‘De pijn was ondraaglijk, alsof er een bom in mijn hoofd was afgegaan’

Ryan Mason staat opnieuw volop in de belangstelling, al is het ditmaal vanwege heuglijk nieuws. De voormalig middenvelder neemt na het ontslag van José Mourinho voorlopig de honneurs waar in de dug-out van het door hem zo geliefde Tottenham Hotspur. Ruim vier jaar geleden hing de vlag er nog heel anders bij voor de in Noord-Londen geboren en getogen Mason. Op 22 januari 2017 liep de tussenpaus van the Spurs als speler van Hull City een schedelbreuk op in een wedstrijd tegen Chelsea. Het risico om weer te spelen was te groot en op 13 februari 2018, ruim een jaar na het horror-incident en op slechts 26-jarige leeftijd, besloot de bescheiden controleur om zijn voetbalschoenen voortijdig aan de wilgen te hangen.

Voor Mason ging het helemaal mis op die koude zondagmiddag op Stamford Bridge. Na een harde botsing met het hoofd van verdediger Gary Cahill bleef de Hull-middenvelder minutenlang roerloos op de grond liggen. De schok was groot bij zijn medespelers, de spelers van Chelsea en het publiek in West-Londen toen Mason per brancard van het veld werd gedragen. Zeker ook omdat de uitgevallen speler een zuurstofmasker nodig had tijdens zijn trieste aftocht. In het ziekenhuis werd al snel een duidelijke en tevens harde conclusie getrokken: een schedelbreuk. Het schuldgevoel bij Cahill was enorm groot en samen met collega-verdediger John Terry, de toenmalige aanvoerder van Chelsea, toog hij al snel richting het ziekenhuisbed van Mason om zijn medeleven te betonen. Na de opname van een week in het St. Mary's Hospital in Londen, inclusief noodzakelijke operatie, toonde de door Tottenham opgeleide middenvelder zich strijdbaar: een terugkeer op de velden werd zijn missie.

Hulp van Petr Cech
Het werd ondanks alle goede intenties een lange en slopende herstelperiode voor Mason, al werd hij aan alle kanten gesteund tijdens zijn loodzware revalidatie. Zo was daar de hulp van ervaringsdeskundige Petr Cech, zelf in oktober 2006 het slachtoffer van een hoofdblessure na een botsing met Stephen Hunt van Reading. Tot aan zijn allerlaatste wedstrijd als profvoetballer, de Europa League-finale tussen Arsenal en Chelsea (1-4) in 2019, droeg de Tsjechische doelman steevast een helm. Cech nam destijds uitgebreid de tijd om Mason van de nodige adviezen te voorzien. "Ik kan alleen maar lovend zijn over Petr Cech. Hij heeft de standaard gezet over hoe een echte gentleman zich hoort te gedragen", zei de pechvogel acht maanden nadat zijn leven aan een zijden draadje hing in een interview met talkSPORT. "Direct na het incident met Cahill belde Petr mijn familie en mijn verloofde op en legde toen uit hoe alles zou gaan lopen en dat alles goed zou komen toen ik niet meer kon praten, niet tegen licht kon en meer van dat soort zaken."

Mason wilde Cech zelf ook dolgraag spreken en twee maanden na de botsing met Cahill zaten de middenvelder en de keeper voor het eerst tegenover elkaar. "Hij stapte de kamer binnen, ging op de bank zitten en zei: 'ga rustig zitten, zeg niets, luister gewoon', en hij had vervolgens anderhalf uur lang het woord", zo blikte Mason terug op zijn eerste ontmoeting met de toen nog voor Chelsea actieve sluitpost. "Ik zei inderdaad niets en toen Petr weer vertrok, zei mijn vriendin gelijk: 'Wow, de dingen waar we ons zorgen over maakten... '. De woorden van Petr stelden ons echt gerust. Sinds dat gesprek hebben we veel contact. Hij komt vaak langs en we bellen regelmatig. Hij gaf me zoveel kracht, hij had echt een positieve impact. Ik hoop dat niemand dit ooit meer zal meemaken, maar als dat wél gebeurt, zal ik er voor hen zijn zoals Petr er voor mij was."

Vier maanden na het vraaggesprek met talkSPORT, dat plaatsvond in oktober 2017, moest de dappere Mason een comeback bij Hull echter definitief uit zijn hoofd zetten. Ondanks intensieve behandelingen van verschillende neurologen kwamen de doktoren tot een eensluidende conclusie: voetballen op profniveau is niet langer een optie en kan zelfs gevaarlijk zijn voor de gezondheid van Mason. Hij besloot daarop om zijn afscheid als profvoetballer aan te kondigen. "Ik heb keihard gewerkt om ooit weer op het veld te kunnen staan. Na dringend advies van de medische experts zie ik echter geen andere keuze dan te stoppen met voetballen. Gezien de aard van de blessure is het risico simpelweg te groot geworden." Voor Mason viel daarmee een grote droom in duigen, al kwam hij ondanks de vernietigende boodschap van de doktoren niet in het welbekende zwarte gat terecht. De Engelsman keerde in april 2018, twee maanden na zijn afscheid als speler, terug bij zijn grote liefde Tottenham als jeugdtrainer. Hij bleek het vak van coach in zijn vingers te hebben, want de technische leiding promoveerde hem een jaar later tot coach van het in de UEFA Youth League uitkomende Onder 19-elftal. In augustus 2020 kreeg het kind van de club de baan van hoofd spelersontwikkeling aangeboden. Acht maanden later, een week voordat Tottenham tegen Manchester City aantreedt in de finale van de EFL Cup, vertrouwt het bestuur hem zelfs de functie van interim-manager toe.

De zware hoofdblessure en het voortijdige einde van zijn loopbaan hebben het blikveld van Mason in de afgelopen jaren behoorlijk verruimd. De tussenpaus van Tottenham kwam begin 2019 met de oproep om het koppen van de bal in de jeugdteams aan banden te leggen. Mason wil ten koste van alles voorkomen dat er in de toekomst nog meer spelers worden getroffen door een ernstige hoofdkwetsuur. "Als je een zeven- of achtjarige een harde bal laat wegkoppen, en de hersenen en de botten in zijn schedel zijn nog niet volledig ontwikkeld, dan kan dat mogelijk schade aanrichten", zo klonk de waarschuwing in een interview met de BBC. "Ik kijk naar sommige kinderen en ze koppen de bal met de bovenkant van het hoofd en hun techniek daarbij is helemaal verkeerd. Daarom is de druk die het op de hersenen uitoefent veel groter. Ik vind daarom dat jonge kinderen geen echte ballen zouden moeten koppen." Mason droeg in datzelfde onderhoud gelijk een oplossing aan om het probleem van harde ballen in de jeugdopleidingen te tackelen. "Misschien is het verstandig om sponsballen te gaan gebruiken om zo de techniek van het koppen te kunnen leren en de nodige ervaring op te doen wat betreft kopduels. Ik denk niet dat herhaaldelijk koppen op jonge leeftijd de kinderen goed zal doen." Mason vindt tevens dat de FA veel meer kan doen om spelers op het hoogste niveau te beschermen. "Voor mij is het vrij eenvoudig om een hersenschudding op een voetbalveld te herkennen. Als er twijfel is, dan moet een speler gewoon direct van het veld worden gehaald."

Dokter van Hull City eeuwig dankbaar
"Als je een klap op het hoofd krijgt en er ontstaat een kleine hersenschudding, en je krijgt kort daarna wéér een klap op het hoofd, dan kan er onherstelbare schade ontstaan. En ik denk dat we spelers op dat gebied in potentie veel meer kunnen beschermen", voegde de bezorgde Mason daaraan toe. De tijdelijk aangestelde Spurs-manager kan ondanks de ongelukkige botsing met Cahill redelijk normaal functioneren, al zal de herinnering aan die fatale januaridag in 2017 nooit helemaal naar de achtergrond verdwijnen. "Ik weet nog dat Chelsea een hoekschop nam. Ik sprong om de bal hard te kunnen raken en opeens voelde ik een soort kracht keihard door mijn schedel gaan. Het was de ergste pijn die je je kunt voorstellen", zei Mason nog niet zolang geleden in gesprek met FourFourTwo. Gek genoeg kon hij zich het voorval op Stamford Bridge nog helder voor de geest halen. "Ik kan me nog herinneren dat de dokter het veld inrende en alle standaard checks bij een hoofdblessure uitvoerde. Je lichaam raakt in een natuurlijke staat van paniek en zelfbehoud als je ernstig gewond raakt, het weet wanneer er iets enorm mis is. De pijn was ondraaglijk, het was net alsof er een bom was afgegaan in mijn hoofd." Mason is de dokter van Hull eeuwig dankbaar "De chauffeur van de ambulance zette koers naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis, maar de dokter zei dat we naar het St Mary’s moesten. We reden zelfs langs twee andere ziekenhuizen om daar te komen. De beslissing heeft waarschijnlijk mijn leven gered. Als we naar een van de dichtstbijzijnde ziekenhuizen waren gegaan, had ik waarschijnlijk een scan gehad en daarna zijn doorverwezen naar het St. Mary's, waardoor kostbare tijd zou zijn verspild."

De dagen na de operatie stonden volledig in het teken van herstel. Mason sliep soms 20 tot 22 uur per dag, met af en toe een test van de doktoren als onderbreking. Hij kreeg pas maanden later echt in de gaten hoe ernstig de situatie was in de eerste dagen na de horrorblessure. "In totaal heb ik 14 metalen platen in mijn schedel, met 28 schroeven om ze op hun plaats te houden. Er zaten ook 45 nietjes en een 15 centimeter groot litteken op mijn hoofd. Het verwijderen van de nietjes was absoluut geen prettige bezigheid. Zelfs nu voel ik het daar allemaal. Ik ben me er de hele tijd van bewust." Het voelde voor Mason net alsof hij alles weer opnieuw moest leren en hij vergeleek zijn situatie met die van iemand die urenlang voor de televisie had gezeten en dan opeens opstond en heel erg duizelig werd. Zelfs het drinken van iets eenvoudigs als sinaasappelsap bleek een loodzware opgave te zijn. "Dat betekende ontzettend veel voor mij. Mijn vrouw en ik hebben het zelfs gefilmd." Mason, die heel weinig kon verdragen en wekenlang thuiszat in totale duisternis, bleef desondanks knokken voor zijn bestaan als profvoetballer. Door een scan in februari 2018 spatte die droom definitief uiteen. "Mij werd verteld dat als ik weer zou beginnen met het koppen van ballen dat ik op mijn 28ste of 29ste dement zou kunnen raken, terwijl ook het gevaar van epilepsie op de loer lag. Ze zeiden dat het een wonder was dat ik zo'n herstel had doorgemaakt, maar ook dat weer beginnen met spelen nog meer schade zou kunnen aanrichten." Mason was dan ook zo verstandig om zijn profbestaan op een laag pitje te zetten.

Mason heeft enkel jaren later een nieuw doel voor ogen: het veroveren van de EFL Cup, de eerste hoofdprijs voor Tottenham sinds 2008. Dertien jaar geleden zorgden the Spurs voor een verrassing door favoriet Chelsea in de finale van wat toen nog de League Cup heette met 1-2 te verslaan. 2008 was ook het jaar van de doorbraak van Mason in de hoofdmacht, na bijna een decennium in verschillende jeugdelftallen van de club. Op 27 november van dat jaar, in een uitwedstrijd tegen NEC in de groepsfase van de UEFA Cup, gunde toenmalig manager Harry Redknapp hem zijn debuut. Mason verving David Bentley in de slotminuut van de ontmoeting in De Goffert. Een definitieve doorbraak in het eerste elftal bleef echter uit en na verhuurperiodes bij Yeovil Town, Doncaster Rovers, Millwall, het Franse Lorient en Swindon Town kwam er in 2016 een einde aan het huwelijk tussen Tottenham en Mason. Bijna vijf jaar later staat de opvolger van Mourinho weer dagelijks op het trainingsveld met oude vrienden als Harry Kane, Hugo Lloris, Eric Dier en Toby Alderweireld. Aan de enkelvoudig international van Engeland de taak om het zo ambitieuze Tottenham zondag op Wembley ten koste van Manchester City de 27ste prijs uit de clubhistorie te bezorgen.