Door Zlatan bespotte ‘Fiat’ is na opmerkelijke carrière eindelijk ‘King’

Los Angeles FC begint zondagavond met een thuiswedstrijd tegen Inter Miami aan het seizoen in de Major League Soccer. Daarbij zullen alle ogen ongetwijfeld gericht zijn op Carlos Vela, die zich vorig seizoen tot King van de Amerikaanse competitie kroonde met een recordaantal van totaal 38 doelpunten. De dertigjarige Mexicaanse aanvaller toucheert in de Verenigde Staten de grote hoogtes die vijftien jaar geleden van hem verwacht werden in Europa, toen hij nog aan het begin stond van zijn opmerkelijke carrière.

Door Chris Meijer

De wereld lag Vela in de zomer van 2005 aan de voeten. De in de Zuid-Mexicaanse kustplaats Cancún geboren aanvaller had op het WK Onder-17 in Peru de status van wonderkind verworven, door topscorer van het toernooi te worden met vijf doelpunten en daarmee een belangrijke rol te spelen in het veroveren van de wereldtitel. Club Deportivo Guadalajara, ook wel bekend als Chivas, had Vela pas twee jaar eerder in het kielzog van broer Alejandro (tegenwoordig actief voor Venados FC Yucatán) binnengehaald, nadat scouts hem in 2001 al eens uitvoerig hadden bekeken in Cancún. De kans bij Chivas was voornamelijk voor vader Enrique, wiens semi-professionele loopbaan in rook opging door een zware knieblessure, een opluchting. Vela senior, lasser van beroep, had zijn zoon op zijn twaalfde laten kiezen tussen basketbal en voetbal, omdat het combineren van de twee sporten de nodige problemen met trainers opleverden. Door de afgelegen locatie van Cancún duurde het relatief lang voordat Vela zich in de kijker speelde bij profclubs, tot frustratie van zijn vader.

Vela senior speelde een belangrijke rol in de lancering van de carrière van zijn zoon en dat bleek hij na het uiterst succesvolle WK niet vergeten te zijn. Na de gewonnen finale tegen Brazilië overhandigde Vela de wereldbeker aan zijn vader en droeg hij zijn gewonnen Gouden Schoen aan hem op. Toen Jorge Vergara, toenmalig eigenaar en voorzitter van Chivas, Vela direct na het gewonnen WK wilde vastleggen, onderhandelde hij uit dat zijn familie mocht meekomen naar Guadalajara. Het huis van het gezin Vela had net te maken gehad met de verwoestende storm Wilma in Cancún. Vergara stemde in, want hij wist dat hij razendsnel een fraaie winst kon maken op Vela. Op het WK had de aanvaller zich in de kijker gespeeld bij verschillende Europese topclubs met zijn snelheid, techniek en doelgerichtheid. In november 2005 werd duidelijk dat Arsenal de strijd om Vela had gewonnen. The Gunners maakten 150.000 euro over naar Chivas, dat nog eens 500.000 euro tegemoet zou zien als Vela vijftig wedstrijden in de hoofdmacht van Arsenal achter zijn naam zou hebben.

Arsenal leek met de komst van Vela uitstekende zaken te hebben gedaan en verheugde zich op dat moment misschien al wel op een winst van tientallen miljoenen. Omdat de toen zestienjarige Vela nog geen werkvergunning voor Engeland kon krijgen, stuurde Arsenal hem in de eerste helft van 2006 op huurbasis naar Celta de Vigo. Het tijdelijke dienstverband in Noordwest-Spanje werd geen doorslaand succes, maar de daaropvolgende huurperiode bij UD Salamanca verliep met 8 doelpunten in 31 optredens succesvoller. “Hij was nog maar een jochie, maar had geweldige kwaliteiten. Onze verwachtingen werden overtroffen. Hij had niet alleen waanzinnige kwaliteiten, maar geloofde voornamelijk in zijn eigen kunnen. Op de ene of andere manier leek hij te weten dat hij de wapens had om alle uitdagingen in het voetbal relatief gemakkelijk te kunnen overwinnen. Ik heb altijd tegen hem gezegd dat hij de benodigdheden had om in de absolute top van Europa te spelen. Maar het draait niet alleen om talent, het gaat ook om het mentale aspect en voornamelijk wilskracht”, zei toenmalig Salamanca-trainer Javi López in gesprek met Sky Sports.

Na vervolgens ook nog een jaar op huurbasis bij Osasuna te hebben gespendeerd, maakte Vela op 23 september 2008 zijn basisdebuut voor Arsenal, nadat hij een week eerder al als invaller binnen de lijnen was gekomen in het Champions League-duel met Dynamo Kiev. Op die bewuste septemberavond leek het Arsenal-publiek getuige te zijn van de geboorte van een absolute wereldster, want met drie doelpunten en een assist in het met 6-0 gewonnen EFL Cup-duel met Sheffield United kende Vela een buitengewoon eerste optreden als basisspeler. “Carlos is een topspits, hij heeft alles: behendigheid, een goede aanname, intelligentie, talent en een dodelijke afronding. Voeg daar vastberadenheid en strijdlust aan toe en je hebt een spits van wereldklasse”, was het lovende commentaar van Arsène Wenger na het debuut van Vela. Hij slaagde er echter niet in om het een passend vervolg te geven, daar hij bij Arsenal nooit een vaste basisplaats wist te veroveren. Op het moment dat hij in december 2009 zijn handtekening zette onder een nieuw, langlopend contract in Noord-Londen had Wenger er nog alle vertrouwen in dat Vela op termijn zou doorbreken en aan zijn verwachtingen zou voldoen.

“Laten we niet vergeten dat hij pas twintig jaar oud is. Er komt nog heel veel van deze jongen. We hebben veel tijd geïnvesteerd in Carlos, aangezien we hem twee jaar in Spanje hebben laten spelen om ervaring op te doen. Nu hij terug bij ons is, werken we iedere dag keihard met hem. We kijken er naar uit om Carlos nog veel doelpunten te zien maken in het shirt van Arsenal”, sprak Wenger na de contractverlenging. Die gewenste doelpunten bleven echter uit. In de tweeënhalf jaar dat hij deel uitmaakte van de eerste selectie van the Gunners kwam hij tot totaal 64 optredens, waarin hij na de hattrick tegen Sheffield United nog acht keer tot scoren kwam. Vela moest het in de concurrentiestrijd voor de plekken in de voorste linie doorgaans afleggen tegen Andrey Arshavin, Theo Walcott, Robin van Persie en Eduardo. Bovendien zou de Mexicaan zich nooit op zijn gemak hebben gevoeld in Engeland, mede door de weersomstandigheden. Na een weinig succesvolle huurperiode bij West Bromwich Albion in de eerste helft van 2011 keerde hij terug naar Spanje, waar het bij Real Sociedad weer begon te draaien.

De Baskische club nam hem een jaar later definitief over en in San Sebastian vond Vela zijn plaats, waardoor hij uiteindelijk 6,5 jaar voor Real Sociedad zou spelen. In Baskenland, waar David Moyes hem ‘in potentie een van de beste spitsen van Europa’ noemde, werd Vela echter ook nooit de wereldster die men op zijn zestiende achter hem had gezocht. Critici beweren dat de reden hiervoor is dat Vela nooit alles heeft gelaten voor het voetbal. Hij heeft er zelf nooit een geheim van gemaakt dat voetbal zeker niet alles in zijn leven is. Zo is Vela ook een groot fan van basketbal, de sport die hij in zijn jeugd actief beoefende. “Ik geniet ervan om te spelen, maar zodra een wedstrijd eindigt, is het voor mij klaar. Je kan met mij over alles praten, behalve over voetbal. Ik voel me daar niet comfortabel bij. Ik houd niet van alles dat bij de status van een voetballer komt kijken. De roem, mensen die je als idool zien, de pers, dat je niet in staat bent om een leven als een normaal persoon te leiden. Ik denk dat dit me een beetje heeft tegengewerkt in het voetbal”, zei Vela in 2014 in een openhartig interview met Canal+. “Ik zal eerlijk zijn. Ik ben nooit zo gepassioneerd voor voetbal geweest om te zeggen: ‘Ik ben fan van Real Madrid of een ander bepaald team, ik sta achter hen tot de dood’. Ik ga duizend keer liever naar een NBA-wedstrijd kijken dan dat ik ga zitten voor een voetbalwedstrijd.”

Dat Vela ook een aantal keer tijdens zijn carrière concreet liet blijken dat het voetbal niet altijd per se bij hem op nummer één staat, versterkte zijn imago. Zo liet hij bijvoorbeeld eens een training bij Real Sociedad zonder toestemming schieten voor een concert van Chris Brown, terwijl zijn verstandhouding met de Mexicaanse nationale ploeg eigenlijk zijn gehele loopbaan al vertroebeld is door gebeurtenissen buiten het veld. Vela won in 2009 met Mexico de Gold Cup en was aanwezig op het WK van 2010, maar werd kort na dat toernooi samen met Efrain Juarez voor zes maanden geschorst omdat hij na een interland tegen Colombia een feestje had gegeven. Toen bondscoach José Manuel de la Torre hem vervolgens in genade wilde aannemen, weigerde hij tot drie keer toe om ‘persoonlijke redenen’ een uitnodiging. Diens opvolger Miguel Herrera vloog zelfs persoonlijk naar Spanje om Vela te overtuigen om mee te gaan naar het WK van 2014 in Brazilië, maar de aanvaller achtte zich pas na dat toernooi weer ‘mentaal klaar’ voor interlandvoetbal. “Ik ben niet gelukkig in Mexico, omdat iedereen me volgt. Daar voel ik me niet relaxed bij, ik kan niet rustig leven”, zei Vela ooit. Hij won later wel met Mexico in 2015 de Gold Cup en was actief op het WK van 2018 in Rusland, ondanks dat hij een halfjaar eerder de opmerkelijke oversteek naar de Verenigde Staten had gemaakt.

“Hij had eerder kansen om te vertrekken, maar dat wilde hij eigenlijk niet en Real Sociedad wilde hem niet verkopen. Hij was in het team met Antoine Griezmann op z’n best. In de laatste seizoenen haalde hij niet hetzelfde niveau, consistentie is nooit zijn kracht geweest. Als hij het had gewild, had hij bij de beste tien spelers ter wereld kunnen horen. Maar voor hem was het belangrijker dat hij gelukkig was, dat was het geval in San Sebastian”, legde Yoan Cuevza, journalist voor Radio Marca, uit aan Sky Sports. Vela haalde eerder al eens zijn schouders op als hem gevraagd werd naar zijn carrière. “Door hier te zijn, heb ik al gewonnen”, aldus Vela, die zijn partner Saioa Cañibano in San Sebastian ontmoette. Dat Vela twee jaar geleden koos voor een overstap naar LAFC, dat op dat moment nog geen enkele officiële wedstrijd had gespeeld, kwam voor velen als een verrassing, mede door de nog relatief jonge leeftijd van de aanvaller. Maar voor de eigenzinnige Vela, die zich in zijn carrière niet laat leiden, was het een uiterst logische keuze.

“Ik ga op het juiste moment, want ik voel het verlangen om een nieuw avontuur te proberen. Op deze manier kan ik dicht bij mijn thuisland zijn, zodat mijn familie me vaker kan opzoeken. Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in de Amerikaanse levenswijze en hoe ze over sport denken”, zei Vela op de website van Real Sociedad na zijn vertrek. Omdat hij op dat moment net vader was geworden, was het een bewuste keuze om dichter bij Mexico te gaan wonen. Tegelijkertijd was hij voor nieuwkomer LAFC de ideale aanwinst, ondanks dat de buitenwacht aanvankelijk een grotere naam als Designated Player verwacht had. De 72-voudig Mexicaans international is enorm populair onder de Latino’s, terwijl hij nog altijd in de bloei van zijn carrière zit. “Misschien vinden de mensen mijn besluit niet leuk”, sprak hij tegenover de New York Times over de kritiek. “Voor mij was het de beste optie, ik ben heel gelukkig en dat is omdat ik het naar mijn zin heb. Ik kan gewoon uit eten gaan met mijn vrouw of mijn zoon mee naar het park nemen, terwijl niemand zich er druk over maakt.”

“We denken: als je zo getalenteerd bent, wil je in de spotlights staan. Carlos heeft dat niet en dat is de reden dat iedereen zegt: ‘Oh, dan kan het hem waarschijnlijk niks schelen’. Dat is een misverstand, want dat is echt absoluut niet de waarheid”, zo nam John Thorrington, general manager van LAFC, het op voor Vela. Misschien heeft hij ook door het begrip in de Verenigde Staten razendsnel zijn plaats gevonden. In zijn eerste jaar was zijn doelpuntentotaal met veertien stuks al aardig, maar in het afgelopen seizoen stond er helemaal geen maat op de aanvaller. In de reguliere competitie van de MLS trof hij 34 keer doel, waarmee hij niet alleen Zlatan Ibrahimovic (30 treffers) voorbleef, maar ook het recordaantal doelpunten van Josef Martínez (31 treffers) uit de boeken schoot. Geen enkel team pakte ooit meer punten in een regulier seizoen dan LAFC (72) vorig jaar in de Western Conference, terwijl ook het aantal doelpunten (85) en doelsaldo (+48) de geschiedenisboeken ingingen. Het meest veelzeggend voor het ongenaakbare seizoen van Vela en LAFC waren misschien wel de uitspraken van Ibrahimovic, die de Mexicaan neerbuigend een ‘Fiat’ noemde en zichzelf een stuk beter achtte.

“By far, omdat hij in zijn hoogtijdagen zit. Hoe oud is hij? 29 jaar (30 jaar, red.) en hij speelt in de MLS. En dit zijn dan zijn hoogtijdagen?! Toen ik 29 jaar was, zat ik in Europa. Een groot verschil. De MLS is niet van het niveau dat in Europa wordt aangetikt. Eerder speelde ik met spelers van mijn eigen niveau of die in de buurt kwamen. Dat maakt het spelletje makkelijker. Hier ben ik een Ferrari tussen de Fiats. Maar ja, het kan wel gebeuren dat een Ferrari een Fiat wordt of andersom”, zei Ibrahimovic. Vela reageerde opvallend bescheiden en respectvol op de opmerkingen van de Zweedse spits, destijds in dienst van stadgenoot Los Angeles Galaxy. “Zelfs een vergelijking trekken, is een gebrek aan respect jegens Zlatan. Als we echter kijken naar de statistieken van dit moment, en we leeftijd etcetera niet in ogenschouw nemen, dan ben ik op dit moment meer in vorm. Dat is de waarheid. Maar voor de rest? We hebben het over Zlatan. Ik denk dat alleen Lionel Messi en Cristiano Ronaldo beter zijn. Alleen die twee. Alle andere voetballers mogen zijn veters niet eens strikken.”

Vela troefde Ibrahimovic daarentegen wel met afstand af in de verkiezing voor de Landon Donovan Most Valuable Player-award. 69 procent van de media, spelers en trainers die mochten stemmen, kozen voor de aanvaller van LAFC als de beste speler van het vorige MLS-seizoen. "Voor mij is het gewoon een beloning voor alle inspanning en al het werk. Mijn teamgenoten zijn een belangrijk onderdeel om deze trofee te winnen, omdat ze mijn werk makkelijk maken. Ik kom elke ochtend vrolijk naar de training, omdat ik met mijn vrienden werk. Het was gemakkelijk voor mij om al mijn doelen en al deze overwinningen te behalen met dit team, dus daarvoor wil ik mijn teamgenoten bedanken”, sprak Vela, die de eerste Mexicaanse winnaar van de MVP-award werd en het afgelopen jaar zelfs nadrukkelijk gelinkt werd aan een overstap naar Barcelona. Een smet op het buitengewone seizoen was dat LAFC er niet in slaagde om de MLS Cup te veroveren. Na te hebben afgerekend met het LA Galaxy van Ibrahimovic was Seattle Sounders in de halve finale van de play-offs met 1-3 te sterk. Mede daardoor zullen Vela en consorten, waar Kenneth Vermeer sinds kort toe behoort, gebrand zijn om het komende jaar wél eremetaal te veroveren. “Ik heb hier alles wat ik wil, dus ik wil hier voor de rest van mijn carrière blijven”, verklaarde Vela. “Het gaat alleen altijd niet om wat je wil, want voetbal blijft business en we weten allemaal hoe het werkt.”