijn doodmoe, want in zulke situaties lopen de spanningen alleen maar op. Maar we zijn ook bereid om te vechten. Met z'n allen."