Door Van Gaal ‘gebroken’ wonderkind krijgt laatste kans op Old Trafford

Louis van Gaal. Zo luidt altijd het simpele antwoord van Adnan Januzaj als hij gevraagd wordt naar de hoofdoorzaak waarom hij niet is geslaagd bij Manchester United. Het klopt dat het inmiddels 26-jarige ‘wonderkind’ onder zijn leiding niet uit de verf kwam op Old Trafford, maar ook huurperiodes bij Borussia Dortmund en Sunderland brachten hem niet wat hij zocht. Pas bij Real Sociedad, donderdag de tegenstander van United in de Europa League, wist hij de afgelopen drie jaar iets van zijn oude glans terug te vinden. Een portret van de Belg die dolgraag zijn gelijk wil halen tegen zijn oude liefde.

Door Thijs Verhaar

Het is 5 oktober 2013. Manchester United speelt een uitwedstrijd tegen Sunderland. Iedereen voelt dat het resultaat cruciaal kan zijn voor de toekomst van trainer David Moyes. Bij het betreden van het Stadium of Light prevelt hij alvast een klein schietgebedje. Laat het alsjeblieft goed gaan vandaag. De erfenis van diens voorganger Sir Alex Ferguson weegt als een loden last op zijn schouders en de resultaten zijn niet naar wens. De fans schreeuwen nu al om zijn hoofd, terwijl hij pas twee maanden onderweg is. Moyes heeft een wonder nodig en dat wonder blijkt te luisteren naar de naam Adnan Januzaj.

De jonge Belg werd het seizoen ervoor in de laatste wedstrijd van Ferguson voor het eerst bij de wedstrijdselectie gehaald, als een soort gratis tip voor zijn opvolger. Hier, deze jongen heb je nodig. En oh, wat heeft Moyes Januzaj die dag tegen Sunderland hard nodig. Bij zijn debuut in de basiself maakt de achttienjarige Januzaj meteen twee goals en voor even lijken Moyes’ smeekbeden genoeg om het tij te keren. United wint met 1-2. De trainer is euforisch en overlaadt zijn reddende engel met complimenten. “Het zou mij verbazen als er clublegendes zijn die op dag 1 nog meer indruk maakten dan hij. Het waren niet alleen de goals, maar zijn hele spel. Hij wordt een hele, hele grote”, voorspelt de coach over de op zestienjarige leeftijd van Anderlecht overgenomen Januzaj.

De opmars van het jonge talent blijkt genoeg om Moyes even in het zadel te houden, maar een half jaar later komt hij alsnog op straat te staan. Een ervaring rijker en een illusie armer, zoals het zo mooi heet. Januzaj speelt onder zijn leiding liefst 35 wedstrijden en wordt door clubprominenten qua potentie op hetzelfde niveau geplaatst als Cristiano Ronaldo, Wayne Rooney en Ryan Giggs. Een natuurtalent, jubelt men. Robin van Persie zegt bijvoorbeeld iets van zichzelf terug te zien in Januzaj. Zijn balcontrole, zijn kiezelharde schoten en onnavolgbare dribbels doen vermoeden dat hem een glorieuze toekomst te wachten staat. “Adnan is samen met Rooney de beste jonge speler met wie ik ooit gewerkt hebt”, benadrukt Moyes ook na zijn ontslag. “Hij gaat zo makkelijk langs tegenstanders. Als ik hem met een bal zie lopen, zie ik er iets van Johan Cruijff in terug.”

Het is echter maar de vraag in hoeverre Moyes hem een dienst bewijst met zulke uitspraken, want Januzaj slaagt er na het vertrek van zijn coach niet in om de hoge verwachtingen waar te maken. En dat terwijl hij net een nieuw, vijfjarig contract heeft ondertekend op Old Trafford. Iedereen verwacht dat hij zijn status van toptalent gaat verzilveren onder Moyes’ opvolger Louis van Gaal. Hij staat er immers om bekend jong talent te herkennen en beter te maken. Geen vuiltje aan de lucht dus voor Januzaj, die zich op dat moment bijna onoverwinnelijk voelt en dat ook geregeld uit in de media. Hij heeft net een sterk debuutseizoen achter de rug, mag rugnummer 11 overnemen van Ryan Giggs en wordt wereldwijd op een voetstuk gehesen als de man die de toekomst van United moet verzekeren.

Alleen moet je dan wel de kans krijgen om het te laten zien, en die heeft Januzaj naar eigen zeggen nooit gekregen onder Van Gaal. In de eerste jaargang onder de Nederlander is hij inderdaad nog maar acht keer basisspeler. Acht keer, terwijl hij toch echt een jaar ouder en rijper was dan in zijn succesjaar onder Moyes. Januzaj pikt het niet langer. De coach gelooft simpelweg niet in hem, voelt hij aan alles. Van Gaal breekt hem mentaal door op zijn positie liever te kiezen voor ervaren mannen als Juan Mata. Van Gaal laat hem – het grote talent – links liggen. Wat nou, trainer die jonge spelers de kans geeft? De Belg verzoekt de clubleiding om hem te verkopen en krijgt te horen dat alleen een uitleenbeurt tot de mogelijkheden behoort. Wel een fijne verhuurperiode trouwens, want bij het Borussia Dortmund van Thomas Tuchel ontwikkelen jonge spelers zich komeetachtig snel.

Januzaj niet. Bij de Duitsers komt hij in de eerste seizoenshelft slechts tot twaalf optredens, waarin hij nauwelijks indruk weet te maken. Het is zelfs zo weinig succesvol dat United besluit om de uitleenbeurt vroegtijdig af te breken. “Het is jammer dat hij niet de absolute wil en inzet toont die op zijn leeftijd nodig is om progressie te boeken”, oordeelt Tuchel genadeloos tegenover Sport Bild. “Voor mijn gevoel was hij met zijn hoofd nooit volledig bij ons. In gedachten was hij altijd nog een beetje in Manchester, want hij vergeleek alles hier met United. We zijn er niet in geslaagd om dat te veranderen”, sipt de oefenmeester, die nadien aanziet hoe Januzaj in het restant van seizoen 2015/16 bij Manchester United nog enkele keren mag invallen van Van Gaal.

De Belgische vleugelaanvaller weet zijn coach echter andermaal niet volledig te overtuigen, zoals het hem in de voorbereiding na de zomer ook niet lukt bij diens opvolger José Mourinho. Weer iemand die hem geen kans geeft, oordeelt Januzaj teleurgesteld. Wat moet je dan als je club niet in je gelooft en een buitenlands avontuur net is mislukt? Januzaj kan een opsteker goed gebruiken en die opsteker blijkt te luisteren naar de naam David Moyes, zoals het jaren eerder andersom was geweest. De trainer staat op dat moment aan het roer bij Sunderland, waardoor Januzaj eindelijk een kans krijgt om zich weer eens te onderscheiden in de Premier League. Niet dus. Januzaj speelt weliswaar 29 keer mee, maar wordt bij tijd en wijle zelfs uitgefloten door de thuissupporters. Zijn twee goals en drie assists worden te min bevonden voor iemand met zoveel talent.

Erger nog dan die fluitconcerten zijn de woorden van trainer Moyes. Ook hij is het zat dat de dan 23-jarige Januzaj altijd maar naar anderen wijst als het niet goed gaat en maakt dat in niet mis te verstane woorden duidelijk. “Ik heb Adnan gezegd dat hij moet stoppen om anderen overal de schuld van te geven. Het kan niet altijd de fout van iemand anders zijn als jij zelf geen progressie boekt”, aldus de coach over de twaalfvoudig Belgisch international. “Adnan moet zichzelf eens afvragen of hij zichzelf goed genoeg heeft voorbereid. Heeft hij alles gedaan om in topconditie te zijn? Heeft hij genoeg arbeid geleverd op de training? En doet hij genoeg als hij de kans krijgt om zich te laten zien in wedstrijden? In veel gevallen luidt het antwoord nee.”

Januzaj ontkent de beschuldigingen omtrent zijn instelling stelselmatig, maar het lijkt wel degelijk de oorzaak te zijn geweest waarom United in 2017 instemt met een definitieve transfer naar Real Sociedad. Daar heeft hij de afgelopen vier jaar zijn plekje gevonden. Januzaj is dit seizoen niet altijd basisspeler, maar toont wel geregeld zijn klasse. In 109 optredens was hij in Spaanse dienst al goed voor 16 goals en 16 assists. Bovendien verwent hij de supporters regelmatig met de onnavolgbare dribbels waar hij in zijn beginperiode bij Manchester United zoveel indruk mee maakte. Hij keerde de afgelopen jaren in Spaanse dienst zelfs terug in de Belgische nationale ploeg en mag zich deze week verheugen op een andere rentree.

Donderdag treedt de inmiddels 26-jarige vleugelaanvaller in de zestiende finale van de Europa League aan tegen ‘zijn’ Manchester United. Hij mag spelen tegen de club die nog altijd in zijn hart zit. Het heenduel ging met 0-4 verloren, dus kansen op overleving zijn nihil te noemen. Het gaat dus vooral om eerherstel bij Januzaj, die er enorm naar uitkijkt om na al die jaren weer eens aan te treden op Old Trafford. “Ik ben heel blij dat ik mag spelen tegen mijn geliefde club. Alleen op het veld zullen het niet mijn vrienden zijn, want ik speel nu voor een andere ploeg”, meldde hij vorige week daags voor de eerste ontmoeting aan de internationale tak van ESPN. “Ik heb niet het gevoel dat ik iemand hoef te bewijzen hoe goed ik ben. Ik moet gewoon geloof hebben in mijzelf, zorgen dat ik speeltijd krijg en gelukkig ben.”

Met die laatste opmerking raakt hij een gevoelige snaar bij veel United-fans. Het blijft spijtig dat hij na het vertrek van Moyes nooit meer echt gelukkig is geweest bij United. “Mijn grootste teleurstelling bij deze club is hoe het Adnan Januzaj is vergaan”, stelde oud-speler Nicky Butt dan ook in 2019. Het huidige hoofd van de jeugdopleiding is van mening dat de Belg de meest begaafde speler is met wie hij ooit op een veld stond. “Misschien met uitzondering van Ryan Giggs, maar Adnan was ongelooflijk. Ik was er zeker van dat hij een wereldster zou worden. Dat is hem niet gelukt, maar hij speelt nog steeds op een hoog niveau en kan een mooie carrière hebben”, aldus Butt. “Ik weet zeker dat hij miljonair is en zich geen zorgen hoeft te maken over de rekeningen die op de deurmat vallen. Dat is hem gegund. Maar toch blijf ik denken dat hij nu een superster had moeten zijn.”

Is het dan echt allemaal de schuld van Van Gaal dat het tot nu toe anders loopt voor Januzaj? De Belg meent van wel en haalde deze week nog uit naar de gepensioneerde coach. “Hij was altijd boos op me, zelfs bij een slechte pass begon hij naar me te roepen. En dat niet alleen bij mij, maar ook bij andere jonge jongens zoals Memphis Depay”, foeterde Januzaj bij ESPN. Januzaj voelde zich simpelweg niet gesteund door Van Gaal, die nadien tegenover The Athletic aangaf niet de noodzaak te voelen om zichzelf ‘te verdedigen tegen zoveel onrecht’. “Het zelfbeeld van de speler laat flink te wensen over”, besloot de trainer, die daarmee tot eenzelfde conclusie komt als Thomas Tuchel en David Moyes. Toch zijn zij het er ook over eens dat Januzaj genoeg talent heeft en als 26-jarige heeft hij nog steeds tijd om zich te bewijzen. Misschien dat Manchester United dan toch nog de kickstart kan bieden waar hij als achttienjarige al van droomde.