De opkomst van een nieuwe voetbalgigant: hoe de Saudi Pro League zich ontwikkelt

De Saudi Pro League is bezig aan een rappe opmars in de mondiale voetbalwereld. Sinds de komst van Cristiano Ronaldo naar Saudi-Arabië hebben veel spelers zijn voorbeeld gevolgd. De flinke investeringen van de Saudi’s moeten ervoor zorgen dat het de sterkste competitie ter wereld wordt. Voetbalzone onderzoekt hoe de competitie er momenteel voor staat.

Na de transfer van Steven Bergwijn naar Ittihad Club is de discussie over de sterkte van de Saudi Pro League weer volledig op gang gekomen. Bergwijn kende een geweldig debuut tegen Al-Wehda, waar hij met twee assists betrokken was bij de 7-1 overwinning van zijn Saudische werkgever. De voormalig aanvoerder van Ajax kwam echter ook in de clinch te liggen met bondscoach Ronald Koeman, die de transfer naar Saudi-Arabië een stap met weinig sportieve ambitie vindt. De buitenspeler besloot na zijn debuut uit te halen naar alle criticasters door te zeggen: “Misschien moeten ze hier eerst eens komen kijken en daarna pas praten”.

De beginjaren van de Saudi Pro League
De Saudi Pro League werd opgericht in 1976 en ging van start met acht ploegen. In de beginjaren van de competitie mochten er alleen amateurs actief zijn, maar dit veranderde vanaf de jaren 90. De Saudi’s besloten het aanbieden van professionele contracten toe te staan in 1990, waardoor de Saudi Pro League semi-professioneel werd. Al-Hilal wist vervolgens als eerste Saudische ploeg buitenlands succes te boeken met de winst van het Aziatisch clubkampioenschap in 1991 en zou uitgroeien tot de meest succesvolle club van Azië.

In 2007 werd de Saudische competitie volledig professioneel, maar het zou nog even duren voordat de echte sterren de weg naar het oosten wisten te vinden. De Saudi’s moesten het voorlopig doen met namen zoals ex-Feyenoorder Hossam Ghaly, Nordin Boukhari en de Marokkaanse spits Youssef El Arabi. 

De Saudische revolutie

In de loop der jaren steeg het niveau in Saudi-Arabië, maar echt grote investeringen bleven nog achterwege. Dit veranderde in 2018 met de lancering van het overheidsprogramma ‘Vision 2030’.  Het doel van dit project, dat onder leiding van kroonprins Mohammed bin Salman staat, is om Saudi-Arabië te transformeren tot een land dat niet alleen afhankelijk is van olie, maar op meerdere gebieden een behoorlijke vinger in de pap heeft.

social gfx/ Getty Images

In de voetballerij willen de Saudi’s uitgroeien tot een gerespecteerde grote naam met een sterke competitie die zich kan meten met de Europeanen. Het ultieme doel zou het organiseren van het WK van 2030 zijn.

Om de doelstellingen te behalen besloten de Saudi’s om flink te investeren. De faciliteiten in het land werden op de schop genomen, de salarissen in de competitie gingen omhoog en de competitie-opzet werd gemoderniseerd. Ook de uitgaven van de clubs gingen omhoog, van 42 miljoen euro in het seizoen 2017/18 naar 189 miljoen euro in het seizoen daarna. De Saudische revolutie stond op het punt van losbarsten en zou de voetbalwereld op zijn grondvesten laten schudden. 

In januari 2023 gaven de Saudi’s een signaal af aan de rest van de wereld met de komst van Cristiano Ronaldo naar Al-Nassr. In het spoor van de Portugese vedette vertrokken al snel verschillende spelers naar de Saudi Pro League, in het seizoen 2023/24 werd volgens Transfermarkt het duizelingwekkende bedrag van 977 miljoen euro door clubs uit Saudi-Arabië uitgegeven.

Getty

De grote financier achter deze transfers was de PIF, voluit Public Investment Fund genoemd. Dit Saudische staatsfonds is de eigenaar van Newcastle United en werd in de zomer van 2023 ook de eigenaar van de vier grootste clubs van Saudi-Arabië, namelijk Al-Hilal, Al-Nassr, Ittihad Club en Al-Ahli.

Waar deze Saudische grootmachten de vrije hand kregen om de portemonnee te trekken, moesten de andere veertien clubs het doen met een kleiner budget. Van de eerder genoemde 977 miljoen euro aan uitgaven was 87% (850 miljoen euro) afkomstig van de zogenaamde grote vier. De marktwaarde van de Saudische competitie groeide logischerwijze enorm.

In 2016, drie jaar voor de start van het project ‘Vision 2030’, was de totale marktwaarde van de competitie 104 miljoen euro. Tegenwoordig is de totale marktwaarde van de Saudi Pro League volgens Transfermarkt liefst 1,2 miljard. Waar de clubs die bestuurd worden door de PIF in 2016 nog goed waren voor 48% van de marktwaarde, is dat percentage inmiddels gestegen naar 65%.

social gfx/ Getty Images

Hoe sterk is de Saudi Pro League verbeterd?
Sinds de uitbreiding van de Saudi Pro League naar zestien teams in het seizoen 2018/219, behaalde de kampioen meestal tussen de zestig en zeventig punten. In het seizoen 2023/24 werd het aantal teams verhoogd naar achttien, en recordkampioen Al-Hilal voegde een nieuwe schaal toe aan zijn prijzenkast met een recordaantal van 96 punten. De club, waar Neymar momenteel speelt, bleef ongeslagen met 31 overwinningen en drie gelijke spelen.

Onder leiding van de Portugese trainer Jorge Jesus vestigde Al-Hilal verschillende records. Tussen september 2023 en april 2024 wist de club maar liefst 34 wedstrijden op rij te winnen, een wereldwijd record. Ze verbraken ook het record voor de meeste doelpunten, meeste overwinningen en minste tegendoelpunten in de Saudi Pro League.

Bovendien was het puntenverschil van veertien punten met de nummer twee nog nooit zo groot. Dit leidde tot de gedachte van Al-Hilal als een eenzame grootmacht aan de top, wat de vraag opriep: hoe sterk is de rest van de competitie?

We hebben gezien dat op de transfermarkt de verschillen tussen de vier grootste clubs van Saudi-Arabië en de overige veertien enorm vergroot zijn. Om te zien of de verschillen op het veld ook groter zijn geworden of dat de wijsheid van Johan Cruijff: ‘Ik heb nog nooit een zak geld een doelpunt zien maken’, ook hier blijkt te kloppen, zijn we in de data gedoken.

We hebben het gemiddeld aantal punten per wedstrijd in de Saudi Pro League vergeleken, van het seizoen 2015/216 - drie jaar voor de start van ‘Vision 2030’ - tot en met het recordseizoen van Al-Hilal. In 2015/16 was het gemiddelde 2,75 punten per wedstrijd. Dit daalde in 2016/17 naar 2,70, maar steeg daarna naar 2,76.

In het eerste seizoen van investeringen (2018/219) was het gemiddelde 2,78 punten, dat steeg naar 2,79 in 2019/20. In de jaren daarna fluctueerde het gemiddelde tussen 2,72 en 2,79, om uiteindelijk te eindigen op 2,75 in het afgelopen seizoen. Opvallend is dat, ondanks de hoge investeringen, het gemiddelde aantal punten per wedstrijd in het afgelopen seizoen daalde.

Gemiddeld aantal punten per wedstrijd van Saudische clubs in de Saudi Pro League.

Vervolgens hebben we de individuele gegevens van 'de grote vier’ clubs, waar de PIF eigenaar van is, vergeleken met vier andere clubs die al jarenlang in de middenmoot opereren. Sinds de investeringen in 2018 en de overname door de PIF in 2023 hebben Al-Hilal en Al-Nassr een aanzienlijke groei in het gemiddeld aantal punten doorgemaakt. Vooral Al-Nassr lijkt te profiteren van deze investeringen en is uitgegroeid tot een sterke titelkandidaat.

Al-Ahli beleefde een minder goede periode en degradeerde na het seizoen 2021/22 naar het tweede niveau. Een promotie een jaar later en de overname door de PIF hielpen de club om terug te keren naar de top. Ittihad Club kende wisselvallige jaren, maar werd in 2023, na de overname, weer kampioen.

Imago

De vier andere clubs, die niet onder PIF-beheer staan, hebben een minder sterke groei doorgemaakt. De vele records die Al-Hilal afgelopen seizoen heeft gebroken en de stijging in gemiddeld aantal punten van ‘de grote vier' wijzen erop dat het gat tussen deze clubs en de rest van de competitie op het veld ook groter is geworden.

Saudi Pro League in de voetbalpiramide

De International Federation of Football History & Statistics (IFFHS), erkend door de FIFA, publiceert jaarlijks een ranglijst van de sterkste voetbalcompetities ter wereld. In de ranglijst van 2023 staat de Eredivisie op de achtste plaats, terwijl de Saudi Pro League zich op de 33e plaats bevindt, met een stijging van zeven plaatsen vergeleken met vorig jaar.

Daarnaast heeft het bekende statistiekenbedrijf Opta zijn eigen ranglijst, de ‘Opta Power Rankings’, waar Nederland de vijftiende plek inneemt. De Saudi Pro League staat daarentegen op de 26e plaats, wat elf plekken lager is. Al-Hilal trainer Jorge Jesus sprak in een interview met het Portugese A Bola uit dat de Saudische competitie op termijn bij de beste vijf competities ter wereld zal gaan horen.

De competitie maakt dan ook een indrukwekkende ontwikkeling door en groeit snel in de voetbalpiramide. De aanzienlijke investeringen en de komst van internationale sterren zoals Cristiano Ronaldo en Karim Benzema hebben de competitie aantrekkelijker gemaakt. Ondanks de vooruitgang kan de Saudi Pro League zich nog niet volledig meten met het niveau van de Europese grootmachten.

De voornaamste uitdaging is het verkleinen van het gat tussen de ‘grote vier’ en de overige clubs, zodat het niveau van de gehele competitie omhoog gaat. Daarnaast is er nog werk aan de winkel wat betreft het opleiden van coaches, spelers en het verbeteren van de faciliteiten. Hoewel de flinke investeringen van de Saudi’s het niveau aanzienlijk verbeterd hebben, is er dus nog een lange weg te gaan voordat Bergwijn, Wijnaldum & co mogen spreken van een topcompetitie.