Debuteren tegen wereldkampioen Argentinië: ‘M’n Instagram slaat helemaal op hol’

Shayne Pattynama is nog aan het bijkomen van een bewogen interlandperiode. De 24-jarige verdediger van de Noorse topclub Viking FK zag onlangs een droom in vervulling gaan. In een volgepakt stadion in Jakarta maakte hij na een naturalisatieproces dat meer dan een jaar in beslag nam zijn langverwachte debuut voor Indonesië, uitgerekend tegen wereldkampioen Argentinië.

Door Jordi Tomasowa

Pattynama neemt op vanuit Stavanger, de stad waar zijn club Viking zijn thuiswedstrijden speelt. In april 2021 besloot hij Telstar te verlaten voor een fraaie overstap naar Noorwegen en sinds anderhalve week mag hij zich na een debuut om nooit te vergeten international van Indonesië noemen. “De supporters zijn allemaal enorm enthousiast. Ik krijg nog steeds allemaal berichten”, zegt Pattynama lachend. “Instagram slaat helemaal op hol. Dan ga je ineens van 200.000 naar 300.000 duizend volgers.”

De linksback speelde drie jaar in de jeugd van Ajax en hoopte op jonge leeftijd ooit uit te kunnen groeien tot international van Oranje. Desondanks zat een interlandcarrière voor Indonesië ook in zijn achterhoofd. “Het speelde altijd wel een beetje, want ik wist dat het land keek naar voetballers om te naturaliseren. Mijn zaakwaarnemer Fardy Bachim belde me in februari 2022 toen ik met Viking de seizoensvoorbereiding in de Verenigde Staten draaide. Hij vertelde me dat de bondscoach van Indonesië me daadwerkelijk wilde oproepen voor het nationale elftal. Twee dagen later kreeg ik te horen dat alles in gang zou worden gezet zodat ik mijn paspoort kon krijgen.”

Pattynama kreeg te horen dat zijn naturalisatieproces niet al te complex zou zijn. De verwachting was dat hij in april al aan kon sluiten bij de selectie. “Uiteindelijk bleek het toch heel ingewikkeld te zijn. April werd juni, juni werd oktober en uiteindelijk zijn we bijna anderhalf jaar verder. Ik moest allemaal papieren aanleveren, waaronder de geboorteakte van mijn vader. Ik ben drie keer naar Indonesië gevlogen om bij de ambassade bepaalde papieren te krijgen. Mijn geduld werd wel op de proef gesteld. Het gebeurt niet heel vaak dat een Nederlander een Indonesisch paspoort aanvraagt, dus vandaar dat ik er in de loop van de tijd wel rekening mee hield dat het langer zou duren.”

Toen in januari van dit jaar de naturalisatieceremonie plaatsvond, wist Pattynama dat het lange wachten niet voor niets was geweest. “Ook dat was bijzonder. Ik moest voor deze ceremonie speciaal twee dagen naar Indonesië. Dat was alleen tijdens de voorbereiding met Viking. De club gaf groen licht en uiteindelijk is het allemaal goedgekomen.” De verdediger durft nog niet te zeggen of meer Nederlandse profvoetballers met Indonesische roots zijn voorbeeld zullen volgen. “De volbloed Indonesische voetballers zijn ook belangrijk voor het land. Mijn vader is echt Indonesisch, ik ben ook op een bepaalde manier opgevoed en er woont ook nog veel familie van mij. Als ik er kom, dan voelt het echt als mijn thuis. Sommige mensen in Indonesië zien mij toch als een buitenlander. Niet iedereen kijkt er hetzelfde tegenaan.”

Als Pattynama gevraagd wordt naar zijn debuut tegen Argentinië spat het enthousiasme in zijn stem ervan af. “Dat was een hele belevenis. Ik denk dat het niet mooier kan zijn om je debuut op deze manier te maken. Het is het wel waard geweest om zo lang te wachten. Het was heel intens, het stadion was enorm groot en zat helemaal vol met iets van 60.000 mensen. De supporters waren laaiend enthousiast, ook omdat we natuurlijk tegen de wereldkampioen Argentinië speelden. Alhoewel Lionel Messi en Ángel Di María in het oefenduel ontbraken, trad Argentinië wel aan met spelers als Julián Álvarez, Leandro Paredes, Giovani Lo Celso en doelman Emiliano Martínez.

Pattynama omschrijft de oefeninterland als ‘één groot feest’. “Ik begon in de basis, het volkslied werd luidkeels gezongen. Het was een prachtige ervaring, echt heel bijzonder. Het gevoel dat je hebt als je dan op het veld staat is eigenlijk niet te beschrijven.” Pattynama speelde de eerste 45 minuten en kwam voor rust vaak Nahuel Molina, de rechtsback van Argentinië tegen. “Hij staat volgens mij onder contract bij Atlético Madrid. Dat waren hele mooie duels. Je leert er zoveel van. Argentinië is goed. In het veld zie je hoe hoog het allerhoogste niveau eigenlijk is. Het was heel mooi om dat mee te maken. Ondanks dat we met 0-2 verloren was het wel een enorme belevenis. Na de wedstrijd gingen we met de selectie ook op de foto met de president van Indonesië.”

Pattynama heeft naar eigen zeggen wel eens betere wedstrijden gespeeld. Vooral de hitte is iets waar hij erg aan moest wennen. In Noorwegen is de verdediger met ijskoude temperaturen in de winter juist het andere uiterste gewend. “Het was in Jakarta warm, maar ook benauwd door de hoge luchtvochtigheid. Je hoeft maar één keer te sprinten en je bent helemaal bezweet. Het is wennen om te spelen in dat klimaat.” Pattynama had op zondag 11 juni een wedstrijd met Viking in Noorwegen, waarna hij de dag erna in de vroege ochtend naar Indonesië vloog. “Het was 25 uur vliegen en ik landde op dinsdag op Jakarta. Woensdag hadden we al een wedstrijd tegen Palestina (0-0). Hierin kwam ik nog niet in actie, aangezien ik ook een jetlag had. De eerste trainingen waren zo zwaar. Bij een simpele pass- en trapoefening was ik al helemaal kapot. De eerste dagen was het acclimatiseren, maar uiteindelijk raak je wel aan die hitte gewend.”

Tijdens zijn eerste week bij de nationale ploeg van Indonesië werd Pattynama bij de hand genomen door Marc Klok en Stefano Lilipaly, twee ploeggenoten die zich in het verleden ook lieten naturaliseren om voor het land uit te komen. “Stefano was ook mijn kamergenoot. Die jongens hebben mij heel goed opgevangen. Zij weten precies hoe het werkt en hebben mij met allemaal kleine dingetjes geholpen. Het was ook fijn om even Nederlands met hen te kunnen spreken. De week dat ik in Indonesië was voelde ook echt weer als thuiskomen. Bij het ontbijt en de lunch stond er telkens gelijk rijst klaar. Indonesisch eten is natuurlijk enorm lekker, al was het wel weer even schakelen. Je bent natuurlijk gewend om standaard brood als ontbijt te eten”, laat Pattynama lachend weten.

Zijn familie is begrijpelijkerwijs ‘supertrots’. Vanuit Nederland kreeg Pattynama ook veel berichten van vrienden en ex-trainers. Zeven jaar geleden verloor hij zijn vader. Dat zijn debuut voor Indonesië ook de nodige emoties bij hem losmaakte, is dan ook niet heel vreemd. Bij het betreden van het veld tegen Argentinië moest Pattynama vechten tegen de tranen. “Ik werd op dat moment heel emotioneel. Ik keek om me heen en besefte dat ik ver ben gekomen. Ik weet dat mijn vader enorm trots op me is. Dat was hij intens op mij en op al zijn kinderen natuurlijk. Als hij dit had gezien, want dat was het mooiste geweest… Maar ik weet zeker dat hij het van boven heeft meegekregen. Dat maakt het verhaal voor mij nog mooier. Het is vooral zijn land. Hij heeft me de cultuur bijgebracht in mijn opvoeding.”

Gevraagd of hij het later in zijn carrière ziet zitten om ook in clubverband in Indonesië aan de slag te gaan, knikt Pattynama instemmend. “Dat lijkt me inderdaad mooi en daar sta ik ook zeker voor open. Het is ook wel een beetje hoe ik het voor me zie. Als ik ouder ben zou ik mijn carrière graag in Indonesië afsluiten door er een aantal jaar te voetballen. Voor nu geloof ik er echter heilig in dat ik een mooie carrière in Europa kan hebben. Daar ligt dan ook mijn volledige focus op.”

Noorwegen
Voetbalzone sprak in december 2021 al eens uitgebreid met Pattynama over zijn eerste halfjaar in Noorwegen en zijn tijd in de jeugdopleiding van Ajax. Inmiddels zit de verdediger alweer een kleine 2,5 seizoen bij Viking. “Het gaat nu vrij goed, al heb ik heb wel ups and downs gehad. Tijdens ons vorige interview, begon ik net aan mijn vakantie. De voorbereiding op mijn tweede seizoen bij Viking begon heel goed. Ik werd bij de start van de competitie basisspeler en maakte later ook mijn Europese debuut, want we speelden daarna ook voorrondes van de Conference League. We stroomden in de tweede voorronde in tegen Sparta Praag. We schakelden hen over twee wedstrijden best wel onverwachts uit. Daarna rekenden we af met Sligo Rovers uit Ierland, waarna FCSB, beter bekend onder hun oude naam Steaua Boekarest, op ons wachtte.”

Het hoofdtoernooi van de Conference League wisten Pattynama en zijn ploeggenoten uiteindelijk nét niet te bereiken. “In Roemenië wonnen we met 1-2, maar thuis kregen we in de 94ste minuut de 1-3 om ons oren, waardoor de play-offs uiteindelijk ons eindstation bleek te zijn. Het was wel heel zuur om in de laatste minuut uitgeschakeld te worden.” Toch heeft Pattynama er ook iets positiefs aan overgehouden. “Het was wel heel mooi om Europees voetbal mee te maken en ik heb mezelf op dit podium ook echt laten zien.” Het afgelopen seizoen eindigde voor de linkspoot in mineur nadat hij in augustus zijn enkelbanden scheurde en maandenlang moest revalideren. “Die Europese duels waren dus heel mooi, maar die zware blessure was vervolgens wel een domper. We hadden een lange vakantie door het WK in Qatar. Ik had hierdoor genoeg tijd om te revalideren en ben bij Fysiomed in Amsterdam aan de slag gegaan met verschillende fysio’s. Daar ben ik mezelf gaan klaarmaken voor het nieuwe seizoen om direct weer fit te zijn.”

Tijdens de voorbereiding op het huidige seizoen spookte het bij Pattynama door het hoofd om te vertrekken. Zijn concurrent vertrok, maar de club legde vervolgens 300.000 euro neer voor een nieuwe linksback. “Het is niet dat ik de concurrentiestrijd niet aan wilde gaan, maar ik kreeg een beetje het gevoel dat hij voor de basis was gehaald. Ik voelde dat het de verkeerde kant op kon gaan wat betreft mijn speelminuten.” Pattynama sprak vervolgens veel met zijn zaakwaarnemer, moeder en vriendin, aangezien hij ook over een aflopend contract beschikt. “Ik was een beetje aan het klagen en had het gevoel dat ik geen eerlijke kans kreeg. Mijn zaakwaarnemer zei toen tegen mij: ‘Je kan of gaan klagen bij de clubleiding óf je gaat aan de slag en laat zien wat je kan. Als je de concurrentiestrijd niet bij Viking kan winnen, hoe kom je dan uiteindelijk in een competitie als de Bundesliga of de Serie A terecht?’”

Pattynama besloot te gaan knallen. Sinds dat gesprek met zijn zaakwaarnemer heeft hij naar eigen zeggen zijn mindset ‘helemaal veranderd’. “Ik klaagde niet meer, gaf de volle honderd procent op de training. Het grappige is dat vanaf dat moment alles heel snel is omgedraaid. Die nieuwe linksback was weliswaar niet geheel fit tijdens de voorbereiding, maar ik liet me heel erg zien. Ik heb mijn plek in de basiself veroverd en pas één duel gemist door een schorsing. Ik sta nu op één goal en twee assists in twaalf wedstrijden. Dat is op zich prima, ik moet de mindset die ik heel dit jaar heb gewoon vasthouden.”

Kjetil Knutsen
Vanuit Noorwegen heeft Pattynama ook de recente interesse van Ajax in Kjetil Knutsen meegekregen. De oefenmeester van FK Bodø/Glimt leek de topkandidaat om de nieuwe trainer van Ajax te worden. De deal ketste na verschillende onderhandeling uiteindelijk toch af. “Ik kon de interesse van Ajax wel begrijpen”, laat Pattynama weten. “Bodø/Glimt speelt heel attractief voetbal, ik heb nu al vaak tegen ze gespeeld. Mijn Noorse ploeggenoten vertelden me dat Bodø/Glimt vier á vijf jaar geleden onder hem echt een topclub is geworden. Hij is de architect, echt het mannetje en bepaalt alles. Knutsen is heel machtig. Dat bedoel ik op een goede manier, dus het is geen dictator.”

Ploeggenoten van Pattynama vertelden hem dat Knutsen meerdere redenen had om uiteindelijk niet voor een dienstverband bij Ajax te kiezen. “Hij zag het blijkbaar niet zitten om middenin het seizoen te vertrekken bij Bodø/Glimt en wil bij een nieuwe club ook veel inspraak krijgen. De club schijnt hem ook heel goed te betalen en er is mij ook verteld dat Knutsen een percentage van de transferinkomsten van de uitgaande transfer bij Bodø/Glimt krijgt. Als ik kijk naar mijn Noorse ploeggenoten, hoeven veel jongens ook niet per se naar een andere club, ook al is het misschien een stap vooruit.”

Pattynama zelf is wel ambitieus. Door zijn aflopende contract staat hij open voor een zomerse transfer naar de Eredivisie of een andere mooie stap omhoog. Voor nu ligt de focus op presteren en genieten bij Viking. “Als mens en als voetballer heb ik in Noorwegen veel geleerd. Ik heb hier in Stavanger ook mijn vriendin gevonden. Ze is Afghaans en op haar tiende hierheen gekomen.” Direct nadat Pattynama vanuit Indonesië in Noorwegen was geland, moest hij de knop weer omzetten. Moeite daarmee had de linksback echter niet. Het is tenslotte waar hij van jongs af aan van droomde. “Je kan natuurlijk ook niet te lang op die roze wolk blijven zitten en het hoort bij het leven van een international. Het is mooi om in dat ritme te komen dat je vliegt naar je club of land, traint en uiteindelijk je wedstrijden speelt.”