‘De verwachting was dat Louis van Gaal het hier wel aan de gang zou krijgen’

Voetbalminnend Nederland krijgt vaak hetzelfde menu voorgeschoteld: ‘de grote drie’ en respectievelijke bijgerechten. Daarom neemt Voetbalzone dit seizoen een Kijkje in de Keuken Kampioen Divisie. Met behulp van de archieven en een zorgvuldig geselecteerde clubexpert zetten we de minder belichte Nederlandse clubs in de spotlight. Deze editie biedt een kijkje in de keuken van Telstar, dat via de cover van een boek voorspelt dat Louis van Gaal de club nog een keer naar de Eredivisie zal leiden.

Door Kevin van Buuren en Labib Bitchou

“Telstar: voor hetzelfde geld win je.” Met die quote zou Leo Driessen ‘zijn’ club in één zin omschrijven. Na een leven lang zwerven langs de lijnen bleef de verslaggever hangen in Velsen-Zuid. Bij de voetbalclub die jonger is dan hijzelf. “Het is een hele toegankelijke club. Ik ben hier in 1967 tijdelijk komen wonen. Tussen Telstar en FC Haarlem in. Bij Telstar kon je makkelijker binnensluipen. We hadden geen centjes, en de voorzitter pakte dat leuk op. Die zei: ‘Als jullie in het weekend naar het stadion willen, kun je doordeweeks wel wat klusjes doen om een kaartje te verdienen.’”

Eredivisionisten
De jonge lezer zal verteld moeten worden dat Telstar op dat moment een steevaste Eredivisie-club is. “Je had hier ook de kans om Ajax, Feyenoord en PSV te zien. Dat was mooi.” Nadat amateurclubs VSV Velsen en Stormvogels IJmuiden in 1963 fuseren tot Telstar, promoveert de club na het eerste seizoen. “Van ’64 tot ’78 speelden ze in de Eredivisie. Wij waren gek van voetbal. Als je dan hier woont, dan wordt Telstar jouw club. Niet plichtmatig, maar omdat het hier heel leuk was”, benadrukt Driessen.

In de veertien gloriejaren van de club doet Telstar leuk mee in de Eredivisie. Met als hoogtepunt een zesde plaats in het seizoen 1973/74. Het seizoen erop zevende, de volgende jaargang negende. “En een keer drie plaatsen boven Ajax geëindigd”, weet Driessen nog. “Dat was 1965, het eerste seizoen in de Eredivisie. Ze wonnen 0-2 in De Meer en hier werd het 0-0. Dat was ook het jaar dat Ajax onderaan stond, nadat ze van Telstar hadden verloren. Uiteindelijk werd Ajax dertiende en Telstar tiende. Maar toen was Ajax internationaal nog niet groot. Het was het jaar dat Cruijff debuteerde. Daarna is het pas groot geworden, onder Rinus Michels. Maar je vergeet het nooit meer.”

Uiteindelijk slaat het noodlot toe voor de Witte Leeuwen. Al ging het bijna eerder mis. “Ze waren in 1967 bijna gedegradeerd”, vertelt Driessen. “Toen redden ze het net door de laatste twee wedstrijden te winnen. Verder speelden ze vaak in de onderkant van de Eredivisie, maar nooit echt in grote nood. Uiteindelijk ging het langzaam steeds minder, tot ze vrij kansloos degradeerden in 1978.”

Een gooi naar geschiedenis
De speler die Driessen in die jaren graag zag was Dick ‘Sport’ Bond. De geboren Volendammer speelde tussen 1966 en 1973 zeven seizoenen voor Telstar. “Die had ruzie in Volendam en geen zin meer om daar te voetballen. Eén van de beste spelers ooit voor Telstar. Speelde als middenvelder en voorin, maakte ook doelpunten. Het was een hele stijlvolle voetballer”, weet de voetbalkenner nog. Bond zelf zei over zijn tijd bij Telstar: “Piet de Visser wilde van Telstar een topclub maken. Nou, daar kwam niks van terecht. Sportief ging het ieder jaar minder, maar menselijk heb ik fijne jaren gekend.”

Wat Telstar voor de degradatie nog niet weet, is dat het tot op heden niet meer zal terugkeren in de Eredivisie. Enkele pogingen in de nacompetitie maken daar geen verschil in. “Hoe kom je goed zo’n nacompetitie door? Wat je in ieder geval niet moet hebben, is dat je tegen een incident aanloopt”, doelt Driessen op het beruchte moment met Fred Bischot. De linksback was in juni 1979 het ‘eerste slachtoffer van supportersgeweld’. Tijdens de uitwedstrijd tegen FC Groningen, bij een 2-0 stand, ziet Bischot een zakmes vlak langs zijn hoofd vliegen; gegooid door een Groningen-supporter. Scheidsrechter Bep Thomas staakt de wedstrijd direct. Uiteindelijk zou Groningen nog met 3-0 winnen.

Jaren later is Telstar dicht bij een nieuwe notitie in de geschiedenisboeken. Ditmaal in sportief opzicht. Doorgaans speelt Telstar nauwelijks een rol in het bekertoernooi. “Dat is het dunste boek. In de beker is het geen succes”, zegt Driessen. Behalve in 1992. Na winstpartijen tegen RKC, Eindhoven en Haarlem speelt Telstar de halve finale tegen Roda JC. Laatstgenoemde mag na een klinkende 3-0 zege echter naar de finale. Uiteindelijk verliest het daarin kansloos van Feyenoord.

Volwassen club
Als poging om weer een rol te spelen in het nationale voetbal, zoekt Telstar in 2001 een sportieve stimulans. De club gaat een samenwerking aan met de amateurclub waar het ooit uit voortkwam: Stormvogels IJmuiden. Zeven jaar lang gaat de club door het leven als Stormvogels Telstar, maar het verbond blijkt zonder succes. In 2008 scheiden beide verenigingen hun wegen. “Het was de bedoeling om een amateurtak te hebben als jeugdafdeling. Dat was er eerst niet, omdat dat financieel lastig is”, laat Driessen weten.

Uiteindelijk krijgt Telstar in 2020/21 een eigen jeugdafdeling. Sponsoren onder de naam Elftal van Talent zorgen samen met het Witte Welpen Fonds voor de facilitering met als missie: ‘Wij willen de eigenzinnige volksclub van de Eredivisie zijn.’ Daarnaast opent de club ook een vrouwenafdeling. “Daar word je een volwassen club van”, vindt Driesen. Daar mogen de plannen voor het nieuwe stadion eveneens aan bijdragen. De club heeft een beleidsplan tot aan 2026 samengesteld. “Er moeten wat dingetjes gebeuren. Dat zal wel helpen. Excelsior en RKC hebben vergelijkbare geschiedenis”, aldus Driessen. "Alleen zij bouwden op het juiste moment een betere accommodatie. Met een volwassen onderkomen kun je een beetje pendelen tussen de eerste- en Eredivisie."

Van Gaals laatste kunstje
Voorlopig gaat dat nog lastig. In sportief opzicht kan Telstar in de 21e eeuw een zesde en negende plek in de Keuken Kampioen Divisie noteren, in 2018 en 2023. Daarnaast toont de club zich, zoals de missie luidt, meermaals ‘eigenzinnig’. "Deze club verkocht een wedstrijd uit in Coronatijd. 23.000 kaarten werden verkocht. Dat ging allemaal naar het goede doel Spieren voor Spieren." Ook stond de club in de schijnwerpers, toen bondscoach Louis van Gaal in september 2021 één wedstrijd de leiding nam. Met King Louis aan het roer won Telstar van toenmalig koploper Jong AZ.

“Wat het is met Louis”, begint Driessen. “Hij is hier een half jaar speler geweest, tijdens het laatste seizoen van Telstar in de Eredivisie. De verwachting was dat hij, als oud-speler van Ajax en Royal Antwerp, Telstar wel aan de gang zou krijgen. Uiteindelijk degradeerden ze, en Louis heeft één doelpunt gemaakt, uit bij VVV. Daar hebben we ‘m nog wel eens mee achtervolgd. Hij heeft hier ter gelegenheid van het vijftigjarig jubileum ook een lezing gegeven; anderhalf uur lang. Daar luisterde iedereen ademloos naar.”

Mochten we de poster in het stadion geloven, dan komt Van Gaal nog eens terug. Daar hangt de cover van het fictieve boek ‘From Hell to Heaven’. Daarin komt Van Gaal in 2026 terug naar Telstar voor zijn allerlaatste kunstje: de club naar de Eredivisie loodsen. “Pieter heeft voor de grap een kaft laten drukken”, doelt Driessen op de extravagante oud-voorzitter Pieter de Waard. Hij was zeventien jaar lang verbonden aan de club. “Een goede voorzitter, algemeen directeur en een perfecte cultuurbewaker. En een goede vriend”, beschrijft Driessen. Die zijn mooie herinneringen nog eens samenvat in die ene zin. “Voor hetzelfde geld win je. Winnen willen ze hier graag, maar iedereen hier blijft ademen als het een keer wat minder gaat”, besluit hij.