De topscorer aller tijden van Estland die Louis van Gaal grijze haren bezorgde

Het Nederlands elftal begint maandagavond als grote favoriet aan de EK-kwalificatiewedstrijd tegen Estland, al zegt dat met het oog op eerdere duels in Tallinn lang niet alles. De laatste ontmoeting in de Baltische staat in 2013 eindigde ternauwernood in een 2-2 gelijkspel, dankzij een benutte strafschop van Robin van Persie in de slotminuut. Bijna twee decennia geleden, op 2 juni 2001, moest Oranje alle zeilen bijzetten om uiteindelijk met 2-4 te winnen van Estland. Andres Oper, oud-spits van onder meer Roda JC Kerkrade en ADO Den Haag, bezorgde toenmalig bondscoach Louis van Gaal de nodige grijze haren door op fraaie wijze de openingstreffer aan te tekenen.

Door Rian Rosendaal

Scoren tegen het Nederlands elftal van bondscoach Louis van Gaal
Nederland had in de kwalificatiereeks voor het WK van 2002 in Japan en Zuid-Korea al punten gemorst tegen Ierland en Portugal, waardoor de druk voorafgaand aan de uitwedstrijd tegen Estland behoorlijk werd opgevoerd in de media. Oper en consorten leken daar in het knusse stadion in Tallinn optimaal van te profiteren. De topscorer aller tijden van Estland, 38 doelpunten in 134 interlands, troefde halverwege de tweede helft eerst Mario Melchiot af en Oper liet vervolgens Edwin van der Sar kansloos met een fraaie knal in de rechterbovenhoek. Frank de Boer trok de stand luttele minuten gelijk, maar Oranje keek een kwartier voor tijd door een doelpunt van Indrek Zelinski wederom tegen een achterstand aan. Ruud van Nistelrooij, tweemaal, en Patrick Kluivert scoorden in de laatste zeven minuten van het krankzinnige duel, waardoor de WK-droom in leven bleef. Drie maanden later spatte deze droom alsnog uiteen, door een smadelijke 1-0 nederlaag in en tegen Ierland. Oranje won vier dagen na het echec van Dublin met 5-0 van Estland, maar die zege was slechts voor de statistieken. De missie van Van Gaal, wereldkampioen worden in Japan en Zuid-Korea, was al tijdens de kwalificatiereeks mislukt en de oud-trainer van onder meer Ajax en Barcelona stapt dan ook op als bondscoach.

Oper, ten tijde van zijn doelpunt tegen het Nederlands elftal als aanvaller actief voor het Deense Aalborg BK, kwam in 2005 opnieuw onder de aandacht van de voetballiefhebbers in Nederland. Roda JC legde de fysiek sterke spits uit Estland een contract voor. Oper keek destijds met Voetbal International kort terug op de gedenkwaardige clash met Nederland van vier jaar eerder. “Oranje was nog volop in de race en vlak voor tijd stonden wij met 2-1 voor. We hadden toen geschiedenis kunnen schrijven, maar verloren in de slotfase alsnog met 2-4. Ik vind het nog steeds erg jammer dat we die wedstrijd niet konden winnen.” Hij kwam in Zuid-Limburg binnen als opvolger van de naar PSV vertrokken Arouna Koné, al had toenmalig technisch adviseur en geldschieter Nol Hendriks zo zijn twijfels. Oper zou een ‘gebrekkige techniek’ hebben, maar de speler in kwestie liet de kritiek van de vermogende zakenman van zich afglijden. “Zegt hij dat? Dat is nieuw voor me, ik heb het niet gelezen. En nee, het stoort mij ook niet. Zulke kritiek zal er altijd zijn en het doet me niets. Niet méér in elk geval. Ik kan geen Nederlandse kranten lezen en misschien is dat maar goed ook voor een speler uit het buitenland.” Oper kwam in vier seizoenen in het shirt van Roda JC tot 33 doelpunten in 111 wedstrijden en in 2008 werd de finale van de TOTO KNVB Beker bereikt. Feyenoord maakte echter een einde aan de Limburgse bekeraspiraties door met 2-0 te winnen in De Kuip.

Fusieperikelen maken einde aan dienstverband bij Roda JC
Een jaar na de verloren eindstrijd in het bekertoernooi vertrok Oper uit Kerkrade, voornamelijk door de grote onzekerheid rondom de toekomst van de club. Roda JC leek destijds samen met MVV Maastricht en Fortuna Sittard op te gaan in FC Limburg, een langgekoesterde droom van menig bestuurder in Zuid-Limburg. Martin van Geel, toendertijd directeur voetbalzaken van de Koempels, legde aan de Limburger uit waarom door de clubleiding was besloten om het aflopende contract van Oper niet te verlengen. “De financiën spelen natuurlijk ook een rol. Dan de vraag nog of de fusie door gaat ja of nee? En waar spelen we volgend seizoen? De risico's zijn gewoon te groot.” De veelbesproken fusie kwam echter nooit van de grond, maar een langer verblijf van de spits in het Parkstad Limburg Stadion behoorde desondanks niet tot de mogelijkheden. Oper wilde dolgraag in het buitenland actief blijven en een verhuizing richting Engeland leek een realistische optie te zijn. “Er is interesse vanuit de Championship in Engeland”, liet zaakwaarnemer Chiel Dekker desgevraagd weten aan het Algemeen Dagblad. De voormalige plaaggeest van het Nederlands elftal, die eerder in zijn loopbaan al eens aan Sunderland was gelinkt, koos echter voor een lucratief avontuur bij Shanghai Shenhua. “Ik heb op internet informatie verzameld over Shanghai Shenhua en de China Super League. Een van mijn vrienden vertelde me ook dat de competitie veel zwaarder is dan verwacht. Ik ben klaar voor de uitdaging, aangezien Shanghai Shenhua een van de beste clubs van China is. Ik kijk uit naar een succesvol seizoen.”

Terugkeer in de Eredivisie bij ADO Den Haag
Een succesvol seizoen werd het ondanks de ambities niet voor Oper in China. De aanvaller, die een contract voor zes maanden had ondertekend in Shanghai, verliet Azië zonder ook maar een doelpunt te hebben gemaakt, al bleef zijn inbreng beperkt tot zes optredens. Trainer Raymond Atteveld, die Oper nog kende van hun gezamenlijke tijd bij Roda JC, zorgde bij ADO voor een hernieuwde samenwerking in de eerste weken van 2010. De inmiddels behoorlijk ervaren spits tekende een verbintenis tot het einde van het seizoen in de hofstad en kwam in die periode tot een doelpunt in twaalf wedstrijden. Beide partijen bereikten na afloop van de jaargang 2009/10 een akkoord over verlenging van de samenwerking. Drie weken later werd het nieuwe contract van Oper in Den Haag echter alsnog verscheurd. ADO meldde dat de beslissing met wederzijds goedvinden was genomen, al kwamen in de media al snel geluiden naar buiten dat de blessuregevoeligheid van Oper ervoor had gezorgd dat de samenwerking geen vervolg kreeg. De Estse spits had tijdens de zomervakantie extra getraind om geheel fit aan de voorbereiding op het nieuwe seizoen te kunnen beginnen, maar de extra trainingsarbeid mocht helaas voor hem niet baten. Daarmee kwam gelijk een einde aan het Nederlandse avontuur van Oper, die mede door de nodige blessures in de laatste fase van zijn loopbaan was aanbeland.

Oper sleet de laatste jaren van zijn actieve carrière in Cyprus. Eerst bij AEK Larnaca en later bij het bescheiden Nea Salamina Famagusta FC. Tijdens het dienstverband bij laatstgenoemde club stond de gewezen aanvaller van Roda JC en ADO nog eenmaal tegenover het Nederlands elftal, op 22 maart 2013. Oper liet voorafgaand aan de WK-kwalificatiewedstrijd op Nederlandse bodem nog een optimistisch geluid horen in een onderhoud met De Telegraaf. “Oranje heeft nog nooit een kwalificatiewedstrijd verloren in Amsterdam, maar we zullen toch onze kansen krijgen.” Die kansen kwamen er echter niet, want Estland werd eenvoudig met 3-0 verslagen door de formatie van Van Gaal, die aan zijn tweede ambtstermijn als bondscoach was begonnen. Ook Oper kon niet voor een stunt zorgen, al deed hij slechts een helft mee in wat toen nog de Amsterdam ArenA heette. De gewisselde aanvaller moest hulpeloos toezien hoe het Nederlands elftal in de tweede helft afstand nam door doelpunten van Van Persie, Rafael van der Vaart en Ruben Schaken. Van Persie redde een halfjaar later een punt voor Oranje in Tallinn, maar Oper maakte het verrassende 2-2 gelijkspel niet van dichtbij mee. De routinier was enkele maanden daarvoor als inzittende van een taxi betrokken bij een auto-ongeluk in Tallinn. De betreffende taxi kwam in botsing met een bus en Oper liep zware verwondingen aan zijn schouder op bij het ongeluk in de Estse hoofdstad. Hij keerde ook niet meer terug op clubniveau.

Het ongeluk in Tallinn maakte een einde aan de loopbaan van Oper als clubspeler, maar de interlandloopbaan van de topscorer aller tijden van Estland werd niet abrupt beëindigd door het ongeval. Zijn 134ste en laatste interland volgde op 26 mei 2014, een vriendschappelijke ontmoeting op eigen veld met het nietige Gibraltar. Oper werd in de slotfase van de eerste helft afgelost door Sander Post, die tussen 2008 en 2010 onder contract stond bij Go Ahead Eagles. De topschutter van weleer keerde in september 2016 terug bij het nationale elftal van Estland, deze keer in de hoedanigheid van assistent-bondscoach. Oper werd aangesteld als rechterhand van Martin Reim, met wie hij jarenlang samenspeelde in de nationale ploeg. “Ik hoop dat we ons ooit plaatsen voor een groot toernooi, zoals de Letten dat deden voor Euro 2004 in Portugal”, liet Oper als speler van Roda JC ooit optekenen door Voetbal International. Letland kwalificeerde zich tot ieders verrassing voor het eindtoernooi in Portugal en pakte in de groepsfase zelfs een punt tegen Duitsland (0-0). Er werd evenwel verloren van Tsjechië (2-1) en Nederland (3-0), maar de Letse nationale ploeg verliet het EK van 2004 met opgeheven hoofd en louter onbetaalbare herinneringen.

Oper keek in zijn tijd als profvoetballer met enige jaloezie naar de onmogelijk geachte prestatie van Letland, want hij slaagde er ondanks de vurige wens nooit in om zich met Estland te plaatsen voor een EK of WK. Ook als assistent-bondscoach werd de langgekoesterde droom geen werkelijkheid, want de Esten wisten geen ticket voor het WK van 2018 in Rusland in de wacht te slepen. Een jaar later, na de beschamende 8-0 nederlaag tegen Duitsland in de kwalificatiereeks voor het EK van 2020, kwam voor Oper een einde aan zijn tweede periode bij de nationale ploeg van Estland. Hij verklaarde zich net als de overige stafleden solidair met de opgestapte Reim, die ondanks de grootste verliesbeurt ooit tegen die Mannschaft de boeken ingaat als de meest succesvolle bondscoach aller tijden. Samen met Oper loodste de oud-middenvelder Estland in bijna drie jaar tijd naar 13 overwinningen in 36 interlands. Inmiddels neemt Karel Voolaid de honneurs waar als bondscoach van de Baltische staat, al was zijn vuurdoop als keuzeheer geen succes. Estland kende een slechte generale voor het treffen met Oranje, want vrijdagavond werd in extremis met 1-2 verloren van Wit-Rusland. Oper, die als jeugdtrainer verbonden blijft aan de Estse voetbalbond, zal wellicht tegen beter weten in blijven dromen van deelname aan een groot toernooi en de gedachten van de oud-aanvaller zullen maandagavond tijdens het bezoek van het Nederlands elftal aan Tallinn nog weleens teruggaan naar die bijzondere zomeravond van bijna twintig jaar geleden.